Hậu quả là nhiều nhà đầu tư chịu thiệt hại nặng nề. Không ít ý kiến cho rằng, chưa bao giờ kiểm toán lại đóng vai trò quan trọng như hiện nay nhất là đối với các nhà đầu tư, khi mà sự minh bạch chưa thực sự được đề cao trong cộng đồng doanh nghiệp.
‘ Ảnh minh họa
Trước khi mua cổ phiếu, anh Nguyễn Duy Khoa, nhà đầu tư, thường nghiên cứu rất kỹ báo cáo tài chính, thấy doanh nghiệp có lãi mới mua. Để tối đa hóa lợi nhuận, anh thường mua ngay khi doanh nghiệp vừa có tin lãi để giá chưa kịp tăng nhiều.
Tuy nhiên cách thức từng đem lại cho anh nhiều lợi nhuận giờ đã khiến anh thiệt hại khôn lường khi mà gần đây, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp trước và sau kiểm toán có xu hướng thay đổi như chong chóng, từ lãi to thành lỗ nặng, có khi chênh nhau tới hàng trăm tỷ đồng.
Anh Nguyễn Duy Khoa, nhà đầu tư cho biết: “Khi doanh nghiệp có tin lãi chúng tôi mua vào nhiều với kỳ vọng sẽ tăng, nhưng bất ngờ báo cáo lỗ sau kiểm toán khiến nhà đầu tư lại ồ ạt bán, giá cổ phiếu giảm thê thảm.Vì thế, nhà đầu tư không tin báo cáo của doanh nghiệp nữa mà chỉ xem báo cáo có kiểm toán”.
Được các nhà đầu tư đặt lòng tin như vậy, nhưng để tìm ra sự thật đằng sau những con số doanh nghiệp đưa ra hoàn toàn không phải dễ. Công việc của kiểm toán là phản biện những con số mà doanh nghiệp đưa ra, nhưng người trả công cho họ lại cũng chính là doanh nghiệp. Và không ít trường hợp, người trả công đề nghị công ty kiểm toán đưa ra báo cáo kiểm toán theo ý mình.
Ông Đỗ Mạnh Cường, Phó Tổng Giám đốc Cty Kiểm Toán AASC cho biết: “Họ thường đề nghị chúng tôi tăng doanh thu, giảm chi phí, có những tài sản không phải của họ thì cũng đòi kê khai vào. Gặp trường hợp này, chúng tôi phải thuyết phục họ, có nơi nghe theo, có nơi không nghe. Nếu muốn giữ uy tín thì mình phải từ bỏ hợp đồng”.
Theo các chuyên gia, vì giữ chữ tín mà chấp nhận mất khách, công ty kiểm toán tưởng là thiệt nhưng thực ra lai được lợi lâu dài và bền vững.
Ông Nguyễn Hữu Bình, Trưởng phòng phân tích CTCK IVS: “Hiện các nhà đầu tư tổ chức thường yêu cầu tại các đại hội cổ đông là công ty kiểm toán là ai, họ chỉ định luôn và chỉ tin các công ty kiểm toán uy tín. Chính vì thế, các công ty kiểm toán uy tín lại càng được các doanh nghiệp tìm đến”.
Trong bối cảnh thói quen minh bạch vẫn còn chưa phổ biến trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, thì sự trung thực của công ty kiểm toán chính là bộ lọc giúp nhà đầu tư phân biết được đâu là cơ hội, đâu là cạm bẫy trên thị trường.
Và sự diệt vong của một trong 6 công ty kiểm toán lớn nhất thế giới Athur Anderson chỉ sau một lần đưa báo cáo sai về thân chủ là công ty năng lượng Mỹ Enron, vẫn còn là bài học nóng hổi về cái giá của sự gian dối.