Trong những ngày nghỉ Tết vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành và đoàn công tác của Chính phủ đã có chuyến công tác đi kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc ngay tại công trường của một loạt dự án thành phần trên tuyến Cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 và dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Đi qua hơn 10 tỉnh, thành phố, chuyến công tác kéo dài trong 3 ngày Tết của lãnh đạo Chính phủ đã mang lại nhiều ý nghĩa và kết quả quan trọng nhằm đẩy nhanh tiến độ của các công trình giao thông trọng điểm quốc gia.
Ngày mùng 3 Tết, tại cuộc họp đầu tiên của Thường trực Chính phủ trong năm mới Nhâm Dần, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần "vui Xuân mới không quên nhiệm vụ", có những việc phải bắt tay làm ngay, làm trong Tết. Nói và làm, những ngày sau đó là lịch làm việc dày đặc, "xuyên Tết, xuyên Việt", di chuyển trên quãng đường bộ gần 1.600 km, băng qua những cung đường hiểm trở đang trong quá trình thi công, Thủ tướng và đoàn công tác đã trực tiếp thị sát, kiểm tra tiến độ tại nhiều dự án trọng điểm quốc gia từ Bắc vào Nam.
Thủ tướng theo dõi bản đồ thi công tuyến cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu. (Ảnh: VGP)
Sáng ngày mùng 4 Tết, sự hứng khởi lan tỏa khắp dự án cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 khi đoạn tuyến đầu tiên Cao Bồ - Mai Sơn, qua địa phận 2 tỉnh Ninh Bình và Nam Định được khánh thành, về đích đúng tiến độ sau 2 năm thi công. Buổi lễ có sự tham dự của Thủ tướng Phạm Minh Chính. Nhưng đây chỉ là sự khởi đầu của chuyến công tác đặc biệt. Từ đoạn cao tốc này, Thủ tướng đã đến kiểm tra trực tiếp các dự án thành phần trên tuyến cao tốc Bắc - Nam còn đang thi công, gồm: Mai Sơn - QL45; Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm; Cam Lâm - Vĩnh Hảo; Phan Thiết - Dầu Giây, cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận 2 và dự án sân bay Long Thành. Sau khi thị sát hiện trường và nắm bắt thực tế, nhiều vấn đề vướng mắc, bất cập về kỹ thuật, chi phí thi công, thiết kế và thiết bị đã được Thủ tướng, Phó Thủ tướng và lãnh đạo một số Bộ, ngành trực tiếp tháo gỡ ngay trên công trường. Dự án nào vướng về mặt bằng, Thủ tướng yêu cầu địa phương phải rốt ráo và phải chịu trách nhiệm. Nơi nào vướng về vật liệu, Bộ, ngành chức năng và địa phương phải khẩn trương có phương án xử lý trước mắt và lâu dài. Thực tế thời gian qua, mỏ vật liệu thông thường cho các dự án cao tốc chủ yếu là giao cho thể nhân. Điều này làm nảy sinh vướng mắc lớn khi nhiều thể nhân găm hàng vật liệu trong lúc cần đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc, khiến cản trở tiến độ, nâng giá, gây cạnh tranh không lành mạnh và nảy sinh nhiều tiêu cực. Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ, việc này có lỗi của cơ quan nhà nước đã không kiểm tra, giám sát tổng thể, toàn diện, quyết liệt để đề xuất các cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định liên quan, vì vậy cần rút kinh nghiệm sâu sắc. Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương rà soát các quy định, quy định nào không sát thực tiễn cuộc sống thì phải đề xuất sửa ngay. Trong khi đó, các địa phương chủ động tiến hành thanh tra, kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật nếu có hiện tượng các chủ mỏ nguyên vật liệu cấu kết để găm hàng, nâng giá, trục lợi.
Những đề xuất của chủ đầu tư, nhà thầu nếu hợp lý và có lợi cho cái chung, có lợi cho tiến độ và chất lượng dự án, Thủ tướng cũng chỉ đạo tháo gỡ ngay.
Tại các cuộc kiểm tra, Thủ tướng yêu cầu trong triển khai các dự án là phải có cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ, toàn diện, liên thông, có trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó, tăng cường kỷ luật kỷ cương, tăng cường trách nhiệm cá nhân và đặc biệt là chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm, chống thông thầu.
Trong chương trình kiểm tra, Thủ tướng đã yêu cầu địa phương đưa đến khảo sát một số khu tái định cư để trực tiếp tìm hiểu cuộc sống người dân đã nhường mặt bằng cho dự án. Thủ tướng yêu cầu các địa phương có chính sách đền bù thỏa đáng, cuộc sống của người dân ở nơi ở mới phải bằng hoặc cao hơn nơi ở cũ, có như vậy, người dân mới tin tưởng và tiếp tục ủng hộ các dự án khác trong tương lai. Không phải người dân bàn giao mặt bằng xong, vỗ tay, hoan hô là hết trách nhiệm.
Qua chuyến công tác, hàng loạt vấn đề vừa liên quan tới việc thi công các dự án, vừa liên quan tới các quy định chung về thể chế, cơ chế, chính sách được Thủ tướng chỉ rõ, gợi mở để các cơ quan nghiên cứu, có giải pháp phù hợp tại các cuộc họp vào tối ngày 4/2 và tối 5/2 về kiểm điểm tiến độ dự án với các tỉnh có cao tốc đi qua. Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần tăng cường phân cấp phân quyền trong việc giao nhiệm vụ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đầu tư các dự án, ai làm tốt nhất thì giao, đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra, phân bổ nguồn lực phù hợp và nâng cao năng lực cán bộ thực thi. Một trăn trở nữa là luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư PPP hiện nay quy định vốn nhà nước trong dự án PPP không quá 50% khiến chưa huy động được tối đa nguồn vốn rất lớn từ bên ngoài.
Thủ tướng đã yêu cầu các Bộ, ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa quy định hiện hành để huy động tối đa các nguồn vốn từ bên ngoài nhà nước. Một thực tế khác được Thủ tướng chỉ rõ là là qua đấu thầu, đã có những dự án PPP giảm được gần 1.000 tỷ đồng so với dự toán ban đầu. Thủ tướng đề nghị các cơ quan tiếp tục đánh giá kỹ lưỡng theo các quy định, nếu đúng là giảm được chi phí thì tính toán việc thưởng cho nhà thầu để khuyến khích đổi mới sáng tạo và Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng nghị định về vấn đề thưởng phạt thi công hợp đồng.
Thủ tướng cũng chỉ ra tình trạng các gói thầu phân chia nhỏ lẻ, kéo dài các thủ tục, nhiều đơn vị nhà thầu yếu kém bỏ dở dang, không hoàn thành các nghĩa vụ hợp đồng như đảm bảo chất lượng, tiến độ, công tác bảo hành, quyết toán.
Cùng với việc ghi nhận, biểu dương những nỗ lực và kết quả đạt được của các dự án, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thẳng thắn chỉ ra và nghiêm khắc phê bình những tồn tại, hạn chế, cách làm việc thiếu chuyên nghiệp ở một số cơ quan, đơn vị liên quan, đặc biệt là Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam ACV khi đến kiểm tra tình hình triển khai dự án sân bay Long Thành. Thủ tướng yêu cầu, triển khai công việc phải thực chất, nghiêm túc, hiệu quả chứ không phải khi lãnh đạo đến kiểm tra mới huy động máy móc, thiết bị hoành tráng.
Chuyến công tác một lần nữa khẳng định quan điểm được Thủ tướng nhiều lần nhấn mạnh về chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, đó là: "Nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật, nhân dân được thụ hưởng thật".
Trong suốt 3 nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, XII và XIII, Đảng ta đã xác định phát triển hạ tầng là một trong 3 đột phá chiến lược, trong đó có hạ tầng giao thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Chuyến công tác đặc biệt "xuyên Tết, xuyên Việt" của người đứng đầu Chính phủ một lần nữa khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng các dự án giao thông trọng điểm, tất cả vì sự phát triển thịnh vượng của đất nước và vì sự ấm no, hạnh phúc của nhân dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!