Từ bao bì xanh đến "ngôn ngữ thương hiệu" toàn cầu
Tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC), Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức Hội thảo "Bao bì và Thương hiệu Xuất khẩu 2025 – Từ xu hướng đến thực hiện". Sự kiện quy tụ hàng trăm doanh nghiệp, chuyên gia và nhà thiết kế nhằm tìm lời giải cho câu hỏi: Làm thế nào để hàng Việt không chỉ "ra biển lớn", mà còn tạo dấu ấn trên thị trường quốc tế?
Toàn cảnh hội thảo
Phát biểu khai mạc, ông Lê Hoàng Tài – Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại nhấn mạnh: Trong bối cảnh hàng hóa Việt Nam đã có mặt tại hơn 200 thị trường, "bao bì không còn là vật bảo quản sản phẩm, mà là 'đại sứ thầm lặng' của thương hiệu". Một thiết kế thông minh, phù hợp văn hóa bản địa và thân thiện môi trường có thể giúp gia tăng giá trị sản phẩm xuất khẩu từ 10 – 30%.
Ông Tài đã chỉ ra ba xu hướng chủ đạo định hình "diện mạo" bao bì xuất khẩu Việt Nam trong giai đoạn tới. Xu hướng đầu tiên là bao bì xanh và phát triển bền vững. Đây không chỉ là xu thế, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc tại các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Doanh nghiệp Việt muốn giữ chỗ trong chuỗi cung ứng toàn cầu phải chuyển đổi nhanh để đáp ứng quy định về tái chế, phân hủy sinh học và giảm phát thải.
Xu hướng thứ hai là số hóa bao bì. Ứng dụng công nghệ như QR code, blockchain, hay nền tảng dữ liệu giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tính minh bạch – một yếu tố được người mua quốc tế đánh giá cao.
Xu hướng thứ ba là bao bì gắn với chiến lược thương hiệu. Khi hành vi tiêu dùng chuyển từ "mua sản phẩm" sang "mua giá trị và trải nghiệm", bao bì chính là nơi kể câu chuyện thương hiệu, thể hiện cam kết và bản sắc doanh nghiệp.
Ông Tài khẳng định, Việt Nam đang có lợi thế về nguồn nhân lực sáng tạo, năng lực in ấn và công nghệ sản xuất bao bì. "Nếu Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức cùng chung tay, ngành bao bì Việt Nam hoàn toàn có thể vươn tầm, góp phần gia tăng giá trị xuất khẩu và củng cố thương hiệu quốc gia Việt Nam," ông nói.
Sức mạnh của thiết kế: Nâng tầm từ giá trị cốt lõi và chiến lược bền vững
Tại hội thảo, nhiều doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm thực tế về cách thiết kế bao bì và xây dựng chiến lược truyền thông thương hiệu toàn cầu. Qua đó cho thấy, nhiều doanh nghiệp Việt đã bắt đầu chuyển đổi vật liệu bao bì từ nhựa sang giấy tái chế hoặc bioplastic, kết hợp công nghệ truy xuất QR, nhằm tăng điểm "xanh" cho hồ sơ xuất khẩu, đáp ứng các tiêu chuẩn mới của thị trường quốc tế, như quy định ESG, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) hay quy định dán nhãn môi trường của EU.
Từ màu sắc, phông chữ, đến câu slogan, mọi chi tiết đều phải kể được câu chuyện riêng...
Các chuyên gia thương hiệu quốc tế đã chỉ rõ, hơn 70% quyết định mua của người tiêu dùng tại điểm bán bị chi phối bởi yếu tố bao bì. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm Việt vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu về kích thước, ngôn ngữ, và thông tin minh bạch để vào hệ thống siêu thị quốc tế. Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm đã chia sẻ bài học đắt giá: "Chúng tôi từng mất đơn hàng lớn tại Nhật Bản chỉ vì bao bì không ghi rõ thành phần bằng tiếng Nhật. Bài học đó khiến chúng tôi hiểu rằng bao bì chính là tấm hộ chiếu thương mại".
Nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh, hay storytelling, là trọng tâm trong việc xây dựng thương hiệu thông qua bao bì. Từ màu sắc, phông chữ, đến câu slogan, mọi chi tiết đều phải kể được câu chuyện riêng, thể hiện giá trị cốt lõi của thương hiệu. Nhiều ý tưởng sáng tạo được đánh giá cao như việc tích hợp công nghệ AR (thực tế tăng cường) để người tiêu dùng có thể "khám phá" hành trình sản phẩm qua điện thoại, biến bao bì tĩnh thành một trải nghiệm tương tác.
Từ áp lực chuyển đổi đến cơ hội đột phá
Đáng chú ý, hội thảo đã đi sâu vào các câu chuyện thực tiễn và nhận định chuyên môn, củng cố thêm tầm quan trọng của bao bì trong chiến lược kinh doanh toàn cầu. Ông Nguyễn Tiến Lợi, giám đốc một công ty xuất nhập khẩu nông sản - một doanh nghiệp đã chuyển đổi 80% bao bì sang vật liệu thân thiện môi trường cho biết: "Ban đầu, chi phí đầu tư cho bao bì xanh cao hơn vật liệu truyền thống khoảng 15 – 20%. Tuy nhiên, đổi lại, chúng tôi nhận được sự chấp thuận nhanh chóng và mức giá cao hơn tới 10% khi xuất khẩu sang thị trường châu Âu và Mỹ. Điều này cho thấy các nhà nhập khẩu sẵn sàng trả 'premium price' (giá cao cấp) cho các sản phẩm có cam kết về tính bền vững. Bao bì xanh không còn là gánh nặng chi phí, mà là yếu tố tạo ra lợi nhuận và nâng cao uy tín thương hiệu".
Theo nhận định của ông Gerard Greff, đại diện Customs Service, ngôn ngữ hình ảnh trên bao bì Việt Nam cần giải quyết ba thách thức chính. Thách thức thứ nhất là tính 'toàn cầu hóa' trong thiết kế, đảm bảo bao bì dễ hiểu và hấp dẫn với các nền văn hóa khác nhau. Thách thức thứ hai là tính 'độc bản', tránh sao chép và thể hiện được sự khác biệt của sản phẩm Việt. Thách thức thứ ba là tính 'nhất quán', bao bì phải là sự mở rộng của chiến lược thương hiệu, không chỉ là một thiết kế đơn lẻ. Ông nhận định, việc nhiều doanh nghiệp tích hợp yếu tố văn hóa Việt Nam một cách tinh tế, ví dụ như họa tiết Đông Sơn, gốm sứ Bát Tràng…là một hướng đi đúng, tạo ra sự tò mò và giá trị đặc sắc cho sản phẩm.
Trong khi đó, các chuyên gia lại nhấn mạnh về vấn đề nhân lực. Công nghiệp bao bì sáng tạo cần đội ngũ thiết kế không chỉ giỏi về thẩm mỹ mà còn phải nắm vững luật pháp quốc tế về bao bì, các tiêu chuẩn kỹ thuật (độ bền, khả năng chịu nhiệt) và quy trình in ấn tiên tiến. Việc đào tạo chuyên sâu và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thiết kế là vô cùng cấp thiết để Việt Nam có thể bắt kịp tốc độ chuyển đổi của thế giới.
Có thể thấy, xu hướng số hóa bao bì đang mở ra một kỷ nguyên mới cho marketing xuất khẩu. Việc in QR Code để truy xuất nguồn gốc không chỉ tăng tính minh bạch, mà còn biến bao bì thành một kênh tương tác trực tiếp (O2O) với người tiêu dùng toàn cầu. Thông qua mã này, doanh nghiệp có thể cung cấp thông tin chi tiết về vùng trồng, quy trình sản xuất, và các chứng nhận quốc tế. Đây chính là công cụ mạnh mẽ để xây dựng niềm tin và 'cá nhân hóa' trải nghiệm mua hàng.
Các chuyên gia đã khuyến nghị doanh nghiệp Việt cần xây dựng lộ trình phát triển thương hiệu 6–12 tháng, kết hợp đồng bộ giữa thiết kế, marketing, truyền thông và định vị thị trường. Đặc biệt, cần coi bao bì là một phần của chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị), chứ không chỉ là công cụ quảng bá đơn thuần. Đây là yếu tố cốt lõi để xây dựng thương hiệu xuất khẩu bền vững, được người tiêu dùng và nhà đầu tư quốc tế coi trọng.
Thúc đẩy "công nghiệp bao bì sáng tạo" – nền tảng cho thương hiệu quốc gia
Các chuyên gia nhận định, ngành bao bì Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới – từ "công cụ hỗ trợ" thành "ngành công nghiệp sáng tạo". Khi thế giới hướng tới nền kinh tế xanh và tiêu dùng có trách nhiệm, những doanh nghiệp đầu tư cho thiết kế, vật liệu sinh thái và nhận diện thương hiệu sẽ chiếm ưu thế trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.
Hội thảo "Bao bì và Thương hiệu Xuất khẩu 2025 – Từ xu hướng đến thực hiện" nằm trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu 2025, một trong những sự kiện thương mại trọng điểm do Bộ Công Thương chủ trì. Sự kiện được đánh giá là cú hích giúp doanh nghiệp Việt chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy thị trường, nơi bao bì trở thành yếu tố chiến lược trong chuỗi giá trị xuất khẩu.
Đại diện Cục Xúc tiến Thương mại cho biết, thời gian tới, cơ quan này sẽ tăng cường các chương trình đào tạo, tư vấn và kết nối thị trường nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt nâng cấp bao bì, phát triển thương hiệu xuất khẩu bền vững. Song song đó là việc triển khai chuỗi hoạt động "Thương hiệu quốc gia 2025", giúp các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, thẩm mỹ và giá trị văn hóa.
Bao bì không chỉ bảo vệ sản phẩm, mà còn bảo vệ danh tiếng quốc gia. Mỗi thiết kế thành công là một câu chuyện Việt Nam được kể bằng ngôn ngữ hình ảnh – thứ ngôn ngữ vượt qua mọi rào cản biên giới. Từ xu hướng đến hành động, bao bì và thương hiệu đang trở thành hai trụ cột định hình con đường hội nhập của hàng Việt. Khi mỗi sản phẩm đều mang trong mình bản sắc, trách nhiệm và câu chuyện riêng, cũng là lúc Việt Nam khẳng định vị thế không chỉ là "công xưởng sản xuất", mà là quốc gia sáng tạo giá trị toàn cầu./.
Bình luận (0)