Đảng và Nhà nước luôn có niềm tin bất biến từ các nhà ngoại giao, song các nhà ngoại giao Việt Nam phải trở thành những nhà ngoại giao kiến tạo trong một Chính phủ kiến tạo phát triển. Đây là yêu cầu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong bài phát biểu sáng 23/8 tại Hội nghị ngoại giao lần thứ 29.
Trước các nhà ngoại giao trong cả nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc không nêu những thành tựu về kinh tế - xã hội hay đối ngoại của Việt Nam mà đi thẳng vào thách thức là Việt Nam đứng thứ 13 trên thế giới về dân số nhưng quy mô kinh tế đứng thứ 48 và GDP đầu người đứng thứ 133. Việt Nam cũng chưa thành công trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vì 80% dự án ở Việt Nam là công nghệ trung bình, còn công nghệ cao chỉ chiếm 6%. Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế là rất hiện hữu, dù Việt Nam đi nhanh nhưng nước khác còn đi nhanh hơn. Trong khi đó, môi trường khu vực luôn tiểm ẩn nguy cơ do cạnh tranh giữa các nước lớn và Việt Nam dễ bị rơi vào tình trạng thiếu chủ động, phải chịu tác động từ bên ngoài với luật chơi tầm quốc tế.
Từ đó, Thủ tướng cho rằng ngoại giao Việt Nam phải lấy ngoại giao kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm với những hành động thiết thực để thực hiện ước nguyện của Bác Hồ là xây dựng đất nước ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng muốn nước ta đàng hoàng, to đẹp hơn, khu vực nông nghiệp - nơi có 50% dân số - phải là một nền nông nghiệp công nghệ cao. Để đạt được 4 tiêu chí này, Thủ tướng nhấn mạnh, với quan hệ gần 200 nước và 90 cơ quan đại diện ở nước ngoài, ngoại giao kinh tế hiện nay phải bao gồm cả khoa học, kỹ thuật, lao động và du lịch. Đồng thời ngoại giao phải thực hiện các nhiệm vụ của một Chính phủ kiến tạo, liêm chính và hành động.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ngoại giao kiến tạo là có thể lái con thuyền Việt Nam đi giữa các dòng chảy chiến lược của các nước lớn và xu thế chủ đạo của khu vực và thế giới, cân bằng được lợi ích của các nước lớn, đồng thời phát huy tối đa thế và lực của đất nước; dựa trên những giá trị cơ bản của hệ thống quốc tế để bảo vệ được chủ quyền lãnh thổ, lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế của Việt Nam. Bên cạnh đó, các Đại sứ và trưởng cơ quan đại diện cần làm tốt hơn nữa công tác kiều bào, nhất là khuyến khích các nhà khoa học đóng góp cho đất nước.
Để thực hiện được ngoại giao kiến tạo, Thủ tướng đề nghị Bộ Ngoại giao và Bộ Công Thương nghiên cứu giao nhiệm vụ cho từng Đại sứ, từng thương vụ, nhiệm vụ và chỉ tiêu cụ thể, coi đây là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan này. Đồng thời, cần rà soát chế độ và cơ chế tài chính nhằm bảo đảm đời sống cho cán bộ của cơ quan đại diện ngoại giao.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng những giao tiếp ở tầm quốc gia sẽ không thể hiệu quả nếu không được triển khai bởi các cơ quan đại diện ngoại giao. Do vậy, các Đại sứ và trưởng cơ quan đại diện cần hòa đồng và hòa đồng hơn nữa vào xã hội nước sở tại để nắm được lợi ích của Việt Nam có thể nằm ở lĩnh vực nào, khu vực nào, thậm chí là doanh nghiệp nào và cá nhân nào.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Đại sứ luôn là công việc khó khăn, thách thức nhưng trong lịch sử dân tộc có những vị sứ giả đã làm chùn bước ý chí của quân xâm lược bằng sự thông thái và nghệ thuật ngoại giao, sự hiên ngang và khí phách lỗi lạc ở những thời điểm rất quyết định. Trong lịch sử nước nhà, những sứ thần là những con người tinh hoa của dân tộc như Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Du, Lê Quý Đôn, Nguyễn Trường Tộ, còn sứ giả Giang Văn Minh đi sứ trong ngày 30 Tết và không bao giờ trở về Tổ quốc với câu đối đáp để lại cho muôn đời sau.
Những Đại sứ trong thế kỷ 21 phải là một nhà ngoại giao chuyên nghiệp kiêm nhà kinh tế, học giả, nhà xúc tiến đầu tư và là những nhà văn hóa Việt Nam. Thủ tướng nhấn mạnh, mọi thứ bắt đầu từ ngoại giao và kết thúc cũng từ ngoại giao; ngoại giao là nền tảng và tiền đề cho mọi việc.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!