Hà Nội hơn ngàn năm tuổi, trải qua nhiều biến đổi về văn hoá, kiến trúc, nhưng trong 36 phố phường, vẫn còn những ngôi đình làng là nơi lưu giữ những nét ký ức xưa. Vậy nhưng, hiện nay do nhiều lý do về quy hoạch đô thị và gia tăng dân số; nhiều đình thờ trong khu vực phố cổ đã bị xuống cấp trầm trọng, hoặc biến mất hẳn.
Cửa võng lộ thiên, xập xệ, cột gỗ mục nát, dây điện cuốn chằng chịt, khu vực ban thờ đóng kín, phủ bụi. Đây là thực trạng xuống cấp trầm trọng của ngôi đình Trương Thị, có tuổi đời gần 300 năm tuổi, được xếp hạng di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp quốc gia, nơi phụng thờ vị thần Hiên Viên - ông tổ bách nghệ tại phố Hàng Bài. Và cũng là hiện trạng chung của nhiều ngôi đình thờ tổ nghề tại khu vực 36 phố phường Hà Nội.
Từng thực hiện một dự án về nét văn hoá đình làng tại phố cổ Hà Nội, hoạ sĩ Nguyễn Thế Sơn đã dành một năm nghiên cứu và khảo sát thực địa các ngôi đình trong 36 phố phường.
Đình Trương Thịt hờ vị thần Hiên Viên - ông tổ bách nghệ tại phố Hàng Bài.
Thờ tổ nghề là nét văn hoá đặc biệt tại phố cổ Hà Nội từ lâu đời, khi các cộng đồng dân cư từ nhiều vùng về đây an sinh lập nghiệp. Tuy nhiên, dưới sức ép của quy hoạch nhà ở, kinh doanh và dân nhập cư, trong 59 ngôi đình còn lại tới ngày nay, chỉ còn 14 ngôi đình thờ tổ nghề có thể nhận diện từ kiến trúc mặt tiền.
Những năm gần đây thành phố Hà Nội cũng đã có những phương án tu bổ, nhằm níu giữ những nét đẹp xưa cũ của 36 phố phường. Dù có những ngôi đình thờ tổ nghề trong phố đã biến mất nhưng có những điểm sáng được gìn giữ như đình Kim Ngân, thờ tổ bách nghệ.
Đình làng là nét văn hoá cộng đồng đặc trưng của người Việt, vì vậy, chỉ có cộng đồng chung tay mới có thể gìn giữ những nét đẹp văn hoá đó. Để những thế hệ sau không quên truyền thống của mảnh đất Kinh kỳ Kẻ Chợ nghìn năm văn hiến.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!