Tính đến hết năm 2022 tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, cả lãi và gốc là 8.560 tỷ đồng, tăng khoảng 2,7% so với năm trước đó và có gần 27.000 doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng, trốn đóng BHXH cho người lao động.
Nhiều lần đến làm việc tại các doanh nghiệp nợ BHXH để nắm tình hình, đốc thúc đóng bảo hiểm thế nhưng "cửa đóng, then cài" là cảnh những người làm BHXH ở địa phương thường gặp phải.
Khoản tiền đóng BHXH có thể coi là của để dành quý giá của người lao động, cũng là số tiền tích lũy của họ khi về già để trang trải cuộc sống. Tuy nhiên, với những sự cố nợ hàng chục tỷ đồng tiền bảo hiểm xã hội tại nhiều công ty thì những người lao động đến tuổi về hưu đang chưa biết bấu víu vào đâu để trang trải cuộc sống.
Không bị coi như một khoản thu bắt buộc như thuế, không ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự... vì thế trong nhiều năm qua, tình trạng chậm, nợ, trốn đóng BHXH kéo dài và vẫn chưa thể xử lý dứt điểm.
Đã có những quy định về việc xử lý các doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội tuy nhiên trên thực tế, vì sự chồng chéo của các quy định dẫn tới xử lý rất khó khăn. Hầu hết các vụ trốn đóng BHXH được chuyển sang cơ quan công an nhưng không thể khởi tố. Các doanh nghiệp trốn đóng không thể xử lý, nguồn thu quỹ BHXH có nguy cơ ngày càng ít đi, trong khi tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế diễn ra khá phức tạp. Đây là vấn đề đặt ra trong việc sử dụng, quản lý các nguồn quỹ bảo hiểm.
Để đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHXH, các chuyên gia lao động cho rằng cần bổ sung một số biện pháp, chế tài như khấu trừ tiền nợ bảo hiểm xã hội tại các tài khoản ngân hàng sau khi đã có thông báo đôn đốc của cơ quan BHXH đưa ra trong thời gian nhất định, công khai danh tính các đơn vị nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời, cần có các quy định đồng bộ, khả thi nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra hiện nay trong việc khởi kiện dân sự và khởi tố hình sự đối với người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!