Bộ Tài chính đã đặt mục tiêu giải quyết tình trạng nghẽn hệ thống giao dịch trên HSX trong vòng 3 - 4 tháng tới, với sự tham gia của tập đoàn FPT, như đề xuất chủ động của tập đoàn này trước đó.
Theo đó, sẽ phải đầu tư mua phần cứng cho sàn thành phố, sau đó hệ thống giao dịch của HNX sẽ được mang sang, chỉnh sửa cho phù hợp các quy định và sản phẩm của sàn HSX. Nguồn tài chính do các doanh nghiệp đóng góp.
Đường tắt đã sẵn, sao phải "mua đường?"
"Không hiểu tại sao phải chọn cách này?" - đây là "tâm tư" của rất nhiều lãnh đạo công ty chứng khoán khi phương án "giải cứu" hệ thống giao dịch của HSX được công bố chiều 9/3.
Bởi cùng "đáp án" này có cách làm khác, đơn giản hơn rất nhiều và hoàn toàn không phải tốn số tiền ít nhất là 60 tỷ đồng (mà nhiều dân IT tài chính tính sơ, phải lên tới cả 100 tỷ đồng mới đủ) để mua phần cứng mới cho hệ thống giao dịch tạm của HSX, rồi sau đó mang nguyên phần mền sẵn có từ HNX qua, chỉnh sửa cho phù hợp. Đó cũng là cách đang được HNX chuẩn bị: tận dụng hệ thống giao dịch sẵn có của HNX với năng lực xử lý lên tới 20 - 30 triệu lệnh/phiên, lập bảng riêng cho các cổ phiếu chuyển từ HSX qua. Các cổ phiếu này vẫn chịu sự quản lý của HSX, giao dịch theo các quy chế của HSX.
Những ngày qua, sau khi HNX lấy ý kiến công ty chứng khoán thành viên về thời gian cần thiết để chỉnh sửa hệ thống, hiểu nôm na là nắn dòng lệnh lẽ ra vào HSX sang HNX, Sở này đã âm thầm chuẩn bị cho việc chạy thử. Chỉ chờ các công ty chứng khoán sẵn sàng kết nối. FPT "xung phong" làm giải pháp, HNX đã phải gửi thông báo tới các CTCK, tạm dừng thử nghiệm giao dịch với 1 bảng mới cho cổ phiếu của HSX trên HNX.
3 - 4 tháng chờ đợi: Liệu có "quả ngọt" cuối đường?
Hạ tầng HNX đã sẵn, năng lực hệ thống cũng dư nhưng lại không được "tận dụng". Việc mua mới phần cứng cho hệ thống giao dịch của HSX, sau đó lại đem phần mền giao dịch của HNX qua, chỉnh sửa, chạy thử… sẽ phải mất 3 - 4 tháng để hoàn tất. Chưa kể, những phát sinh trong thực tế có thể khiến thời gian để làm hệ thống giao dịch tạm cho HSX này kéo dài.
Trong khi trước đó, khảo sát trả về của các công ty chứng khoán gửi tới HNX cho biết, thời gian tối đa cần để các công ty chỉnh sửa hệ thống, tối đa là 8 tuần. Chưa kể, giải pháp được chọn với nguồn lực do doanh nghiệp đóng góp, thì ai sẽ là người trách nhiệm, đảm bảo kế hoạch này sẽ được triển khai đúng thời gian, với hiệu quả như mong đợi?
3 - 4 tháng chờ đợi: Liệu có "quả ngọt" cuối đường?
Lỗ hổng vai trò của các nhân sự lãnh đạo chuyên về công nghệ
Khi mà sự cố giao dịch đã kéo dài hơn 3 tháng nay, các thành viên thị trường, nhà đầu tư đều thấy sự vắng bóng những chỉ đạo khắc phục tình trạng nghẽn lệnh trên sàn thành phố một cách quyết liệt từ cơ quan quản lý ngành là UBCK cũng như HSX.
Quan trọng hơn, sự cố lần này cho thấy, thị trường chứng khoán đang hổng thủ lĩnh về công nghệ thông tin. Sự cố về công nghệ cần được khắc phục bằng chính công nghệ. Nên dù giải pháp với sự tham gia của FPT, về bản chất là đi đường vòng và tốn kém nhưng đã "gãi đúng chỗ ngứa".
Giống như với COVID-19, Chính phủ đã lắng nghe lãnh đạo ngành y tế để khoanh dịch, dập dịch một cách bài bản, thì thị trường chứng khoán cũng rất cần ý kiến chuyên môn từ những người có trách nhiệm về công nghệ thông tin, hệ thống giao dịch.
Sự cố sàn HSX đã kéo dài hơn 3 tháng nay, với mức độ ngày càng tăng. Giải pháp tức thời cũng cần nhưng giải pháp toàn diện, dài hạn cho thị trường cũng vô cùng cần thiết. Dự án KRX đã được đàm phán thực hiện gần chục năm nay, liệu có theo kịp với những diễn biến thị trường ngày hôm nay, và cả những kỳ vọng tương lai?
Những câu trả lời, thuộc về cơ quan quản lý. Với các nhà đầu tư trên thị trường, nếu được hỏi mong muốn lớn nhất lúc này là gì, có lẽ câu trả lời sẽ là: Một phiên giao dịch thông suốt từ sáng đến chiều.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!