Việt Nam là 1 trong 10 nước có tỷ lệ tiếp cận tài chính thấp nhất trong năm 2021. Tín dụng phi chính thức chiếm khoảng 20% tổng dư nợ tín dụng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do các ngân hàng không có cơ sở để đánh giá xác định đối tượng cho vay, ngân hàng chưa có chính sách hỗ trợ những người yếu thế trong xã hội, thiếu cơ chế nhà nước về quản lý tín dụng đen.
Do vậy nhiều cá nhân, tổ chức gặp khó khăn về vốn đã tìm đến các cơ sở cho vay nặng lãi, gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội trong suốt thời gian qua. Để giải quyết thực trạng này, mới đây trung tâm dữ lệu quốc gia về dân cư đã phối hợp với các tổ chức ngân hàng cho ra đời ứng dụng đánh giá mức độ khả tín của khách hàng. Đây là 1 giải pháp nhằm ngăn chặn tín dụng đen cũng như giúp cho người dân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay hợp pháp chỉ sau vài thao tác trên điện thoại.
Trong 4 năm từ 2015 đến 2018, toàn quốc xảy ra 7624 vụ án liên quan đến tín dụng đen, 56 vụ giết người, 836 vụ cưỡng đoạt tài sản, 1809 vụ lừa đảo. Nguyên nhân của tình trạng này là do ở Việt Nam chưa có công cụ chấm điểm, đánh giá mức độ khả tín của khách hàng vay, do đó người dân thường có xu hướng tìm đến tín dụng đen bởi thủ tục cho vay rất đơn giản.
Với 104 triệu dữ liệu công dân trên toàn quốc cùng 18 trường thông tin khác nhau của mỗi người dân, mới đây trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư đã cho ra đời ứng dụng RB Credit. Đây là sản phẩm nhằm đánh giá mức độ khả tín của khách hàng theo điểm số từ thấp đến cao. Qua đó các ngân hàng có thể nhanh chóng ra quyết định khách hàng có đủ điều kiện để cho vay hay không.
PGS. TS Phạm Thị Hoàng Anh - Phó giám đốc Học viện Ngân hàng cho biết: "Chấm điểm tín dụng khách hàng thì chúng ta dựa vào 4 yếu tố, đó là năng lực pháp lý, năng lực sử dụng vốn, năng lực tài chính, năng lực về tài sản đảm bảo. Với những thông tin thu thập được thì có thể đáp ứng năng lực pháp lý và 1 phần năng lực tài chính. Nó sẽ giúp ích cho các ngân hàng thương mại đánh giá tốt hơn về điểm khả tín của khách hàng".
Không còn tình trạng lừa đảo, cung cấp thông tin giả của cả người vay và người cho vay khi triển khai ứng dụng này. Bởi những hệ thống xác thực điện tử hiện đại sẽ ngay lập tức phát hiện ra nếu có bất kỳ 1 trường thông tin nào không khớp với dữ liệu của cơ quan công an. Sau 1 thời gian dài thử nghiệm, ứng dụng đánh giá mức độ khả tín khách hàng này được nhiều tổ chức tín dụng đánh giá cao.
Theo Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, khi triển khai ứng dụng này các ngân hàng chỉ được phép tiếp cận điểm đánh giá mức độ khả tín khi được sự đồng ý của khách hàng vay. Đây là quy định để bảo mật thông tin của người dân. Chỉ với vài thao tác đơn giản trên điện thoại, người dân có thể vay vốn tiêu dùng một cách nhanh chóng, thậm chí còn đơn giản hơn cả thủ tục vay của các tổ chức tín dụng đen hiện nay.
Hiện Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư đã phối hợp với các cơ quan chức năng thử nghiệm ứng dụng này tại 2 ngân hàng và 1 công ty tài chính với tổng số 90.000 dữ liệu công dân. Kết quả giảm tỷ lệ rủi ro khi vay vốn từ 7 đến 20%. Đây là tiền đề để tiếp tục hoàn thiện các cơ sở pháp lý sau, đó triển khai rộng rãi ứng dụng này nhằm nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn của người dân, ngăn chặn tình trạng tín dụng đen.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!