Cần có chính sách ưu đãi thu hút nhân lực ngoài tăng lương
Phát biểu tranh luận tại nghị trường Quốc hội về vấn đề tăng lương vào sáng 1/6, đại biểu Nguyễn Trúc Anh (TP Hà Nội) cho rằng, đề xuất giải pháp tăng lương cán bộ, công chức là chưa căn cơ và chưa giải quyết được gốc vấn đề.
"Nếu tăng lương thì tăng bao nhiêu cho đủ khi năng suất lao động của Việt Nam thuộc hàng thấp trên thế giới" – ông Nguyễn Trúc Anh cho biết.
Đại biểu phân tích, ngoài tăng lương có thể nghĩ tới những giải pháp khác căn cơ hơn về mặt an sinh cũng như thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm tăng hiệu quả năng suất lao động, như được cung cấp bằng chính sách nhà ở xã hội, con cái được học trường tốt, đi lại được hỗ trợ bằng giao thông công cộng, chế độ nghỉ dưỡng, nghỉ phép đầy đủ.
Những giải pháp này đã được một số nước trên thế giới đang áp dụng và cũng là chính sách ưu đãi thu hút nhân lực vào khu vực công khi giá cả thị trường trượt giá, lạm phát cao trong khi tăng lương khó có thể gánh vác hết.
Mặt khác, phải tìm giải pháp tăng năng suất lao động cho khu vực công, bởi năng suất thấp có nguyên nhân chủ yếu là lỗi hệ thống nhiều hơn là lỗi cá nhân.
"Chúng ta chưa đưa thiết kế được quy trình làm việc khoa học, các quy định, hướng dẫn, tập huấn chưa đầy đủ; nghị định, thông tư, luật định chưa rõ ràng, nhiều cách hiểu dẫn tới công chức không biết đâu mà làm, mạnh dạn làm thì lúc đúng lúc, sai cho nên không hiệu quả, năng suất thấp" – ĐBQH TP Hà Nội phân tích.
Đại biểu cũng cho rằng, Chính phủ khó đưa ra được hành lang pháp lý bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì theo đại biểu, công chức chỉ làm theo các quy định, không nên sáng tạo ngoài quy định. Quy trình sáng tạo khi cần có sự thay đổi tốt hơn cả vẫn là các nhà nghiên cứu, viện nghiên cứu mổ xẻ, có quy trình hội thảo phản biện, đánh giá tác động đầy đủ, chín muồi rồi mới áp dụng.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân (tỉnh Bình Dương) sau đó cũng chỉ ra rằng, chỉ tiêu năng suất lao động chỉ đạt 4,8% so với mục tiêu 5,5% trong Nghị quyết Quốc hội đề ra nhưng chưa được phân tích kỹ để tìm nguyên nhân tại sao thường xuyên không đạt chỉ tiêu này.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân (tỉnh Bình Dương)
Đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng nếu không tìm đúng nguyên nhân thì sẽ không có giải pháp và như vậy, năm 2023 lại có nguy cơ không hoàn thành chỉ tiêu này.
"Đây là chỉ tiêu cực kỳ quan trọng giúp Việt Nam thoát bẫy thu nhập trung bình. Không thể dựa vào vay vốn và lao động giá rẻ như trước đây" - đại biểu Nguyễn Quang Huân nhấn mạnh.
Cải cách tiền lương phải mang tính thực chất, không hình thức
Trước đó, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (TP Hà Nội) phát biểu cho rằng mức lương cán bộ công chức tại thời điểm hiện nay là khá thấp.
Đại biểu Mai dẫn chứng một sinh viên mới ra trường có mức thu nhập là hơn 3,4 triệu đồng, mức lương trung bình của một công chức là trên dưới 10 triệu đồng. Nếu quy đổi ra tiền Việt Nam thì một công chức của Thái Lan có thu nhập là hơn 56,7 triệu đồng, Malaysia là 29 triệu đồng, Campuchia 17 triệu đồng…
Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (TP Hà Nội)
Vào tháng 10 tới, nếu được cơ quan có thẩm quyền cho phép, Chính phủ sẽ trình Quốc hội phương án cải cách tổng thể tiền lương theo Nghị quyết 27.
Đại biểu cho biết, cử tri đang rất quan tâm tới đây, khi thực hiện cải cách tiền lương thì mức tăng sẽ là bao nhiêu. Đại biểu cho rằng cần có sự thay đổi căn bản, mang tính thực chất, không chỉ mang tính hình thức, để tiền lương thực sự trở thành nguồn thu nhập chủ yếu, để chính sách tiền lương đảm bảo hội nhập quốc tế.
Bà Vũ Thị Lưu Mai đề nghị thực hiện nghiêm quy định tại Nghị quyết 27, theo đó hàng năm cần dành 50% tăng thu dự toán, 70% tăng thu ngân sách thực hiện của ngân sách địa phương, 40% tăng thu ngân sách trung ương để thực hiện cho cải cách tiền lương.
Bên cạnh đó, cần tuân thủ đúng trật tự ưu tiên trong phân bổ nguồn tăng thu. Theo đó, luật quy định rất rõ ưu tiên cho chính sách tiền lương trước khi xem xét các dự án đầu tư. Năm 2022 nước ta tăng thu khá lớn, ngân sách trung ương là 195.000 tỉ đồng, ngân sách địa phương là 208.000 tỉ đồng, số chuyển nguồn cải cách tiền lương là 260.000 tỉ đồng. Trong nguồn lực này, cần ưu tiên để có nguồn lực tương xứng cho chính sách cải cách tiền lương.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà sau đó cũng đồng tình với ý kiến của đại biểu Mai và cho biết sẽ sớm tham mưu cho cấp có thẩm quyền lộ trình về cải cách chính sách tiền lương, bảo đảm thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!