Chị Phương Anh mang thai 10 tuần, đã có nhịp tim thai. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
WHO định nghĩa vô sinh được xác định khi một cặp vợ chồng có quan hệ tình dục, không tránh thai nhưng không thể mang thai tự nhiên trong một năm hoặc 6 tháng nếu người vợ trên 35 tuổi. Vô sinh là bệnh của hệ thống sinh sản nam và nữ giới, theo đó nguyên nhân dẫn tới tình trạng khó có con tới từ cả nam và nữ giới.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, nên đi khám hai vợ chồng khi gặp vấn đề về sinh sản như khó có con, sảy thai, con dị tật… Nhưng thực tế cho thấy phụ nữ thường tự nhận lỗi về bản thân và chủ động khám trước. Nam giới khá thụ động khi gặp vấn đề trong chuyện sinh con, nhiều người chồng từ chối đi khám hiếm muộn hay thậm chí là khám sức khỏe thông thường.
Chị Phương Anh (31 tuổi, Hà Nội) chia sẻ đã từng đi khám và tư vấn vô sinh 4 lần nhưng đều đi một mình vì "đàn ông không vô sinh, chỉ đàn bà không biết đẻ". Để thuyết phục chồng tới khám cùng, chị phải nói dối bản thân bị vô sinh và muốn chồng đi khám cùng để tư vấn làm thụ tinh ống nghiệm.
Kết quả kiểm tra sức khỏe của chị bình thường nhưng người chồng bị kết luận teo tinh hoàn 2 bên, chỉ số nội tiết tố tăng cao vượt ngưỡng. Người chồng suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Vợ chồng chị quyết định giấu gia đình và bí mật thực hiện thụ tinh ống nghiệm.
Đối với tình trạng của người chồng, bác sĩ chỉ định thực hiện vi phẫu microTESE để gom đủ số lượng tinh trùng thực hiện thụ tinh ống nghiệm. Khó khăn tăng cao khi lần đầu thu được mẫu tinh trùng nhưng không thể đông lại được. Trong gần 2 năm tiếp theo, anh phải mổ thêm 3 lần nữa, lần thứ 4 phẫu thuật không thu được tinh trùng.
Do tình trạng suy giảm tinh trùng nặng, bác sĩ khuyên 2 vợ chồng xin tinh trùng để làm thụ tinh. Lúc này anh buộc phải chia sẻ tình trạng vô sinh với gia đình để xin tinh trùng của người quen. Tuy tạo được phôi tốt nhưng kết quả chuyển phôi của 2 vợ chồng vẫn âm tính.
Cuối năm 2022, anh chị tìm tới Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh) để cố gắng có con. BS.CKI Cao Tuấn Anh trực tiếp khám và chỉ định người chồng sử dụng thuốc, kiểm soát thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng để hỗ trợ cải thiện chất lượng tinh trùng. Sau 2 tháng, chồng chị Phương Anh thực hiện vi phẫu microTESE thu đủ tinh trùng để thụ tinh với noãn của vợ bằng phương pháp ICSI (bơm tinh trùng vào bào tương noãn) và dư tinh trùng đủ để đông tinh. Lần chuyển phôi thứ 2 tại IVF Tâm Anh, gia đình anh chị đón tin vui mang thai con chính chủ.
Theo nhiều nghiên cứu, 40% nguyên nhân vô sinh là do nữ, 40% do nam giới, 10% tới từ 2 vợ chồng và 10% không xác định được nguyên nhân. Nhưng do phụ nữ là người trực tiếp mang thai do đó có nhiều định kiến cho rằng khi thai kỳ không suôn sẻ hoặc khó có con nguyên nhân đều do phụ nữ. Quan điểm này thiếu công bằng cho người vợ, bác sĩ Tuấn Anh khẳng định.
Một số bệnh lý nam giới cũng dẫn đến vô sinh bao gồm các vấn đề liên quan tới việc sản xuất tinh trùng (giãn tĩnh mạch tinh, tinh hoàn ẩn...), rối loạn tình dục (rối loạn cương, rối loạn xuất tinh), nhiễm trùng đường sinh dục, ung thư tinh hoàn, ung thư dương vật… Nam giới bị bất thường nhiễm sắc thể như mắc Klinefelter, đứt gãy ADN tinh trùng, mất đoạn nhiễm sắc thể Y… Ngoài ra, môi trường sống (hóa chất, kim loại nặng, tia xạ, nhiệt độ vùng bìu quá nóng do môi trường làm việc, thói quen tắm nước nóng, mặc quần chật), thói quen sinh hoạt sử dụng thuốc (rượu, thuốc lá, stress, trầm cảm, tăng cân, đặc biệt tự ý sử dụng testosterone trong tập thể thao)... cũng là nguyên nhân gây vô sinh ở nam.
Theo bác sĩ Tuấn Anh, điều trị vô sinh nam hiện nay khá dễ dàng, chỉ cần có tinh trùng, ngay cả khi số lượng ít vẫn có thể thực hiện thụ tinh ống nghiệm. Trong đó, kỹ thuật vi phẫu microTESE là phương pháp ít gây tổn thương, hiệu quả thu tinh trùng cao. Nhiều đơn vị hỗ trợ sinh sản tại Việt Nam đã sử dụng phương pháp thụ tinh bằng ICSI, chỉ cần duy nhất 1 tinh trùng và 1 noãn để tạo phôi, phù hợp với nam giới suy giảm số lượng tinh trùng. Bên cạnh đó, công nghệ đông tinh số lượng ít, nuôi phôi dài ngày, sàng lọc phôi tiền làm tổ PGT là những kỹ thuật hiện giúp nam giới có cơ hội làm cha, sinh con khỏe mạnh.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất đối với điều trị vô sinh nam chính là quan điểm của người đàn ông cho rằng vô sinh là vấn đề chỉ của nữ giới.
* Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi
20h ngày 27/9, chương trình tư vấn trực tuyến "Hiếm muộn do nam giới - Vi phẫu microTESE và kỹ thuật điều trị hiện đại" được phát trên fanpage VnExpress.
Các chuyên gia Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội trực tiếp tư vấn gồm: BS.CKI Cao Tuấn Anh, BS Nguyễn Huy Hoàng, BSNT Lưu Xuân Kỳ. Độc giả có thể gửi câu hỏi tại đây.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!