Leonardo DiCaprio được biết đến là tài tử Hollywood có trí tuệ cảm xúc cao (Ảnh: Getty Images)
Trí tuệ cảm xúc (EI) là chỉ số xác định khả năng thấu hiểu, quản lý cảm xúc của chính mình và khả năng đồng cảm với cảm xúc của người khác. Đây là những yếu tố chủ chốt để xây dựng và duy trì bất kỳ mối quan hệ nào, giúp bạn giao tiếp, quản lý căng thẳng và giải quyết xung đột hiệu quả hơn. Dưới đây là một số dấu hiệu của người có trí tuệ cảm xúc tốt.
Có khả năng tự nhận thức bản thân
Có khả năng tự nhận thức bản thân có nghĩa là bạn có thể nhìn nhận được trạng thái cảm xúc của chính mình và đồng thời hiểu cách các hành vi của bạn tác động tới những người xung quanh. Khả năng nhận thức bản thân tốt yêu cầu người luyện tập cần sống chậm lại và thực hành hướng vào nội tâm của mình mỗi ngày. Tiến sĩ Tâm lý học lâm sàng Carla Marie Manly gợi ý một số phương pháp nâng cao khả năng tự nhận thức là thực hành thiền chánh niệm và viết nhận ký.
Xác định được cảm xúc của bạn
Gọi được tên những cảm xúc bạn đang trải qua là một khía cạnh quan trọng của EI bởi đây là tiền đề quan trọng cho quá trình xử lý và hành động sau đó. Theo Manly, chúng ta có thể cải thiện được kỹ năng này bằng cách làm quen với 5 cảm xúc cơ bản là vui, giận, buồn, chán ghét và sợ hãi. Giận dữ có dấu hiệu là cảm giác nóng tập trung trong lồng ngực còn lo lắng thì dễ gây ra cơn rạo rực trong bụng. Một khi đã rõ những triệu chứng cảm xúc của mình, bạn sẽ dễ dàng nhận ra được chúng khi chúng xuất hiện
Bày tỏ được nhu cầu tình cảm của bản thân
Khả năng nói ra được điều bạn cần tưởng như đơn giản nhưng cũng là một đặc điểm quan trọng của những người có EI cao. Một số ví dụ về việc bày tỏ nhu cầu tình cảm của bản thân có thể kể đến như : “Tôi đang cảm thấy buồn và muốn ở một mình”, “Tôi đang cảm thấy lo lắng và muốn nói về nó”, “Tôi đang cảm thấy rất hào hứng với công việc của mình và muốn chia sẻ”…
Nếu không thể nói ra nhu cầu của bản thân, rất có thể những nhu cầu này sẽ không được đáp ứng, từ đó gây ra cảm giác thất vọng và phẫn nộ. Sự oán giận đó dễ khiến bạn hành xử theo hướng tiêu cực, căng thẳng và làm đổ vỡ các mối quan hệ của bạn.
Quan tâm đến cảm xúc của người khác
Theo Manly, những người xung quanh như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp liên tục truyền đạt những cảm giác của họ qua nhiều tín hiệu phi ngôn ngữ, điển hình là nét mặt, ngôn ngữ cơ thể… Người có EI cao là người có khả năng nhận ra và giải mã các tín hiệu này, từ đó tìm ra cách đối xử cho phù hợp, xây dựng cảm giác tin cậy và gần gũi.
Có sự đồng cảm với người khác
Đồng cảm là khả năng hòa mình với cảm xúc của người khác, đặt mình vào vị trí của họ và cảm nhận được những thứ họ cảm nhận. Sự đồng cảm là cơ sở vững chắc của lòng tin, sự an toàn cảm xúc và sự kết nối chặt chẽ trong các mối quan hệ. Một số cách hữu ích để thực hành kỹ năng này là cố gắng tìm ra điểm tương đồng thay vì những điểm khác biệt với những người xung quanh bạn và lắng nghe từ họ nhiều hơn.
Quản lý và điều tiết cảm xúc
Một khía cạnh đánh giá quan trọng khác của EI là khả năng điều chỉnh các trạng thái cảm xúc một cách lành mạnh. Ví dụ, khi gặp những cảm xúc tiêu cực như giận dữ hay căng thẳng, người có EI cao thường lựa chọn thiền định, viết nhật ký hay tập thể dục để đối phó với nó thay vì kìm nén hay tránh né.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!