Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản yêu cầu các bộ ngành, cơ quan liên quan rà soát, tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách đột phá, các giải pháp toàn diện, hiệu quả để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo đó, khi ban hành chính sách cần có cơ chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học. Đây cũng là nguyện vọng, mong mỏi của đông đảo các nhà khoa học Việt Nam.
Bước sang năm thứ 27 thực hiện đề tài "Quan sát và phân tích môi trường đất Việt Nam" PGS.TS Phạm Quang Hà - một trong số ít các nhà khoa học còn bền bỉ theo đuổi đề tài này. Trong hành trình dài ấy, ông luôn phải đối diện với sự thúc ép của các quy định về sản phẩm đầu ra. Quá trình nghiên cứu có thể có độ trễ, do nhiều nguyên nhân như vấn đề cần nhiều thời gian giải quyết hơn dự kiến hoặc do các yếu tố khách quan.
Hàng năm, Trường Cơ khí, Đại học Bách Khoa Hà Nội thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu từ cấp cơ sở cho tới cấp quốc gia. Trong 2 năm đại dịch COVID-19, những đề tài hợp tác quốc tế đã bị gián đoạn: thiếu dữ liệu và thiết bị đã làm ảnh hưởng lớn tới tiến độ và chất lượng của đề tài.
Không chỉ có độ trễ, trong nhiều trường hợp, kết quả nghiên cứu còn có thể không thành công hoặc rẽ sang hướng khác, do đặc thù của hoạt động nghiên cứu, sáng tạo. Việc không chấp nhận rủi ro, không cho phép thất bại có thể khiến các nhà khoa học không dám dấn thân.
Các nhà khoa học đều mong đợi Việt Nam sớm có cơ chế đặc thù, chấp nhận thất bại, rủi ro trong nghiên cứu khoa học. Bởi chỉ khi có cơ chế đặc thù, các nhà khoa học, các Viện nghiên cứu mới có động lực và hành lang pháp lý để họ dám làm, dám chịu trách nhiệm với chính những công trình nghiên cứu của mình.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!