Đồng yên là đồng tiền trong nhóm G10 có lợi suất thấp nhất từ trước đến nay. Ảnh: AFP
Đồng yên yếu tốt cho một nền kinh tế "hướng ngoại" như Nhật Bản
Đồng yên suy yếu là biến động có lợi cho các nhà xuất khẩu, nhưng lại là mối lo của các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản vì nó làm tổn hại đến các hộ gia đình và nhà bán lẻ thông qua việc tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu thô.
Đồng thời, bà Nada Choueiri, trưởng phái đoàn IMF tại Nhật Bản thúc giục Nhật Bản tăng lãi suất theo nhịp độ dần dần và chỉ lập ngân sách bổ sung khi nền kinh tế chịu cú sốc lớn.
Bà Nada Choueiri cũng cho biết: "Chúng tôi khuyên Ngân hàng Nhật Bản nên tiếp tục thận trọng như họ vẫn làm cho đến nay và nên tăng dần tốc độ tăng lãi suất vì triển vọng lạm phát còn nhiều bất ổn".
Trên thực tế, đồng yên gần đây đã tiếp tục giảm giá so với đồng USD do kỳ vọng rằng chênh lệch lãi suất giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản sẽ vẫn lớn, gây đau đầu cho các nhà chức trách đang lo ngại về tác động đến các hộ gia đình do chi phí nhập khẩu tăng do đồng yên yếu.
Về vấn đề này, bà Nada Choueiri cho biết, lợi ích từ việc tăng xuất khẩu từ đồng yên yếu đã vượt quá chi phí nhập khẩu tăng đối với Nhật Bản - một nền kinh tế "hướng ngoại" rất nhiều. "Vì vậy, việc đồng yên mất giá sẽ mang lại lợi ích ròng cho tăng trưởng ở Nhật Bản", bà Nada Choueiri nhấn mạnh thêm.
Sự sụt giá của đồng yên đã khiến Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Katsunobu Kato đưa ra lời cảnh báo rằng những động thái "một chiều, nhanh chóng" gần đây của đồng yên cần phải "cảnh giác cao độ".
Khi được hỏi liệu động thái nhanh chóng của đồng yên có biện minh cho việc Tokyo can thiệp vào thị trường tiền tệ hay không, bà Nada Choueiri cho biết: "Điều quan trọng là phải nhận ra rằng chính quyền Nhật Bản cam kết thực hiện chế độ tỷ giá hối đoái linh hoạt".
Nhật Bản vẫn cần cảnh giác, thận trọng
Sau khi thoát khỏi chương trình kích thích kinh tế kéo dài một thập kỷ vào tháng 3, Ngân hàng Nhật Bản đã tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,25% vào tháng 7 và thể hiện quyết tâm tiếp tục tăng lãi suất nếu nền kinh tế đạt được tiến triển hướng tới mục tiêu lạm phát 2%.
Choueiri cho biết IMF dự kiến lạm phát của Nhật Bản sẽ duy trì ở mức 2% với mức tăng giá ngày càng được thúc đẩy bởi nhu cầu trong nước, đáp ứng điều kiện tiên quyết để tăng lãi suất thêm.
Tuy nhiên, Ngân hàng Nhật Bản phải thận trọng khi tăng lãi suất vì nhiều rủi ro, chẳng hạn như tác động tiềm tàng đến xuất khẩu do tình trạng phân mảnh thương mại, khả năng tiêu dùng và tăng trưởng tiền lương suy yếu, và tác động từ động thái tăng giá đồng yên lên lạm phát.
Trước đây, đồng yên suy yếu được lý giải là do sự chênh lệch giữa lãi suất cơ bản giữa Mỹ và Nhật Bản khi lãi suất của Mỹ thấp hơn có xu hướng gây áp lực lên các loại tiền tệ khác và ngược lại.
"Ưu tiên hàng đầu là phải duy trì sự phụ thuộc vào dữ liệu và phân tích mọi dữ liệu thu được, đồng thời phải thực hiện rất từ từ trong quá trình tăng lãi suất chính sách", bà Nada Choueiri nhấn mạnh.
Ngân hàng Nhật Bản dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách ngắn hạn ở mức 0,25% trong cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày vào tuần tới. Trong khi đó, rất nhiều nhà kinh tế dự báo, ngân hàng này sẽ tăng lãi suất thêm một lần nữa vào tháng 3/2025.
Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới công bố tháng này, IMF dự báo tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản sẽ tăng tốc lên 1,1% vào năm 2025 từ mức 0,3% trong năm nay do tiền lương thực tế tăng thúc đẩy tiêu dùng.
Choueiri cho biết Nhật Bản đang chứng kiến những dấu hiệu ban đầu cho thấy sức tiêu dùng đang tăng lên và có "cơ hội thực sự" đạt được mức tăng lương mạnh mẽ vào năm tới. Tuy nhiên, do đồng yên yếu đẩy giá nhiên liệu và thực phẩm tăng cao, các chính trị gia muốn giảm bớt tác động của chi phí sinh hoạt tăng cao tới các hộ gia đình.
Mới đây, Thủ tướng mới của Nhật Bản Shigeru Ishiba đã cam kết biên soạn một ngân sách bổ sung để tài trợ cho một gói chi tiêu quy mô lớn khác sau cuộc tổng tuyển cử.
Một bước đi như vậy sẽ được thực hiện sau nhiều gói chi tiêu được triển khai kể từ đại dịch Covid-19, bao gồm các khoản trợ cấp toàn diện để hạn chế chi phí xăng dầu và tiện ích - những động thái làm tăng thêm khoản nợ công khổng lồ của Nhật Bản.
Choueiri cho biết thêm, việc áp dụng ngân sách bổ sung sẽ tốt hơn nếu áp dụng vào những thời điểm nền kinh tế gặp phải những cú sốc lớn mà các biện pháp ổn định tự động không thể giải quyết được. Bất kỳ khoản tăng chi tiêu nào cũng phải hướng đến các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng, chẳng hạn như cơ sở hạ tầng, và hướng đến những người cần hỗ trợ thay vì trợ cấp toàn diện như trợ cấp để kiềm chế giá nhiên liệu.../.
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã áp dụng chính sách lãi suất âm trong khoảng 8 năm, khiến đồng yên yếu so với đồng đô la Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!