"Vòng xòe đêm hội" làm nên nét độc đáo bản sắc văn hóa dân tộc vùng Tây Bắc. (Ảnh: Báo Yên Bái)
Xòe có nhiều như điệu xòe đập lúa vừa dồn dập, vừa náo nhiệt như thúc giục mọi người trong ngày mùa; điệu xoè “đón xuân” với nhịp điệu gấp gáp, rộn rã, từng đôi trai gái, tay trong tay, dắt nhau bước đi trong nhịp xoè. Còn điệu xoè mò cá thì vòng xoè khi chụm vào, khi lại tan ra như lời thủ thỉ, tâm tình của chàng trai, cô gái…
Đối với người Tày ở huyện Bắc Hà, xòe thường phản ánh phong tục, tập quán sinh hoạt của đồng bào Tày nơi đây và để cổ vũ tinh thần cho bà con có khí thế bắt tay vào vụ mùa mới luôn gặp nhiều may mắn và thu hoạch mùa màng thắng lợi. Mỗi khi âm thanh trầm bổng, nhịp trống nổi lên lại thôi thúc mọi người đến với vòng xòe. Trong tiếng trống, tiếng chiêng, mọi người xích lại gần nhau, quây quần bên nhau, vui tươi, đầm ấm.
Ông Vàng Văn Sương, thôn Na Hối Tày, xã Na Hối, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết: “Xòe khi đó rất phong phú, có cách đây trên 80 năm rồi. Cho nên, để phát huy bản sắc dân tộc, thừa kế các điệu xòe, cho đến bây giờ chúng tôi vẫn gìn giữ đời cha truyền cho đời con gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc”.
Tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng làm tan biến cái rụt rè ngượng ngùng, cuốn mọi người vào vòng xoè tình bạn. Tay trong tay, mắt trong mắt, vòng xoè rộng dần, rồi mở thành hai vòng, ba vòng, hết điệu này sang điệu khác… Một vài chục người thì một vòng xòe, hàng trăm người trở lên có thể chia ra nhiều vòng hay xếp vòng trong, vòng ngoài, tay trong tay, chân người nọ dịch bước theo chân người kia say sưa theo nhịp trống, chiêng lúc bổng, lúc trầm và có sức lôi cuốn mạnh. Trong phút thăng hoa của vũ điệu truyền thống, sự rụt rè, ngượng ngập thường ngày biến mất, mọi người tự nhiên nhún bước theo vòng xoè.
Nét đẹp trong các làn điệu xoè truyền thống đã trở thành văn hóa tiêu biểu, đặc trưng của người Tày ở Bắc Hà. Các điệu xoè còn thể hiện sự gắn kết cộng đồng, thể hiện bản sắc dân tộc độc đáo. Vì vậy, xoè Bắc Hà là một trong những nét văn hóa cần được bảo tồn và phát triển. Nhiều du khách quốc tế đến với Bắc Hà trong dịp tết năm nay rất thích thú khi được tham gia, thưởng thức và tìm hiểu về nguồn gốc của vũ điệu này.