Trong các tháng gần đây thương mại toàn cầu đang chịu sức ép lớn liên quan đến cước phí vận tải hàng hải. Tình trạng căng thẳng tại biển Đỏ đã buộc các hãng tàu biển phải đi các tuyến đường xa hơn, đẩy giá cước tăng, và nhiều cảng biển lớn rơi vào tình trạng quá tải.
Đây được xem là một thực trạng cần quan tâm, bởi theo các chuyên gia phân tích, khi chi phí vận chuyển đường biển tăng, áp lực giá cả không chỉ sẽ dồn lên vai các doanh nghiệp mà cả người tiêu dùng. Hiện nay, có những cảnh báo rằng giá vận tải hàng hải có thể đạt 20.000 USD
Kế hoạch bị đảo lộn. Thời gian hành trình tăng thêm 2 tuần. Chi phí nhiên liệu cho mỗi chuyến đi cũng tăng khoảng 1 triệu USD. Đây là những tác động kinh tế hiện hữu sau khi nhiều hãng hàng hải phải chuyển hướng tàu ra khỏi biển Đỏ, do xung đột diễn ra.
Sự chuyển hướng này đã dẫn đến hiệu ứng domino, với các trung tâm trung chuyển lớn ở châu Âu và châu Á trở thành nút thắt cổ chai, làm việc vận chuyển hàng hóa càng chậm lại.
Ông Raman Singla - Giám đốc bộ phận EMEA, Fitch Ratings cho biết: "Thời gian chờ đợi tại nhiều cảng bị kéo dài, buộc 1 số nhà vận chuyển phải bỏ qua một số cảng để đến thẳng các cảng hạ nguồn như ở Singapore, Barcelona, dẫn đến việc các cảng này phải xử lý khối lượng hàng hóa bổ sung rất lớn".
Trong khi đó, nhu cầu vận chuyển container từ phía các nhà xuất nhập khẩu tăng cao thời gian qua.
"Đây là chiến lược nhằm giảm thiểu các gián đoạn chuỗi cung ứng cho mùa mua sắm cao điểm cuối năm, như lễ Giáng sinh. Các chủ hàng đang gấp rút nhập khẩu hàng hóa dự trữ. Điều này gia tăng áp lực lên hệ thống vận tải biển", ông Raman Singla - Giám đốc bộ phận EMEA, Fitch Ratings cho hay.
Tình trạng tắc nghẽn trầm trọng tại các cảng biển đã dẫn đến cước phí vận tải tăng hơn 40% trong một tháng trở lại đây, chưa kể các khoản phụ phí cũng tăng chóng mặt. Nhiều tổ chức phân tích còn đưa ra cảnh báo rằng giá cước vận tải biển giao ngay Á-Âu có thể vượt quá 20.000 USD với container 40 feet.
Tuy nhiên chuyên gia của Fitch Ratings cho rằng, mọi chuyện sẽ dịu xuống vào cuối năm nay.
Ông Raman Singla - Giám đốc bộ phận EMEA, Fitch Ratings nhận định: "Lượng tàu mới đang được bổ sung vào thị trường. Ước tính 10% công suất vận tải hiện tại sẽ được bổ sung trong năm nay, qua đó giảm bớt 1 số áp lực. Vấn đề phức tạp là tình trạng thiếu container rỗng và các container không đến được những nơi đang cần nhất. Tuy nhiên chúng tôi cũng quan sát thấy sự gia tăng sản lượng container trong vài tháng qua. Mặc dù vẫn sẽ mất một thời gian để bù đắp cho tình trạng thiếu hụt container. Nhưng từ giờ cho đến cuối năm nay, hoặc đến đầu năm sau, tôi kỳ vọng mọi thứ sẽ cân bằng hơn. Nhờ vậy mà sức ép lên các tuyến vận tải đường biển cũng sẽ giảm bớt".
Với năng lực vận hành dự kiến vượt 30 triệu TEU trong nửa sau của năm 2024 và khi các nhà xuất nhập khẩu điều chỉnh hành vi của mình, nhiều chuyên gia cho rằng thị trường có thể thấy sự giảm dần của các nút thắt hiện tại.
Có thể nói, triển vọng tổng thể của ngành vận tải biển phụ thuộc vào nhiều biến số. Căng thẳng địa chính trị và các gián đoạn vận hành đang diễn ra cũng có khả năng kéo dài, góp phần vào sự không chắc chắn của thị trường.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!