Một nhóm nghiên cứu của Mỹ và Nhật Bản đã phát hiện ra rằng bộ não "tăng gấp đôi" bằng cách đồng thời tạo ra hai dạng ký ức về các sự kiện. Một ký ức dành cho hiện tại và một ký ức dành cho những khoảnh khắc khác trong đời.
Trước đây mọi người đều nghĩ rằng mọi ký ức bắt đầu như một ký ức ngắn hạn và sau đó được chuyển đổi từ từ thành một ký ức dài hạn. Các chuyên gia cho biết phát hiện này rất bất ngờ, nhưng cũng rất tuyệt vời và thuyết phục.
Hai bán cầu não liên quan chặt chẽ đến việc ghi nhớ những trải nghiệm cá nhân của chúng ta. Vùng hippocampus của não là nơi dành cho những kỷ niệm ngắn hạn trong khi vỏ não là nơi có những ký ức dài hạn. Giả thuyết này trở nên nổi tiếng sau trường hợp Henry Molaison vào những năm 1950. Vùng Hippocampus của ông đã bị tổn hại trong lần phẫu thuật động kinh và ông không còn có thể tạo ra những ký ức mới, nhưng những ký ức của ông từ trước khi phẫu thuật vẫn còn đó.
Vì vậy, quan niệm phổ biến trước đây là những ký ức được hình thành trong vùng hippocampus và sau đó chuyển đến vỏ não, nơi chúng được "lưu trữ".
Nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Riken-MIT đã thực hiện một điều tuyệt vời để chứng mình trường hợp của ông Henry không phải là phổ biến. Các thí nghiệm đã phải được thực hiện trên chuột, nhưng cũng đang được cân nhắc áp dụng cho não người.
Họ đã theo dõi quá trình hình thành những ký ức cụ thể, giống như việc theo dõi một cụm liên kết tế bào não phản ứng với một cú sốc. Sau đó, các nhà nghiên cứu sử dụng ánh sáng chiếu vào não để kiểm soát hoạt động của các tế bào thần kinh riêng lẻ - chúng có thể bật tắt ký ức.
Các kết quả được công bố trên tạp chí Science cho thấy các ký ức được hình thành đồng thời ở vùng hippocampus và vỏ não.
Giáo sư Susumu Tonegawa, giám đốc trung tâm nghiên cứu, cho biết: "Điều này thật bất ngờ". Ông nói với trang web BBC News: "Điều này trái với giả thuyết cũ đã phổ biến trong nhiều thập kỷ". “Đây là một tiến bộ đáng kể so với kiến thức chúng ta biết trước đó, đó là một sự thay đổi lớn".
Các thí nghiệm được thực hiện trên chuột, và cũng đang được cân nhắc thử nghiệm trên não người
Nhưng những con chuột dường như không sử dụng trí nhớ dài hạn của vỏ não trong vài ngày đầu tiên sau trí nhớ này được hình thành. Chúng quên mất sự kiện gây sốc khi các nhà khoa học tắt bộ nhớ ngắn hạn ở vùng hippocampus. Tuy nhiên, sau đó các nhà khoa học có thể làm cho những con chuột nhớ lại bằng cách tự chuyển đổi bộ nhớ dài hạn (vì vậy trí nhớ dài hạn chắc chắn vẫn được giữ).
"Có thể gọi trí nhớ dài hạn là chưa “trưởng thành” hoặc “im lặng” trong vài ngày đầu tiên sau khi hình thành", Giáo sư Tonegawa nói.
Các nhà nghiên cứu cũng cho thấy trí nhớ dài hạn không bao giờ hình thành nếu kết nối giữa vùng hippocampus và vỏ não bị chặn. Vì vậy, vẫn có một liên kết giữa hai phần của não, với sự cân bằng năng lượng được chuyển từ vùng hippocampus sang vỏ não theo thời gian. Bây giờ, đây chỉ là một phần đơn giản của khoa học cơ bản giải thích cách cơ thể chúng ta hoạt động.
Nhưng Giáo sư Tonegawa nói nó có thể làm sáng tỏ những gì xảy ra trong một số bệnh về trí nhớ bao gồm mất trí nhớ. Một trong những nghiên cứu trước đây của ông cho thấy những con chuột mắc bệnh Alzheimer vẫn đang hình thành ký ức nhưng không thể lấy chúng. "Hiểu được cách làm thế nào mà việc này xảy ra có thể có liên quan đến những bệnh nhân mắc bệnh não", ông nói.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!