Sống và làm việc với người khác có thể là thử thách ngay cả trong những thời điểm chúng ta ở trạng thái tốt nhất. Nhiều người trong chúng ta thấy mình cần phải sửa đổi hành vi của những người thân yêu hoặc đồng nghiệp tại một thời điểm nào đó. Nhưng trước khi bạn lao vào với cách tiếp cận mang tính chỉ trích, hãy dừng lại một chút và suy nghĩ. Theo các chuyên gia, có những cách tốt hơn để chúng ta đưa ra phản hồi hoặc nhận xét về hành vi của một ai đấy vì lựa chọn cách nào mang tính quyết định sự thành công hay không.
Phản hồi so với chỉ trích
Phản hồi và chỉ trích thường được coi là giống nhau, nhưng nhà tâm lý học Chris Mackey cho biết chúng rất khác nhau.
"Phản hồi thường là khái niệm cung cấp thông tin cho mục đích tích cực, trong khi chỉ trích sẽ mang tính tiêu cực và có thể ngụ ý một mức độ phán đoán nào đó" - ông giải thích - "Nếu thông tin được truyền tải theo cách gay gắt ... và mọi người cảm thấy rằng họ đang bị phán xét hoặc không được chấp thuận, họ sẽ chuyển ưu tiên sang bảo vệ bản thân thay vì lắng nghe".
Chris cho biết thường dễ dàng nhận ra khi ai đó trở nên chán nản hoặc phòng thủ, đó là dấu hiệu để thay đổi chiến thuật.
"Thay vào đó, giao tiếp nên tập trung nhiều hơn vào việc thúc đẩy và gây ảnh hưởng" - ông khuyên - "Các cuộc trò chuyện có thể nói về những điều khó khăn, nhưng cần phải được trình bày theo hướng "cùng có lợi" để tạo cảm giác hợp tác hơn là chỉ là một cuộc tấn công".
Sử dụng đúng từ ngữ
Có một số mẹo khi bạn thực hiện đúng cách tiếp cận để đạt được sự thay đổi đối với người khác - như bạn mong muốn. Trước tiên, Chris khuyên bạn nên tránh những từ ngữ gây cảm xúc như lười biếng hoặc tệ.
"Nếu bạn khái quát quá mức hoặc đổ lỗi cho người khác và sử dụng ngôn ngữ gây cảm xúc, họ sẽ tắt máy vì ưu tiên của họ là thoát khỏi cuộc họp hoặc tình huống đó mà không bị tổn thương" - ông nói.
Thay vào đó, hãy sử dụng giọng điệu tích cực, cùng với các câu "Tôi".
"Ví dụ, hãy nói điều gì đó như: "Tôi nêu vấn đề này ra vì tôi đã chứng kiến điều này điều kia xảy ra" thay vì "Này, bạn lại làm thế nữa rồi'", ông nói.
Ngoài ra, hãy nêu rõ kết quả mong muốn và kiểm tra để đảm bảo thông điệp của bạn được truyền tải. Ông nói rằng: "Yêu cầu họ diễn giải lại phản hồi cho bạn để đảm bảo cả hai bên đều hiểu như nhau".
Cách đưa ra phản hồi tại nơi làm việc
Phản hồi cho nhân viên là một trong những trường hợp phổ biến nhất mà phản hồi tốt có tác dụng, thúc đẩy năng suất và tinh thần. Người quản lý có thể đưa ra phản hồi tốt ở nơi công cộng và riêng tư. Tuy nhiên, khi cần giải quyết vấn đề, thì nên giải quyết sau cánh cửa đóng kín.
Chris cũng nói rằng trước tiên hãy cân nhắc đến hoàn cảnh của người đó - người nhận lời góp ý.
"Có thể có điều gì đó đang diễn ra trong cuộc sống của người đó tại thời điểm đó khiến họ rất căng thẳng và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của họ" - Chris nói - "Nếu người đó không thể tham gia, thì họ có thể không thể chấp nhận phản hồi theo cách chu đáo. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng đó là thời điểm thích hợp cho họ".
Phản hồi cho trẻ em
Tiến sĩ tâm lý học Michael Carr-Gregg cho biết trẻ em cũng học hỏi và phát triển khi người lớn đánh giá hành vi của trẻ và đưa ra những bình luận mang tính xây dựng. Nhưng những người học nhỏ tuổi có thể rất tinh tế. Tiến sĩ Carr-Gregg cho biết, đừng bao giờ gọi tên, ngay cả khi chỉ là trò đùa.
"Gọi tên là một phiên bản của việc "ám sát nhân cách". Nó hạ thấp và kỳ thị. Trẻ em sẽ tiếp thu những gì đang được nói. Ví dụ, nếu bạn gọi một đứa trẻ là béo, chúng sẽ tiếp tục nghĩ rằng mình béo ngay cả khi chúng đã giảm cân".
Ông cũng cho biết thời điểm là tất cả.
"Nếu đưa ra phản hồi nhỏ, ngay lập tức là một cách tốt, vì trì hoãn sẽ khiến những thói quen xấu tiếp diễn. Nhưng đối với phản hồi nghiêm túc hơn, tốt hơn là tìm thời điểm phù hợp với con bạn".
Cách đưa ra phản hồi cho đối tác của bạn
Tiến sĩ Carr-Gregg cho biết các cặp đôi cần dành thời gian để chia sẻ những phàn nàn của mình, nhưng "cần phải bình tĩnh và tôn trọng".
"Hãy thay phiên nhau và lắng nghe nhau" - ông nói.
Chris cho biết điều quan trọng là phải nhớ rằng những lời khẳng định tích cực phải nhiều hơn những lời phàn nàn.
"Về cơ bản, trong các mối quan hệ hôn nhân và công việc, mọi thứ sẽ tốt hơn nếu chúng ta đã đưa ra phản hồi tích cực trước đó" - ông nói - "Hãy cố gắng tìm một người làm tốt việc gì đó và thừa nhận điều đó bất cứ khi nào có thể".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!