Vitamin C là một loại vitamin thiết yếu cho cơ thể con người. Nó là một chất chống oxy hóa, và đóng vai trò trong một loạt các quá trình quan trọng, bao gồm giảm huyết áp, chống viêm và tạo collagen.
Dưới đây là những giới hạn trần được khuyến nghị về lượng vitamin C, tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng quá nhiều và các cảnh báo khác:
Triệu chứng khi dùng quá nhiều vitamin C
Thường xuyên ăn thực phẩm giàu vitamin C sẽ không dẫn đến bất kỳ vấn đề sức khỏe nào. Tuy nhiên, dùng quá nhiều vitamin C ở dạng bổ sung có thể gây ra tác dụng phụ.
Ở người lớn, khẩu phần hàng ngày khuyến nghị (RDA) của vitamin C là 90mg đối với nam và 75mg đối với nữ.
Người lớn đưa vào cơ thể hơn 2.000mg vitamin C mỗi ngày có thể gặp tác dụng phụ.
Khi một người dùng quá giới hạn vitamin C được đề nghị, họ có thể bị rối loạn tiêu hóa nhẹ. Điều này có thể xảy ra nếu vitamin C mà cơ thể không hấp thụ gây kích ứng đường tiêu hóa.
Tác dụng phụ nhẹ phổ biến của thừa vitamin C bao gồm:
• tiêu chảy
• buồn nôn
• co thắt dạ dày
• đầy hơi
• khó chịu ở bụng
Cơ thể không hấp thu tất cả các vitamin C nhận được từ các chế phẩm bổ sung.
Ví dụ, nếu một người uống 30 - 180 mg vitamin C mỗi ngày, cơ thể họ sẽ hấp thụ khoảng 70 - 90% lượng vitamin này. Nếu một người uống nhiều hơn 1g vitamin C mỗi ngày, cơ thể sẽ hấp thụ dưới 50% lượng vitamin, giúp giảm nguy cơ tác dụng phụ tiêu cực. Lượng vitamin thừa sẽ ra khỏi cơ thể theo nước tiểu.
Bao nhiêu vitamin C là quá nhiều?
Vì vitamin C có thể gây ra các triệu chứng khó chịu nếu dùng quá nhiều, Hội đồng Thực phẩm và Dinh dưỡng Mỹ đã đặt ra "mức trần khẩu phần có thể dung nạp".
Theo Văn phòng bổ sung chế độ ăn (ODS), giới hạn trần về khẩu phần vitamin C ở người từ 19 tuổi trở lên là 2.000mg ở nam và nữ. Giới hạn này cũng áp dụng cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
Mức trần vitamin C hàng ngày cho trẻ em là:
• 400mg cho trẻ từ 1 - 3 tuổi
• 650mg cho trẻ 4 - 8 tuổi
• 1.200mg cho trẻ 9 - tuổi13 tuổi
• 1.800mg cho thanh thiếu niên từ 14 - 18 tuổi
• 1.800mg cho thanh thiếu niên đang mang thai hoặc cho con bú ở độ tuổi 14 – 18 tuổi
Có những ngoại lệ cho những giới hạn này, chỉ áp dụng nếu bác sĩ không chỉ định cụ thể một khẩu phần khác. Một số người có thể phải dùng một lượng vitamin C lớn hơn để điều trị y tế.
Tác dụng phụ nghiêm trọng
Ít phổ biến hơn, người dùng có thể gặp tác dụng phụ nghiêm trọng do dùng quá nhiều vitamin C. dùng lâu dài với lượng trên mức được khuyến nghị làm tăng nguy cơ của những tác động tiêu cực này.
Nguy cơ sức khỏe có thể xảy ra khi dùng quá nhiều vitamin C bao gồm:
Sỏi thận
Các bác sĩ tin rằng bổ sung quá nhiều vitamin C có thể khiến người dùng bài xuất các hợp chất oxalat và axit uric trong nước tiểu. Những hợp chất này có thể dẫn đến sự hình thành sỏi thận.
Các tác giả của một nghiên cứu ca bệnh trên tạp chí Kidney International đã báo cáo về một phụ nữ bị sỏi thận sau khi uống 4g vitamin C hoặc hơn mỗi ngày trong 4 tháng.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chưa tiến hành bất kỳ nghiên cứu quy mô lớn hơn nào về lượng vitamin C và sự hình thành sỏi thận. Họ biết rằng những người có tiền sử sỏi thận dễ hình thành sỏi hơn nếu họ đưa vào cơ thể một lượng lớn vitamin C.
Mất cân bằng dinh dưỡng
Một mối quan tâm khác liên quan đến thừa vitamin C là nó có thể làm giảm khả năng xử lý các chất dinh dưỡng khác của cơ thể.
Ví dụ, vitamin C có thể làm giảm nồng độ vitamin B12 và đồng trong cơ thể.
Sự hiện diện của vitamin C cũng có thể làm tăng hấp thu sắt, có thể dẫn đến nồng độ quá cao.
Gây gai xương
Theo Quỹ Viêm khớp, một nghiên cứu cho thấy rằng sự có mặt của nồng độ vitamin C rất cao trong cơ thể làm tăng khả năng người đó bị những gai xương gây đau.
Tuy nhiên, Quỹ cũng trích dẫn một nghiên cứu cho thấy những người có lượng vitamin C thấp có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, một tình trạng viêm khớp gây đau.
Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết phải bổ sung vitamin C thích hợp, không quá nhiều cũng không quá ít.
Làm giảm hiệu quả của niacin-simvastatin
Bằng chứng gợi ý rằng bổ sung vitamin C có thể làm giảm khả năng tăng cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) của cơ thể ở những người uống thuốc kết hợp niacin-simvastatin. Thuốc này kết hợp vitamin niacin với statin simvastatin (Zocor), và người ta dùng nó để điều trị cholesterol cao.
Các bác sĩ coi cholesterol HDL là cholesterol "tốt" vì nó làm giảm lượng cholesterol có hại trong máu.
Nếu một người uống bổ sung vitamin C và niacin-simvastatin, họ nên nói chuyện với bác sĩ về cách để làm cho mỗi thuốc loại hiệu quả hơn. Các bác sĩ chưa biết liệu vitamin C có ảnh hưởng đến khả năng của các loại thuốc khác tương tự như Zocor hay không.
Tôi nên dùng bao nhiêu vitamin C?
Cơ thể chúng ta không thể tạo ra vitamin C, vì vậy chúng ta cần ăn đủ thực phẩm có chứa vitamin C để đáp ứng nhu cầu hàng ngày. Nếu ai đó có nguy cơ bị thiếu vitamin C, họ có thể dùng chế phẩm bổ sung vitamin C.
Những người hút thuốc lá nên uống thêm 35mg vitamin C mỗi ngày so với những người không hút thuốc lá.
Khi mang thai hoặc khi cho con bú, phụ nữ nên có lượng vitamin C sau đây mỗi ngày:
• 14 – 18 tuổi: 80 mg khi mang thai và 115 mg khi cho con bú
• 19 tuổi trở lên: 85 mg khi mang thai và 120 mg khi cho con bú
Chưa có đủ nghiên cứu để đề xuất RDA vitamin C ở trẻ dưới 1 tuổi. Do đó, ODS đưa ra "lượng thích hợp", là lượng có khả năng đủ:
• 40 mg cho bé 0 - 6 tháng tuổi
• 50 mg cho bé 7 - 12 tháng tuổi
Vitamin C và mang thai
Một số bác sĩ ủng hộ phụ nữ bổ sung vitamin C khi mang thai.
Một tổng kết y văn trong Cơ sở dữ liệu tổng quan hệ thống của Burrane đã xem xét tác dụng của việc bổ sung vitamin C trong thai kỳ.
Các tác giả đã kiểm tra 29 nghiên cứu trong Cochrane Database of Systematic Reviews bao gồm 24.300 phụ nữ mang thai. Không đủ bằng chứng để kết luận rằng vitamin C giúp ngăn ngừa các vấn đề trong thai kỳ, như thai chết lưu, sinh non hoặc tiền sản giật.
Tuy nhiên, bà bầu nên cố gắng bổ sung đủ vitamin C thông qua chế độ ăn uống hàng ngày khi mang bầu. Thực phẩm giàu vitamin C bao gồm:
• súp lơ xanh
• kiwi
• cam
• dâu tây
• cà chua
Nếu người phụ nữ gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu hàng ngày của mình, họ nên nói chuyện với bác sĩ về việc bổ sung.
Tóm lại
Vitamin C có những tác dụng phụ có hại tiềm ẩn nếu dùng quá nhiều chế phẩm bổ sung. Thông thường, một người sẽ không gặp phải tác dụng phụ nếu họ ăn nhiều thực phẩm có chứa vitamin C.
Nếu một người nghi ngờ rằng lượng vitamin C của họ có thể gây ra tác dụng phụ, họ nên nói chuyện với bác sĩ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!