Bảo mật tài sản mã hóa là chìa khóa kiến tạo hạ tầng niềm tin số

Sự chuyển dịch của nền kinh tế toàn cầu sang không gian số không còn là một dự báo mang tính viễn tưởng mà đã trở thành thực tế hiện hữu trong mọi ngóc ngách của đời sống tài chính. Trong dòng chảy đó, tài sản mã hóa đang vươn mình khỏi định nghĩa về một loại hình đầu tư mạo hiểm để trở thành một cấu phần trọng yếu của hạ tầng kinh tế số. Tuy nhiên, khi giá trị số hóa càng lớn, những lỗ hổng kỹ thuật và rủi ro vận hành lại càng trở thành rào cản lớn nhất đối với sự phát triển bền vững.

Tại Việt Nam, việc xác lập một nền tảng an ninh mạng vững chắc không chỉ là yêu cầu kỹ thuật đơn thuần, mà còn là điều kiện tiên quyết để kiến tạo "hạ tầng niềm tin" cho thị trường tài chính tương lai.

Việt Nam hiện đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong vòng 5 năm theo Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP. Đây được xem là một khung khổ thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) mang tính lịch sử, giúp quốc gia không bị bỏ lại phía sau trong làn sóng đổi mới tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, thực tiễn quốc tế đã đưa ra những bài học đắt giá: ngay cả những sàn giao dịch lớn nhất thế giới cũng có thể gục ngã trước các cuộc tấn công mạng tinh vi hoặc sai sót trong quản trị vận hành. Do đó, việc giải quyết bài toán an ninh, an toàn hệ thống ngay từ giai đoạn khởi động chính là chìa khóa để khai mở tiềm năng thực sự của công nghệ blockchain.

Chiến lược an ninh mạng là xương sống cho sự minh bạch của thị trường

Để một thị trường mới mẻ và đầy biến động như tài sản mã hóa có thể thực sự bám rễ và phát triển, an ninh mạng phải đóng vai trò là "lớp giáp" bảo vệ toàn bộ chuỗi vận hành. Sự an toàn này không thể chỉ dừng lại ở bề nổi là giao diện người dùng, mà phải thẩm thấu vào từng lớp giao thức.

Điều này bắt đầu từ việc bảo mật các nền tảng giao dịch, cơ chế lưu ký tài sản số cho đến việc quản lý mã khóa (private keys) và bảo mật dữ liệu định danh người dùng. Nếu không có một hệ thống giám sát đủ thông minh để nhận diện rủi ro thanh lý hay phát hiện các hành vi thao túng, bất thường trong thời gian thực, thị trường sẽ rất dễ rơi vào trạng thái mất kiểm soát và bị tội phạm công nghệ lợi dụng.

Ông Vũ Duy Hiền - Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) nhận định, việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa ở Việt Nam chỉ có thể đạt được mục tiêu lâu dài nếu được xây dựng trên nền tảng an ninh mạng vững chắc, cơ chế giám sát minh bạch và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

Cũng theo ông Hiền, tài sản số ngày nay đã trở thành một cấu phần quan trọng của hạ tầng kinh tế số toàn cầu nhờ các đặc tính ưu việt của blockchain như minh bạch, xác thực tức thời và giảm thiểu chi phí trung gian. Việc chủ động thí điểm là bước đi cần thiết để thu thập dữ liệu thực tiễn và hoàn thiện chính sách, từ đó mở rộng không gian tăng trưởng và thu hút đầu tư công nghệ cho nền kinh tế.

Dưới góc nhìn của các doanh nghiệp vận hành, áp lực về bảo mật không chỉ đến từ các cuộc tấn công bên ngoài mà còn đến từ các lỗ hổng trong quy trình vận hành nội bộ. Một sai sót nhỏ trong việc cập nhật hợp đồng thông minh cũng có thể dẫn đến việc thất thoát tài sản trên diện rộng. Do đó, việc xây dựng các tiêu chuẩn về an ninh mạng cấp quốc gia cho sàn giao dịch là một đòi hỏi mang tính sống còn. Khi các doanh nghiệp công nghệ tài chính nhìn thấy một hành lang pháp lý an toàn, họ sẽ tự tin hơn trong việc đổ vốn đầu tư vào hạ tầng, thay vì chỉ hoạt động "chui" hoặc mang tính chất đối phó như trước đây.

Tâm thế nhà đầu tư và áp lực về khung pháp lý tuân thủ

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, thực trạng thị trường cho thấy Việt Nam có sức hấp dẫn đặc biệt đối với tài sản mã hóa. Với khoảng 17–18 triệu người dùng, tương đương gần 20% dân số, mức độ tiếp nhận công nghệ mới của người dân là rất cao. Tuy nhiên, đi kèm với con số ấn tượng này là một thực trạng đáng lo ngại về rủi ro. Nhiều nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam hiện nay đang tham gia thị trường với tâm thế "dò đường", họ sở hữu tài sản nhưng lại thiếu đi các công cụ bảo vệ pháp lý và kỹ thuật cần thiết.

Anh Trần Minh Hải, nhà đầu tư lâu năm trong lĩnh vực tài chính số chia sẻ rằng, rào cản lớn nhất đối với dòng vốn lớn không phải là sự biến động về giá, mà là rủi ro mất trắng tài sản do sàn giao dịch bị tấn công hoặc do sự thiếu minh bạch trong quản trị. Các nhà đầu tư kỳ vọng rằng, với cơ chế thí điểm mới, họ sẽ được giao dịch trên những nền tảng có sự chứng nhận về bảo mật từ cơ quan chức năng, nơi mà quyền sở hữu tài sản được pháp luật thừa nhận và bảo vệ. Việc có một khung pháp lý rõ ràng không chỉ giúp bảo vệ người dùng cuối mà còn loại bỏ các thành phần lừa đảo, làm trong sạch môi trường đầu tư.

Bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của Tether nhận định, Việt Nam đang ở vị thế đặc biệt khi quy mô sử dụng tài sản mã hóa luôn nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới. Theo bà Quỳnh, trong khoảng 2-3 năm tới, các ứng dụng liên quan đến chuyển tiền xuyên biên giới và token hóa tài sản thực sẽ là những trụ cột giàu tiềm năng nếu được đặt trong một khung pháp lý ổn định, bền vững và có tính tuân thủ cao. Điều này cho thấy ranh giới giữa tiềm năng và rủi ro chỉ có thể được thu hẹp bằng cách áp dụng các mô hình vận hành hiệu quả và phù hợp với quy định pháp luật quốc tế.

Token hóa tài sản: Cánh cửa mới cho doanh nghiệp và nền kinh tế

Khi an ninh mạng đã được đảm bảo, bước tiếp theo của thị trường sẽ là xu hướng token hóa tài sản thực. Đây là quá trình đưa các tài sản truyền thống như bất động sản, cổ phiếu, hoặc thậm chí là các hợp đồng xuất khẩu lên blockchain dưới dạng các token mã hóa. Đối với một quốc gia có hoạt động xuất khẩu sôi động và nguồn kiều hối dồi dào như Việt Nam, đây chính là cơ hội để tối ưu hóa quy trình thanh toán xuyên biên giới, cắt giảm các tầng lớp trung gian và giảm thiểu chi phí giao dịch.

Giới đầu tư doanh nghiệp cho rằng, việc ứng dụng tài sản mã hóa trong thương mại quốc tế sẽ giúp giải quyết bài toán thanh khoản và tốc độ giao dịch vốn là điểm yếu của hệ thống ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, để làm được điều này, hệ thống dữ liệu quốc gia và hạ tầng blockchain phải có sự đồng bộ cao. Các doanh nghiệp mong muốn chính phủ không chỉ dừng lại ở việc cho phép thí điểm mà cần xây dựng các bộ tiêu chuẩn kỹ thuật để các hệ thống có thể "nói chuyện" được với nhau một cách an toàn.

Việc nâng cao nhận thức về an ninh cho tài sản số không còn là câu chuyện riêng của các chuyên gia công nghệ, mà phải trở thành một phần trong chiến lược giáo dục tài chính cho cộng đồng. Khi người dân hiểu được cách tự bảo vệ ví cá nhân, khi doanh nghiệp tuân thủ các quy trình bảo mật nghiêm ngặt và khi nhà nước có công cụ giám sát hiệu quả, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm tài chính số của khu vực. Hạ tầng niềm tin số chính là nền móng vững chắc nhất để tài sản mã hóa không còn bị coi là "bong bóng" mà trở thành động lực thực sự thúc đẩy sự thịnh vượng của nền kinh tế số quốc gia trong kỷ nguyên mới./.