Theo tờ Vietnamnet, thực trạng khai thác tài nguyên hiện nay ở Việt Nam vừa tràn lan, vừa lãng phí. Theo tờ này, ngành khai khoáng và dầu khí chỉ đóng góp 10 - 12% GDP, nghĩa là đầu tư đứng thứ 5, nhưng hiệu quả chỉ đứng thứ 8 trong tổng số 18 ngành.
Theo lý giải của các báo, việc thiếu chính sách và quy hoạch tổng thể, đồng thời công nghệ lạc hậu, đã dẫn đến việc khai thác khoáng sản không hiệu quả.
Ngoài ra, theo TS Nguyễn Thành Sơn, nguyên Trưởng ban Quản lý khai thác than đồng bằng sông Hồng, hiện công nghệ đãi vàng, được đánh giá là tiên tiến nhất Việt Nam hiện nay ở Thái Nguyên, vẫn có mức tổn thất tài nguyên khoảng 70%.
Việc khai thác không hiệu quả, năng suất kém, còn dẫn đến tiền thuế thu được từ ngành khoáng sản đang rất hạn chế, nếu so với số lượng được cấp phép. Đơn cử như ở Phú Yên, số thu thuế tài nguyên từ khai thác khoáng sản, chỉ đạt khoảng 4 - 5 tỷ đồng, dù số lượng giấy phép còn hiệu lực lên đến 200 giấy phép.
Theo tính toán từ Bộ Tài chính, số thu thuế tài nguyên ngoài dầu khí chỉ đạt quanh ngưỡng 1% tổng thu ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2011 - 2013. Số thu này không đủ bù đắp các chi phí quản lý nhà nước về hoạt động khoáng sản, chưa tính đến những tổn thất về môi trường nếu khai thác bừa bãi.
Để giải quyết tình trạng trên, theo các chuyên gia, cần sớm thực hiện “Sáng kiến minh bạch công nghiệp khai thác (EITI)”, đã được 49 quốc gia thực thi. Nguyên tắc cơ bản của EITI là chính phủ sẽ công khai các khoản thu từ doanh nghiệp khai thác, và doanh nghiệp cũng công khai các khoản nộp cho chính phủ.
Và nếu được thực hiện thì ngành khai khoáng sẽ sớm được minh bạch và quy hoạch bài bản hơn, tránh tình trạng lãng phí tài nguyên như hiện nay.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!