Ngày nay, công nghệ hiện diện trong hầu hết các lĩnh vực, và lĩnh vực lâm nghiệp cũng không ngoại lệ. Công tác quản lý, bảo vệ rừng, cũng như phòng cháy chữa cháy rừng, đang ngày càng áp dụng công nghệ, mang lại những kết quả tích cực. Tại Thanh Hóa, nhờ ứng dụng công nghệ, tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản, săn bắn động vật hoang dã trái pháp luật, hay xâm hại, lấn chiếm đất rừng đã được kiểm soát hiệu quả.
Tại rừng đặc dụng Xuân Liên, việc sử dụng các thiết bị bay không người lái để xác định vị trí đám cháy và vạch ra tuyến đường ngắn nhất huy động lực lượng chữa cháy, hay sử dụng GPS để định tuyến tuần tra cố định, đã trở thành giải pháp hữu ích. Ngoài ra, việc sử dụng điện thoại thông minh ghi lại tọa độ vị trí rừng bị tác động để đối chiếu với bản đồ hệ thống cũng giúp tăng hiệu quả bảo vệ rừng.
Kiểm lâm viên Lê Ngọc Thiện tại Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Liên chia sẻ: "Định kỳ hàng tháng, chúng tôi sẽ tổng hợp các tuyến tuần tra trên GPS. Dữ liệu được gửi về lãnh đạo đơn vị qua phần mềm, giúp theo dõi chi tiết các hoạt động".
Hệ thống bẫy ảnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tra đa dạng sinh học tại Xuân Liên. Nhờ hệ thống này, nhiều loài động vật hoang dã nguy cấp quý hiếm đã được phát hiện. Điển hình, loài rắn Xuân Liên chưa từng được ghi nhận trước đây đã được phát hiện qua bẫy ảnh, mở ra hướng nghiên cứu bảo tồn mới.
Theo Phó Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên, ông Ngô Văn Thắng: "Ứng dụng máy tính bảng trong tuần tra kiểm tra rừng giúp giám sát hoạt động của cán bộ cơ sở, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng, và đánh giá quá trình tuần tra bảo vệ."
Với diện tích hơn 23.000 ha rừng đặc dụng và gần 1.000 ha rừng sản xuất, Xuân Liên được đánh giá là khu vực bảo vệ đa dạng hệ động, thực vật quý giá. Các thiết bị công nghệ hiện đại đang giúp giám sát và bảo vệ rừng hiệu quả hơn bao giờ hết.
Với nhiều tính năng hữu ích, việc trang bị và áp dụng khoa học công nghệ trong ngành lâm nghiệp, trong công tác bảo vệ phát triển rừng và phòng cháy chữa cháy rừng đang được triển khai trên khắp cả nước. Đó cũng là cách giúp rừng cùng với tài nguyên đa dạng sinh học và các nguồn gene quý sẽ được bảo vệ ngày càng hiệu quả.
Phát huy sức mạnh cộng đồng trong bảo vệ rừng
Tại những cánh rừng ở Tây Nguyên, việc triển khai chính sách giao khoán bảo vệ rừng cho các cộng đồng thôn, buôn vùng đệm đã góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và nâng cao ý thức bảo vệ rừng cho đồng bào các dân tộc thiểu số. Nhờ vào sự tham gia nhiệt tình của những người có uy tín trong buôn làng và bà con, những cánh rừng giữa đại ngàn đã giữ được màu xanh.
Buôn Jang Pông là một trong những buôn vùng đệm đã được Vườn quốc gia Yok Đôn giao khoán cộng đồng bảo vệ rừng. Các thành viên trong buôn, thông thạo địa hình và hiểu rõ hệ sinh thái rừng, có nhiều lợi thế khi trực tiếp tham gia quản lý bảo vệ rừng.
Anh I Tihn Niê, một thành viên tổ tuần tra bảo vệ rừng, cho biết dù thu nhập khoán chỉ khoảng 2,4 triệu đồng mỗi năm, nhưng anh và các thành viên trong buôn vẫn quyết tâm tham gia. Họ nhìn nhận đây là công việc có ý nghĩa, giúp giữ rừng và bảo vệ sinh kế cho con cháu mai sau.
Cùng với người dân, lực lượng kiểm lâm đã vượt qua nhiều khó khăn để góp phần quản lý bảo vệ hơn 8.000 ha rừng đặc dụng của Vườn quốc gia Yok Đôn. Địa bàn này có nhiều buôn làng sinh sống, nên kiểm lâm cần phải thấu hiểu đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, tạo niềm tin và thay đổi nhận thức của bà con.
Sau nhiều năm trực tiếp tham gia quản lý bảo vệ rừng, bà con dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên đã dần hiểu được ý nghĩa của việc bảo vệ hệ sinh thái rừng, đây chính là cách để duy trì cuộc sống ổn định và bình yên của buôn làng. Từ đó, các hộ nhận khoán đều nâng cao trách nhiệm, tích cực tham gia tuần tra bảo vệ rừng, đồng bào các dân tộc anh em cũng chung tay giữ rừng như giữ tài sản vô giá của buôn làng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!