Xin ý kiến ĐBQH lựa chọn 2 phương án về Quỹ phòng thủ dân sự
Chiều 24/5, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới đã trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Phòng thủ dân sự.
Liên quan quy định về Quỹ phòng thủ dân sự (PTDS), do còn ý kiến khác nhau nên UBTVQH đã xây dựng 2 phương án xin ý kiến các Đoàn ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội và các vị ĐBQH tại Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách, cụ thể:
- Phương án 1: Giữ quy định về Quỹ PTDS như dự thảo Chính phủ trình và có chỉnh lý một số nội dung cho phù hợp như dự thảo Luật vì các lý do sau:
Một là, hoạt động PTDS có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, xử lý những vấn đề quan trọng tầm quốc gia liên quan đến phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh;
Hai là, Quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc; được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước không đáp ứng kịp thời;
Ba là, hiện nay có nhiều dạng sự cố, thảm họa hiện không có nguồn quỹ để sử dụng khi xảy ra;
Bốn là, thực tiễn cho thấy nếu có Quỹ PTDS sẽ có ngay nguồn lực để thực hiện các hoạt động cứu trợ khẩn cấp làm giảm thiểu thiệt hại do sự cố, thảm họa gây ra.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo
- Phương án 2: Quy định: "Trong trường hợp cấp bách, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Quỹ Phòng thủ dân sự theo quy định của pháp luật để quản lý, sử dụng các nguồn tài trợ, hỗ trợ, đóng góp tự nguyện bằng tiền, tài sản của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước và các nguồn hợp pháp khác cho hoạt động phòng chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa." vì các lý do sau: Hằng năm ngân sách thường xuyên đã bố trí bao gồm cả nguồn dự toán ngân sách và nguồn dự phòng để thực hiện các nhiệm vụ chi như dự thảo Luật, trong khi Quỹ PTDS chưa làm rõ được khả năng tài chính độc lập.
Trung tướng Lê Tấn Tới cho biết, cơ quan soạn thảo dự án Luật và cơ quan chủ trì thẩm tra tán thành với Phương án 1, đề nghị giữ như quy định của dự thảo Chính phủ trình và có chỉnh lý một số nội dung.
Về nội dung này, UBTVQH đề nghị các ĐBQH cho ý kiến cụ thể lựa chọn 1 trong 2 phương án nêu trên. Trên cơ sở ý kiến của ĐBQH, UBTVQH sẽ chỉ đạo tổng hợp, tiếp thu, chỉnh lý trình Quốc hội xem xét, thông qua.
Một số ý kiến đề nghị giải thích cụ thể hơn về khái niệm sự cố, thảm họa, thống nhất với các loại sự cố trong các luật chuyên ngành và điều ước quốc tế liên quan mà Việt Nam tham gia; đề nghị bỏ nội dung "có nguy cơ dẫn đến thảm họa" ở khái niệm "Sự cố".
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH đã cho bỏ cụm từ "có nguy cơ dẫn đến thảm họa" ở khái niệm "Sự cố"; đồng thời, chỉnh lý lại khái niệm "Sự cố" và khái niệm "Thảm họa" rõ ràng, cụ thể, thống nhất với khái niệm "Phòng thủ dân sự". Các khái niệm được giải thích phù hợp với Nghị quyết 22 của Bộ chính trị, tương thích với khái niệm "thảm họa" trong Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp (AADMER) mà Việt Nam là thành viên.
Theo dự thảo Luật Phòng thủ dân sự
Phòng thủ dân sự là bộ phận của phòng thủ đất nước bao gồm các biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ Nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân.
Sự cố là tình huống bất thường do thiên tai, dịch bệnh, con người, hậu quả chiến tranh gây ra hoặc đe dọa gây ra thiệt hại về người, tài sản, môi trường.
Thảm họa là biến động do thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm lây lan trên quy mô rộng hoặc do con người, hậu quả chiến tranh gây ra làm thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, môi trường.
Quỹ phòng thủ dân sự là nguồn lực quan trọng để ứng phó thảm họa, sự cố
Quy định về Quỹ phòng thủ dân sự đã được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm cho ý kiến tại phiên thảo luận.
Đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông) cho rằng, hoạt động phòng thủ dân sự quy định phòng thủ dân sự phải chuẩn bị từ sớm, từ xa đã nói lên sự cần thiết phải chuẩn bị trước các nguồn lực. Trong đó nguồn lực tài chính là một nguồn lực rất quan trọng để ứng phó kịp thời với những thảm họa, sự cố xảy ra. Tuy nhiên cần lưu ý đến công tác quản lý Quỹ để đảm bảo hiệu quả và không để thất thoát.
Đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông)
Đại biểu Châu Chắc (tỉnh An Giang) cũng bày tỏ nhất trí với Phương án 1 là giữ quy định về Quỹ phòng thủ dân sự như dự thảo Chính phủ trình và có chỉnh lý một số nội dung cho phù hợp như dự thảo Luật.
"Những hoạt động phòng thủ dân sự diễn ra với không gian rất rộng, thời gian diễn ra rất nhanh, tính chất, mức độ, cấp độ khác nhau và rất phức tạp, liên quan đến tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của tổ chức, của Nhà nước… Thực tiễn trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, việc chuẩn bị lực lượng dự bị tốt, công tác hậu phương tốt luôn chủ động trong mọi tình huống, không bị động, bất ngờ sẽ giành thắng lợi cao và ngược lại. Do đó, việc thành lập Quỹ phòng thủ dân sự sẽ tạo ra nguồn lực lớn, góp phần giúp ngân sách nhà nước khi thiếu hoặc không kịp thời" – ĐBQH tỉnh An Giang nêu rõ.
Đại biểu Châu Chắc (tỉnh An Giang)
Đại biểu Hà Thọ Bình (tỉnh Hà Tĩnh) tán thành lựa chọn phương án 1 giữ quy định về Quỹ Phòng thủ dân sự. Thiếu tướng Bình nhấn mạnh, hoạt động phòng thủ dân sự có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, xử lý những vấn đề quan trọng tầm quốc gia liên quan đến phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh.
Bên cạnh đó, Quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc, được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước không đáp ứng kịp thời. Hiện nay có nhiều dạng sự cố, thảm họa hiện không có nguồn quỹ để sử dụng khi xảy ra. Thực tiễn cho thấy nếu có phòng thủ dân sự sẽ có ngay nguồn lực để thực hiện các hoạt động cứu trợ khẩn cấp làm giảm thiểu thiệt hại do sự cố, thảm họa gây ra.
Về khái niệm "sự cố" trong dự thảo Luật, đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Đắk Nông) cho rằng, hiện nay có khoảng gần 10 luật điều chỉnh về sự cố. Khái niệm về sự cố trong các luật này đều có những nguyên nhân từ thiên nhiên và con người, đều gây ra hoặc đe dọa gây ra hậu quả thiệt hại về người, tài sản, môi trường.
Tuy nhiên, dự thảo Luật lại có quy định trường hợp luật khác ban hành trước ngày này Luật này có hiệu lực thi hành có các quy định khác về hoạt động phòng chống, khắc phục hậu quả sự cố thảm họa không trái với nguyên tắc của Luật này thì được áp dụng theo quy định của Luật đó.
Theo đại biểu, quy định về giải thích từ ngữ và nguyên tắc áp dụng pháp luật sẽ dẫn đến tình trạng có khoảng trống về pháp luật khi xảy ra sự cố mà chưa đến mức ban bố cấp độ phòng thủ dân sự. Do đó, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị tiếp tục nghiên cứu chỉnh lý khái niệm sự cố và quy định về áp dụng pháp luật đảm bảo phù hợp. Từ đó, tiếp tục làm rõ phạm vi điều chỉnh của Luật cũng như phân định rõ trường hợp nào áp dụng Luật Phòng thủ dân sự.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!