Mỗi năm, Việt Nam phải đối mặt với khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa được thải ra môi trường, trong đó chỉ có 27% được tái chế hoặc tái sinh thành các sản phẩm mới. Điều này gây tổn thất không nhỏ, với khoảng 3 tỷ USD mất mỗi năm vì rác thải nhựa không được thu gom và xử lý. Tái chế rác nhựa đang là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.
Tuy nhiên, công tác thu gom và tái chế rác thải nhựa hiện nay chủ yếu diễn ra một cách tự phát, thủ công, thiếu sự quy hoạch bài bản. Bên cạnh đó, những vấn đề môi trường phát sinh từ quá trình tái chế rác thải nhựa đang trở thành một bài toán cấp bách cần giải quyết.
Tại xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội, nơi nổi bật với nghề thu gom và tái chế rác thải nhựa, thực trạng này đang diễn ra khá phổ biến. Những người lao động tại đây, dù đã được tập huấn về quy trình tái chế và tuần hoàn rác thải nhựa, nhưng trong thực tế, họ vẫn phải đối mặt với những vấn đề môi trường nghiêm trọng.
Một trong những vấn đề lớn là nước thải và bụi phát sinh trong quá trình tái chế. Những xưởng tái chế ở đây có thể xử lý lên đến 20 tấn rác nhựa mỗi tháng, nhưng khoảng 30% lượng nhựa không thể tái chế phải được đưa ra bãi rác tập trung. Mặc dù các cơ sở này cố gắng giảm thiểu việc thải rác ra ngoài môi trường, nhưng không thể tránh khỏi việc nước thải và bụi độc hại, chứa hóa chất, thuốc trừ sâu, vẫn tuồn ra ngoài.
Một số xưởng tái chế đã xây dựng các hố ba ngăn để xử lý nước thải, nhưng hiệu quả giảm thiểu ô nhiễm từ bụi mịn và vi nhựa vẫn chưa rõ ràng. Người dân lo ngại rằng, ngoài nguồn nước ô nhiễm, họ còn phải sống chung với bụi nhựa có hại phát tán trong không khí. Dù các cơ quan chức năng khẳng định rằng mức độ ô nhiễm này chưa đáng kể, nhưng thực tế là người dân vẫn phải đối mặt với những tác động tiêu cực hàng ngày.
Hiện, địa phương này đang tính di chuyển các cơ sở tái chế rác thải nhựa vào cụm công nghiệp đang thành hình. Tuy nhiên, việc di chuyển cũng đang đối mặt với thách thức về chi phí lớn mà các hộ tái chế sẽ phải bỏ ra.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!