Nuôi con nuôi là vấn đề có tính nhân đạo sâu sắc được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, nhất là trong điều kiện đất nước chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề của chiến tranh, điều kiện kinh tế - xã hội có nhiều khó khăn, dẫn đến tình trạng nhiều trẻ em mồ côi bị bỏ rơi hoặc cha mẹ đẻ không đủ điều kiện để nuôi dưỡng nên phải cho con làm con nuôi với mong muốn con có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Bên cạnh đó, việc nuôi con nuôi cũng là việc trong gia đình nhằm đáp ứng nguyện vọng chính đáng của người nhận nuôi, do họ không thể có con hoặc mặc dù đã có con nhưng họ có nguyện vọng làm nhân đạo, mang đến mái ấm gia đình cho những trẻ em không may mắn.
Tạo thuận lợi cho người dân đăng ký nuôi con nuôi thực tế
Việc nuôi con nuôi nhưng không đăng ký sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người được nhận nuôi. Khi còn nhỏ, do việc nuôi con nuôi không được đăng ký nên con nuôi thực tế sẽ không được đăng ký khai sinh theo đúng quy định pháp luật về đăng ký hộ tịch và không thể đến trường như những trẻ em bình thường khác. Sau này, có thể sẽ phát sinh tranh chấp về thừa kế giữa con nuôi với con đẻ, hoặc với những người thân thích khác của cha mẹ nuôi, làm sứt mẻ tình cảm, gây mất đoàn kết trong gia đình và cũng làm khó khăn cho cơ quan có thẩm quyền khi giải quyết những vụ việc này.
Để đảm bảo quyền và lợi ích của các chủ thể liên quan, đặc biệt là người được nhận làm con nuôi, Điều 50 Luật Nuôi con nuôi đã quy định rằng, việc nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với nhau trước ngày Luật này có hiệu lực (ngày 01 tháng 01 năm 2011) mà chưa đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì được đăng ký trong thời hạn 05 năm, kể từ ngày Luật này có hiệu lực cho đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2015, nếu đáp ứng một số điều kiện.
Như vậy, hồ sơ và thủ tục đăng ký nuôi con nuôi thực tế được quy định hết sức đơn giản nhằm khuyến khích, tạo thuận lợi cho người dân tích cực đăng ký nuôi con nuôi thực tế đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2015.
Hơn 3.000 trường hợp chưa đăng ký nuôi con nuôi
Các địa phương trên toàn quốc đã rà soát những trường hợp nuôi con nuôi thực tế và vận động, khuyến khích người dân tiến hành đăng ký việc nuôi con nuôi. Kết quả rà soát cho thấy, trên toàn quốc có 6.419 trường hợp nuôi con nuôi thực tế, trong đó có 5.250 trường hợp đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật, 1.169 trường hợp không đáp ứng đủ điều kiện nên không đăng ký được.
Trong số, 5.250 trường hợp đủ điều kiện, có 1.916 trường hợp đã được đăng ký, chiếm khoảng 36 %. Số còn lại là 3.334 trường hợp chưa được đăng ký vì nhiều lý do khác nhau như: người nhận con nuôi muốn giữ bí mật về việc nuôi con nuôi (1.824 trường hợp, chiếm 54% tổng số trường hợp chưa đăng ký); người nhận con nuôi ngại làm thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi hoặc không đủ giấy tờ theo quy định, hoặc các bên không đáp ứng đủ điều kiện (bên cha mẹ nuôi hoặc con nuôi đã chết, quan hệ nuôi con nuôi không còn tồn tại, không đủ điều kiện về độ tuổi (cha/mẹ nuôi và con nuôi cách nhau dưới 20 tuổi…).
Số liệu thống kê trên đây cho thấy, công tác đăng ký nuôi con nuôi thực tế chưa đạt được kết quả như mong muốn. Thời hạn đăng ký nuôi con nuôi thực tế sắp kết thúc, nhưng vẫn còn 3.334 trường hợp chưa được đăng ký. Đối với những trường hợp không thể đăng ký được do các bên không đáp ứng đủ điều kiện theo quy định tại Điều 10 Luật Nuôi con nuôi thì việc nuôi con nuôi đó không có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, những trường hợp mà các bên đủ điều kiện và Luật Nuôi con nuôi đã tạo cơ hội nhưng không tiến hành đăng ký vì lý do nào đó thì chính người nhận nuôi và người được nhận nuôi sẽ không được pháp luật bảo hộ.
Vì vậy, người dân cần tích cực, chủ động đăng ký việc nuôi con nuôi đến hết ngày 31/12/2015 để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con nuôi và của chính mình.
Mọi thắc mắc về thủ tục đăng ký nuôi con nuôi thực tế, người nhận con nuôi có thể đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú, hoặc có thể gửi thư, điện thoại trực tiếp đến Sở Tư pháp, Cục Con nuôi – Bộ Tư pháp để được hướng dẫn, hoặc có thể truy cập website của Bộ Tư pháp theo địa chỉ http://www.moj.gov.vn/ccn (chuyên mục Đăng ký con nuôi thực tế) để tìm hiểu thêm thông tin về đăng ký nuôi con nuôi thực tế, trong đó có hướng dẫn giải quyết một số vướng mắc thường phát sinh trong thực tế.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online.