Tên gọi Chùa Một Cột là do dân gian gọi dựa theo kiến trúc mà hiện nay chúng ta vẫn nhìn thấy, chứ thực tế trong sử sách không có ghi tên Chùa Một Cột. Theo Đại Việt sử ký toàn thư ghi, công trình này được gọi là Liên Hoa Đài nằm trong tổng thế kiến trúc Diên Hựu Tự (chùa Diên Hựu).
Liên Hoa Đài được xây dựng vào năm 1049 dựa theo giấc mơ của vua Lý Thái Tông. Vua nằm chiêm bao thấy Phật Quan Âm trên tòa sen đưa tay dắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, vua kể lại câu chuyện cho các quan nghe. Có vị thiền sư mẫn tuệ đã khuyên vua cho dựng cột đá giữa hồ, làm đài sen của Phật Quan Âm như trong giấc mộng. Các sư làm lễ, đi vòng quanh tòa niệm Phật cầu phúc cho vua được trường thọ nên công trình mới có tên như vậy.
‘ Công trình như một đóa sen lớn vươn lên khỏi mặt nước
Chùa Một Cột đã được trùng tu và sửa chữa nhiều lần theo thời gian. Công trình hiện nay ta thấy được xây dựng lại vào năm 1955. Liên Hoa Đài như một đóa sen lớn vươn khỏi mặt nước. Công trình được làm bằng gỗ, lợp ngói, mỗi cạnh 3m. Điểm độc đáo nhất của Chùa Một Cột là chùa được dựng trên một trụ đá. Trụ đá cao 4m (chưa kể phần chìm dưới nước), đường kính 1,2m gồm hai khối gắn liền nhau tưởng như chỉ là một khối.
Đó là một trong số những bí ẩn được hé lộ về công trình kiến trúc nổi tiếng đất Thăng Long này. Còn rất nhiều điều thú vị đang chờ bạn khám phá.
Mời các bạn cùng tìm hiểu về công trình kiến trúc nổi tiếng này trong chương trình Thông điệp từ cổ vật với tập phim: Chùa Diên Hựu