Những ngành hấp dẫn thí sinh là: kinh doanh và quản lý, máy tính và công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật. Chỉ 3 ngành này đã chiếm khoảng 46% thí sinh.
Trong khi đó, 4 lĩnh vực tuyển sinh kém nhất là: Nông lâm nghiệp và thủy sản, khoa học sự sống, khoa học tự nhiên, dịch vụ xã hội. 4 lĩnh vực này chỉ chiếm khoảng hơn 2% thí sinh.
Ảnh minh họa. Nguồn: Chinhphu.vn
Chọn ngành Khoa học cơ bản: Nên hay không?
Địa chất, khí tượng thủy văn, những ngành khoa học cơ bản là nền tảng phát triển nhưng rất ít thí sinh.
Ngành hải dương học của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội năm vừa rồi chỉ tuyển được 2 sinh viên. Ngành khí tượng thủy văn thì khá hơn một chút, mỗi khóa tuyển được trên 10 sinh viên.
Nhiều năm trở lại đây, Khoa Khí tượng thủy văn và Hải dương học có tỷ lệ tuyển sinh chỉ đạt 10 - 30%. Với suy nghĩ học khó, cơ hội việc làm ít, thu nhập thấp, ngần ấy thứ khiến thí sinh quay đầu, chọn những ngành được cho là việc nhẹ lương cao hơn.
Cùng chung cảnh ế ẩm tuyển sinh là các ngành nông lâm nghiệp và thủy sản.
Năm ngoái, Khoa Thủy sản - Học viện Nông nghiệp Việt Nam chỉ tuyển được 18 thí sinh nhưng còn tuyển được là khá. Nhiều khoa thủy sản tại các trường đại học khác nhau trên cả nước đã phải đóng cửa vì không có người học.
Với thực trạng này, việc thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao của các ngành khoa học cơ bản, khoa học tự nhiên đã diễn ra, chứ không phải chờ 5-10 năm tới.
Luôn xếp cuối bảng trong việc thu hút thí sinh, nhiều ngành khoa học cơ bản, khoa học sự sống, nông lâm thủy sản dù chỉ tuyển được hơn chục sinh viên mỗi năm nhưng vẫn duy trì đào tạo nhằm thực hiện trách nhiệm xã hội và duy trì nguồn nhân lực lâu dài.
Báo cáo vừa công bố của Tổng cục Thống kê trong quý I năm 2023 cho thấy:
- Lao động ở khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản đang chiếm 27,1% nhưng tỷ lệ sinh viên nhập học các ngành này chỉ chiếm chưa tới 2% sinh viên đại học hàng năm.
- Khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 33,9% nhưng lĩnh vực kiến trúc và xây dựng cũng chỉ chiếm 3,39% sinh viên đại học.
Nhưng hãy xem cơ hội việc làm và mức thu nhập của các ngành học này như thế nào.
Ảnh minh họa. Ảnh: Chinhphu.vn
Ngành học thu hút kém nhưng việc làm tốt
Trái ngược với suy nghĩ khó tìm việc, lương thấp, những sinh viên chọn các ngành học top dưới lại có cơ hội việc làm ngay khi đang học.
Lễ trao bằng tốt nghiệp vừa diễn ra tại Trường ĐH Giao thông Vận tải. Trong hội trường, các sinh viên nhận bằng tốt nghiệp.
Ngay bên ngoài hành lang, hàng chục công ty đã xếp hàng để chào mời những tân kỹ sư đến làm việc với mình.
Kỹ sư Lữ Văn Quang (tốt nghiệp Trường Đại học Giao thông Vận tải) còn chưa kịp thay bộ lễ phục tốt nghiệp thì đã được một công ty xây dựng đến đón.
Học Ngành Kỹ thuật xây dựng công trình giao thông là ngành kém hấp dẫn thí sinh thời gian qua. Thế nhưng, từ năm thứ 3, Quang đã đi thực tế tại doanh nghiệp, vừa học, vừa được trả lương. Và bây giờ, cậu sẽ cùng đại diện công ty bay thẳng vào TP Hồ Chí Minh, làm việc cho một dự án cao tốc.
Khí tượng thủy văn, ngành học tưởng chỉ có rất ít việc trong cơ quan nhà nước thì thực tế giờ đã khác. Anh Trần Xuân Hùng là giám đốc một công ty chuyên cung cấp các ứng dụng về thời tiết. Anh đang đến mời các sinh viên cộng tác cho mình và sẵn sàng tuyển dụng khi ra trường.
Lợi thế khi học ngành ít thí sinh thi tuyển đấy là điểm đầu vào sẽ không quá cao và khi học, sẽ có nhiều ưu đãi. Có tới 50 học bổng khác nhau cho sinh viên các ngành địa chất, khí tượng, thủy văn, hải dương học.
Với lĩnh vực nông lâm nghiệp và thủy sản, hiện mức học phí đang ở mức thấp nhất trong các ngành đào tạo. Học phí cả 4 năm học khoảng hơn 40 triệu đồng. Nghiên cứu viên Kim Minh Anh (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) đã nhận được học bổng toàn phần của Trung Quốc và Nhật Bản bậc cao học. Hiện thu nhập không chỉ đến từ lương mà còn nhiều khoản khác.
Tại Khoa Thủy sản của Học viện Nông nghiệp, có ít nhất 40 doanh nghiệp luôn xếp hàng để nhận sinh viên ngay khi ra trường.
Các ngành khoa học tự nhiên, nông lâm nghiệp và thủy sản hay giao thông, địa chất thì không thể thường xuyên làm việc trong phòng điều hòa, cũng không thể lập tức có lương cao. Nhưng chắc chắn sẽ có việc làm ngay khi ra trường, không phải làm trái nghề. Và bất cứ ngành nào nếu có sự nỗ lực vươn lên thì đều thành công.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!