Skara Brae là tên gọi một ngôi làng nhỏ nằm trên vịnh Skaill, thuộc quần đảo Orkney ở Scotland. Ngôi làng này là một trong những di tích lịch sử đáng chú ý nhất châu Âu. Không chỉ có kiến trúc vững chãi nhờ các khối đá mà Skara Brae còn được biết đến bởi sự kỳ lạ của những đồ nội thất trong các ngôi nhà mà người ta đã từng sinh sống cách đây hơn 5.000 năm.
‘ Người ta tìm thấy ở đây 8 ngôi nhà được tạo dựng bằng các loại đá phẳng xếp chồng lên nhau sau khi ngôi làng được các nhà khảo cổ khai quật vào năm 1927. Trước đó, ngôi làng đã bị chôn vùi dưới những đụn cát trắng sau một cơn bão khủng khiếp đổ vào vùng vịnh Skaill năm 1850.
Mặc dù sau đó, ngôi làng cũng được một số cư dân địa phương tiến hành khai quật vào năm 1913, 1924 nhưng phải đến năm 1927, công cuộc khai quật mới được chính quyền địa phương hợp pháp hóa. Lý do của cuộc khai quật chính thức vào năm 1927 được xác định là vì vào năm 1924, khi một cơn bão khác tấn công khu vực này đã cuốn đi một phần cổ vật của ngôi làng.
Điểm đáng chú ý của Skara Brae chính là ở thiết kế đầy bí ẩn của những đồ nội thất bằng đá với những chi tiết chạm khắc cầu kỳ. Có đến 7 trong số 8 căn nhà ở ngôi làng này có thiết kế tương đối giống nhau theo dạng hình vuông lớn nhưng chỉ gồm 1 gian phòng, 2 chiếc giường (1 chiếc dành cho đàn ông và 1 chiếc dành cho phụ nữ), 1 tủ đựng thức ăn và 1 lò sưởi.
‘ Diện tích trung bình của mỗi căn lên đến 40m2, với số lượng cư dân sinh sống vào thời kì đó là không quá 50 người. Bên trong mỗi ngôi nhà, lò sưởi hình chữ nhật được đặt chính giữa, dùng để sưởi ấm và nấu thức ăn. Dọc theo mỗi bên tường là một chiếc giường đá phủ bằng da động vật, cạnh đó là một chiếc tủ đựng thức ăn.
Người ta tìm thấy ở đây duy nhất một ngôi nhà có thiết kế khác hoàn toàn 7 căn còn lại. Ngôi nhà này không có bất kỳ đồ nội thất nào mà thay vào đó là 1 nhà kho và còn có thêm 1 gian phòng khác trong ngôi nhà. Khi ngôi nhà được khai quật, các mảnh vỡ của đá và xương động vật lần lượt lộ ra. Người ta cho rằng ngôi nhà này được dựng lên là để phục vụ mục đích sản xuất của người dân thời bấy giờ.
Tất cả những hiện vật trong ngôi làng vẫn còn nguyên vẹn đến ngày nay có lẽ là do nó được bảo quản tốt nhờ những đụn cát bao phủ hàng ngàn năm qua. Vào năm 1999, ngôi làng này đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
‘ Ngày nay, dưới tác động của thiên nhiên, hiện tượng xói mòn cùng sự xâm lấn dữ dội của cát và nước biển đã khiến ngôi làng ngày càng gần biển hơn. Khi đến đây tham quan, du khách sẽ có những trải nghiệm sinh động nhất về cuộc sống của con người thời tiền sử ở Scotland – khi họ biết tạo nên những đồ dùng bằng đá với những nét chạm khắc tinh tế.
Skara Brae đang được coi là một trong những kho tàng khảo cổ học lớn nhất thế giới và được bảo tồn tốt nhất trong lịch sử Scotland.
Cùng chiêm ngưỡng một số hình ảnh của ngôi làng đá thời tiền sử ở Scotland:
