Ngoài chủ động phòng chống phía dưới hạ du, việc nâng cao khả năng dự báo mưa lũ, vận hành an toàn các hồ chứa thủy điện, xả lũ theo đúng quy trình cũng là một trong những công việc rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho tính mạng và tài sản của người dân trong giai đoạn thời tiết cực đoan như hiện nay. Những năm trước đã từng chứng kiến nhiều trường hợp thủy điện xả lũ trong đêm, không kịp thông báo cho người dân và chính quyền địa phương để có sự chuẩn bị và thiệt hại không thể tránh khỏi. Có vụ gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng. Việc nâng cao năng lực dự báo mưa lũ là quan trọng hơn bao giờ hết.
Các hồ chứa thủy điện hiện đều đã xây dựng được các quy trình vận hành chuẩn, quy định chi tiết cho các tình huống cụ thể
Hồ chứa nước thủy điện Cửa Đạt, một trong những hồ chứa lớn nhất tỉnh Thanh Hóa. Với dung tích 1,5 tỷ m3 nước, nếu phải vận hành xả nước thì chắc chắn sẽ có hàng nghìn hộ dân trên địa bàn huyện Thường Xuân và Thọ Xuân phải di dời tránh lũ. Từ nhiều năm qua, việc xây dựng các hệ thống cảnh báo mưa lũ trên toàn tuyến và có bộ phận ứng trực cập nhật lượng nước từ thượng lưu về luôn được cập nhật đều đặn và chính xác nên khi vận hành luôn được đảm bảo theo đúng quy trình.
Tính đến hết tháng 7 vừa qua, việc thực hiện các quy định của pháp luật về thủy điện đã có chuyển biến rõ rệt. Trong 2 năm trở lại đây, khu vực Bắc Bộ đã xảy ra nhiều trận lũ lớn nhưng do thực hiện tốt các quy định nên các đập, hồ chứa thủy điện vận hành an toàn, ổn định. Tuy nhiên, vào những tình huống bất thường do mưa lớn cộng thêm áp lực từ thượng du đổ về thì không thể chủ quan, đặc biệt là các hồ chứa thủy điện nhỏ.
Cả nước hiện có 401 hồ chứa thủy điện, hiện nay đều đã xây dựng được các quy trình vận hành chuẩn, quy định chi tiết cho các tình huống cụ thể. Quy chế phối hợp với các đơn vị liên quan cũng đã được ban hành đầy đủ.
Tuy nhiên, tinh thần phối hợp từ phía nhân dân dưới hạ du trong việc phòng chống lũ và tuân thủ khi có thông báo xả lũ mới là yếu tố then chốt. Hiện vẫn còn nhiều trường hợp do tiếc của không chịu sơ tán dẫn đến những thiệt hại không đáng có.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!