Lạm dụng thuốc giảm đau khiến đau đầu tăng nặng

Thông tin trên vừa được chia sẻ tại chương trình Tư vấn trực tuyến "Điều trị toàn diện Đau đầu và Đau nửa đầu" do Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp cùng Hệ thống BVĐK Tâm Anh tổ chức tối ngày 11/4/2023. Chương trình có sự tham gia tư vấn của "bậc thầy" về lĩnh vực Thần kinh: TTƯT.PGS.TS Nguyễn Văn Liệu, Trưởng khoa Thần kinh - Đột quỵ, BVĐK Tâm Anh Hà Nội.

Đau nhức đầu là tình trạng phổ biến, có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt ở lứa tuổi 20 - 35, tỷ lệ nữ giới mắc bệnh nhiều gấp 3 lần so với nam giới. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng đầu, mặt hoặc cổ. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên đầu, tại một vị trí nhất định hoặc lan ra khắp đầu với cường độ và tính chất khác nhau. Cơn đau có thể phát triển dần dần hoặc đột ngột, kéo dài từ vài phút đến vài ngày, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, giảm chất lượng sống của người bệnh.

Theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Đau đầu Quốc tế, có khoảng 150 loại đau đầu khác nhau, phần lớn không đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, triệu chứng này cũng liên quan đến một số bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng như xuất huyết khoang dưới nhện do vỡ phình động mạch não, huyết khối tĩnh mạch nội sọ, viêm màng não, viêm não, u não…

Phó giáo sư Nguyễn Văn Liệu cho biết, để phân biệt các cơn đau đầu, đau nửa đầu thông thường và nguy hiểm, người bệnh có thể theo dõi tính chất cơn đau và các biểu hiện đi kèm. Khi cơn đau ngắn, thoáng qua, có thể cải thiện sau khi uống thuốc nghĩa là đau đầu thông thường. Trường hợp đau dữ dội, kéo dài dai dẳng, kèm theo nhiều triệu chứng khu trú cảnh báo khác như như sốt, ù tai, tê yếu tay chân, buồn nôn và nôn, chóng mặt, giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh… mà uống thuốc không cải thiện, được xem là đau nguy hiểm. Người bệnh cần đi khám để được kiểm tra, đánh giá chuyên sâu tìm nguyên nhân gây đau và có phương án điều trị kịp thời.

Theo Phó giáo sư Liệu, tình trạng đau căng đầu thường đáp ứng tốt với các loại thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin, acetaminophen hoặc ibuprofen. Vì vậy nhiều người bệnh có thói quen sử dụng để tự điều trị. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá 4g/ngày hoặc dùng thường xuyên trong 3 tháng trở lên có thể gây hại gan, thận, hệ thần kinh. Những cơn đau đầu cấp tính có thể tái diễn thường xuyên hoặc chuyển thành mạn tính, còn gọi là đau đầu hồi ứng do lạm dụng thuốc giảm đau. Thói quen này có thể "che mờ" các triệu chứng nặng, khiến người bệnh chủ quan không đi khám. Trong khi đó, có nhiều loại đau đầu không do bệnh thần kinh mà do bệnh về mắt, tai mũi họng, tim mạch, bệnh xương khớp như thoái hóa đốt sống cổ…

Theo Phó giáo sư Liệu, lạm dụng thuốc giảm đau về lâu dài có thể gây hại cho gan, thận, hệ thần kinh.

Theo Phó Giáo sư Liệu, đau đầu có thể được chẩn đoán qua khai thác yếu tố nguy cơ, triệu chứng của người bệnh, kết hợp xét nghiệm máu, nước tiểu và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp X-Quang, cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, chụp động mạch não.

Giải đáp thắc mắc của khán giả về tình trạng đau đầu tái phát thường xuyên, theo Phó Giáo sư Liệu, nếu bệnh nhân điều trị dự phòng khoảng 3-6 tháng trở lên nhưng triệu chứng không cải thiện, cần được kiểm tra những bất thường về hệ thống thần kinh mạch máu. Đặc biệt là các mạch máu liên quan đến động mạch sống nền phía sau não, hoặc xung đột dây thần kinh số 5, 7, 8.

Tại BVĐK Tâm Anh Hà Nội, hệ thống máy chụp mạch máu não hiện đại có độ phân giải cao, người bệnh không cần tiêm thuốc đối quang từ vẫn có thể chụp rõ chi tiết hệ thống mạch máu. Với chương trình phần mềm tiên tiến, bác sĩ có thể phóng to và đo kích thước mạch máu kỹ lưỡng để kiểm tra tình trạng giãn mạch, phát hiện xung đột giữa các dây thần kinh số 5, 7, 8 với mạch máu mà các máy chụp mạch thông thường khó nhìn thấy. Ngoài ra, máy còn mô tả hình dáng cấu trúc túi phình rõ ràng, từ đó bác sĩ có thể dễ dàng luồn ống can thiệp để giải quyết các dị dạng mạch máu.

Giải đáp về tình trạng đau đầu ở trẻ nhỏ, Phó Giáo sư Liệu lưu ý các biểu hiện diễn ra ở trẻ thường không điển hình. Đôi khi triệu chứng đau đầu biến tướng thành đau đầu kèm đau bụng, thậm chí đau bụng rõ nét hơn đau đầu, khiến nhiều người nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa. Đau đầu ở trẻ em có thể do dị dạng mạch máu não như phình mạch, thông động tĩnh mạch, dị dạng động tĩnh mạch hoặc u não... Việc điều trị cho trẻ em cần đặc biệt cẩn trọng do có nhiều loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, đặc biệt là trẻ em gái có thể gặp biến chứng về sinh sản như hội chứng buồng trứng đa nang. Sau khi điều trị hết cơn đau cấp tính, bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn thuốc dự phòng an toàn phù hợp với lứa tuổi của trẻ, phụ huynh không nên tùy tiện sử dụng thuốc không kê đơn.

Với tình trạng đau đầu do cao huyết áp, Phó giáo sư Liệu cho hay người bệnh cần kiểm soát tốt huyết áp. Trường hợp đau đầu kèm hiện tượng chóng mặt, choáng váng, cần kiểm tra tiền đình. BVĐK Tâm Anh Hà Nội là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam sử dụng công nghệ Ảnh động nhãn đồ (VNG-Videonystagmography) trong phát hiện, chẩn đoán chính xác tổn thương của tiền đình trung ương hay ngoại biên, u dây thần kinh số 8, nhồi máu não, tắc mạch máu não… Đồng thời là đơn vị duy nhất tại Việt Nam ứng dụng hệ thống máy điều trị, phục hồi chức năng tiền đình ghế xoay 360 độ (TRV) giúp điều trị hiệu quả bệnh rối loạn tiền đình do thạch nhĩ lạc chỗ.

Phó giáo sư Liệu chia sẻ tại livestream, ở phụ nữ mang thai và cho con bú, điều trị các triệu chứng đau đầu nên ưu tiên lựa chọn phương án không dùng thuốc như vật lý trị liệu (thư giãn, bấm huyệt, châm cứu) do các thuốc điều trị có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai hoặc tiết qua sữa mẹ.

Để đề phòng ngừa đau nhức đầu, Phó giáo sư Liệu khuyên mọi người nên ăn điều độ, không bỏ bữa, duy trì lượng đường trong máu ổn định, uống đủ nước, ngủ đủ giấc, hạn chế uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích như caffeine, tập thể dục thường xuyên. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần học cách quản lý căng thẳng để tránh tạo ra vòng xoắn bệnh lý.

Mỗi năm, BVĐK Tâm Anh Hà Nội tiếp nhận và điều trị hơn 5.000 trường hợp đau đầu. Với đội ngũ chuyên gia đầu ngành giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm; hệ thống trang thiết bị hiện đại; sự phối hợp khám chữa bệnh đa chuyên khoa chặt chẽ, nhiều ca bệnh khó và phức tạp đã được điều trị thành công, triệu chứng cải thiện rõ rệt nhờ phác đồ cá thể hóa. Hiện BVĐK Tâm Anh Hà Nội có nhiều gói khám, tầm soát chuyên sâu các bệnh lý mạch máu não và thần kinh đột quỵ với chi phí hợp lý.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!