Ngày 4/10, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) dự kiến sẽ nhóm họp để bỏ phiếu về đề xuất của Ủy ban châu Âu (EC) áp mức thuế nhập khẩu lên tới 45% đối với xe điện được sản xuất tại Trung Quốc. Đề xuất này không chỉ gây ra những tranh cãi giữa hai nền kinh tế lớn là châu Âu và Trung Quốc, mà còn dẫn tới những sự bất đồng ngay trong chính nội bộ các nước EU.
Theo Ủy ban châu Âu (EC), châu Âu cần tự bảo vệ mình trước làn sóng xe điện giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc vốn được hưởng lợi một cách không công bằng từ trợ cấp của nhà nước. Trong một tuyên bố đưa ra hôm 2/10, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã khẳng định sự ủng hộ đối với quan điểm này khi cho rằng, EU cần "tái lập sân chơi bình đẳng" với Bắc Kinh trong lĩnh vực xe điện.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: "Chúng ta phải duy trì một sân chơi bình đẳng, và khi các doanh nghiệp châu Âu phải cạnh tranh với những doanh nghiệp nước ngoài được hưởng các khoản trợ cấp quá lớn, chúng ta phải khắc phục tình trạng này. Đó là lý do vì sao tôi ủng hộ quan điểm của Ủy ban châu Âu về vấn đề xe điện Trung Quốc".
Ô tô điện Voyah được sản xuất tại nhà máy ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN
Theo Reuters, quan điểm của Pháp nhận được sự chia sẻ của một số nước như Italy, Hy Lạp, Hà Lan và Ba Lan. Ở chiều ngược lại, một số nước, trong đó có Đức - nước có ngành công nghiệp ô tô lớn nhất châu Âu, kêu gọi EU cần duy trì "đối thoại cởi mở" với Trung Quốc về vấn đề ô tô điện.
Ông Robert Habeck - Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế Đức cho biết: "Tôi nghĩ rằng thuế quan có thể cần thiết trong một số trường hợp, nhưng trong trường hợp cụ thể này và trong một số trường hợp khác nữa, chúng ta cần một giải pháp chính trị. Việc áp thuế quan sẽ dẫn tới các động thái trả đũa, leo thang căng thẳng. Đó không phải là giải pháp đúng đắn".
Trong bối cảnh nội bộ châu Âu có nhiều bất đồng, suốt nhiều tháng qua, Trung Quốc đã nỗ lực thuyết phục các nước thành viên của khối phản đối đề xuất áp thuế, từ việc mở các cuộc đàm phán, đưa ra các cam kết đầu tư kinh tế, cho tới triển khai các biện pháp trả đũa nhằm vào những mặt hàng xuất khẩu của EU như rượu, thịt lợn và sữa.
Các nỗ lực này đã mang lại một số kết quả nhất định, khi Hungary liên tục khẳng định sẽ phản đối đề xuất áp thuế, còn Tây Ban Nha từ chỗ ủng hộ đề xuất, hiện đang cho thấy quan điểm chưa rõ ràng.
Đề xuất của EC có thể nhận được đủ sự ủng hộ
Với sự chia rẽ về quan điểm giữa các nước thành viên EU, những kết quả nào có thể xảy ra trong cuộc bỏ phiếu sắp tới? Liệu các nỗ lực của Trung Quốc có đủ để giúp ngành xe điện nước này tránh được nguy cơ bị áp thuế bổ sung?
Theo các quy tắc của EU, việc áp thuế sẽ không xảy ra nếu có đủ 15 quốc gia EU đại diện cho 65% dân số của khối bỏ phiếu chống lại đề xuất này. Đây cũng là kịch bản khả quan nhất mà Trung Quốc đang muốn hướng tới. Tuy nhiên, khả năng này là không cao.
Bởi Reuters trích dẫn nguồn tin từ các quan chức châu Âu cho biết là hiện đã có ít nhất Pháp, Hy Lạp, Italy và Ba Lan - đại diện cho 39% dân số EU dự kiến sẽ bỏ phiếu thuận, ủng hộ việc áp thuế xe điện Trung Quốc. Chỉ cần như vậy là đã đủ để thúc đẩy đề xuất thuế quan của EC.
Lo ngại thuế quan ảnh hưởng tới ngành ô tô Trung Quốc và EU
Những lo ngại về thuế quan và sự gia tăng căng thẳng thương mại, đang tác động tiêu cực đến cả ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc lẫn EU.
Các số liệu thống cho thấy, hoạt động kinh doanh của các hãng xe Trung Quốc tại châu Âu đang chịu áp lực đáng kể từ nguy cơ bị áp thuế. Lượng xe điện Trung Quốc được bán tại EU trong tháng 8 đã giảm 48% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng giảm thứ hai liên tiếp và rơi xuống mức thấp nhất trong 18 tháng qua.
Trong khi đó, ngành công nghiệp ô tô châu Âu nhìn chung cũng có quan điểm phản đối thuế quan, đặc biệt là các nhà sản xuất ô tô Đức, vốn có tới gần một phần ba doanh số bán hàng là tại thị trường Trung Quốc.
Ngày 4/10, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) dự kiến sẽ nhóm họp để bỏ phiếu về đề xuất của Ủy ban châu Âu (EC) áp mức thuế nhập khẩu lên tới 45% đối với xe điện được sản xuất tại Trung Quốc. Ảnh minh họa - Ảnh: THX/TTXVN
Volkswagen và BMW đã kêu gọi chính phủ Đức bỏ phiếu chống lại quyết định tăng thuế của EU, vì điều này có thể sẽ gây ra "các tranh chấp thương mại không có lợi cho bất kỳ bên nào". Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo, thuế quan có thể ảnh hưởng đến các quan hệ hợp tác giữa ngành công nghiệp ô tô của cả hai bên.
Ông Hubert Testard - Chuyên gia kinh tế, Viện Nghiên cứu Chính trị Paris đánh giá: "Đối với ngành công nghiệp ô tô châu Âu, việc không chuyển đổi thành công sang điện khí hóa sẽ khiến thị phần bị thu hẹp. Điều này rất quan trọng đối với châu Âu. Các nước châu Âu đã nhận ra điều này và đang đẩy mạnh đầu tư. Sự hợp tác đáng kể về công nghệ giữa các hãng xe châu Âu với Trung Quốc cũng sẽ hỗ trợ cho quá trình này. Mối quan hệ giữa hai bên không chỉ là cạnh tranh, mà còn có cả khía cạnh hợp tác nữa".
Một tín hiệu tích cực là châu Âu sẽ vẫn tiếp tục các nỗ lực đàm phán với Trung Quốc, ngay cả khi đề xuất áp thuế được thông qua. Các nguồn tin từ châu Âu cho biết, giới chức EC đang cân nhắc các giải pháp thay thuế cho thuế quan với Trung Quốc, bao gồm việc đưa ra cơ chế giá nhập khẩu tối thiểu, hạn ngạch nhập khẩu hoặc yêu cầu các cam kết đầu tư của Trung Quốc vào EU.
Hai bên sẽ cần tìm ra một giải pháp trước ngày 30/10, thời hạn chót để EC áp đặt thuế quan một cách dứt khoát trong vòng 5 năm tới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!