Phát hành mới 150.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp
6 tháng đầu năm, thị trường đã có khoảng 135 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và 10 đợt phát hành ra công chúng, tổng giá trị phát hành gần 150.000 tỷ đồng. Nhóm ngân hàng vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất với hơn 60%, tuy nhiên, đáng chú ý là sự trở lại của nhóm doanh nghiệp bất động sản.
Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp của những doanh nghiệp bất động sản sôi động trở lại khi chiếm gần 25% tổng số lượng phát hành mới, tương đương gần 35.000 tỷ đồng. Dòng vốn mới giải quyết được nhiều vấn đề của nhóm ngành này.
Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho biết: "Mặt bằng lãi suất đang giảm cũng đang là yếu tố đang hỗ trợ quan trọng. Doanh nghiệp bất động sản tìm đến trái phiếu doanh nghiệp với một mức lãi suất tương đối hợp lý là điều hoàn toàn phù hợp. Và đây cũng là cơ sở tôi cho rằng lượng trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản phát hành riêng lẻ trong năm 2024 vẫn sẽ ở mức cao".
Từ ngày 1/8 tới đây, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản sẽ có hiệu lực, đây được kỳ vọng là động lực để thúc đẩy thị trường bất động sản trong nửa cuối năm 2024. Bên cạnh vốn vay ngân hàng, vốn huy động từ trái phiếu doanh nghiệp cũng chiếm hơn 20%, các doanh nghiệp đang gia tăng nguồn lực để đón đầu sự phục hồi của thị trường.
Ông Trần Đức Anh - Giám đốc Vĩ mô và Chiến lược Công ty chứng khoán KB Việt Nam chia sẻ: "Đặc biệt giải quyết tồn tại của phát hành trái phiếu các giai đoạn cũ đến kỳ phải thanh toán. Ổn định lại các chương trình đầu tư kinh doanh cho các dự án sau khi đã giải quyết, tháo gỡ được những điểm nghẽn".
Bên cạnh nhóm bất động sản, ngân hàng, đáng chú ý có sự gia tăng phát hành trái phiếu doanh nghiệp mới ở những ngành nghề khác như sản xuất, kinh doanh vận tải, nhất là khối doanh nghiệp tư nhân.
Bà Trần Thị Khánh Hiền - Giám đốc Khối Nghiên cứu, Công ty chứng khoán Ngân hàng Quân đội nêu ý kiến: "Vốn đầu tư tư nhân trong 6 tháng đầu năm tăng 8%, đây là mức tăng mạnh trong 3 năm trở lại đây, nó phản ánh các doanh nghiệp tự tin hơn và sẵn sàng tăng nhu cầu sử dụng vốn để phục vụ cho mục đích mở rộng sản xuất".
Báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy, các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp mới có lãi suất bình quân hơn 7,4%/năm, kỳ hạn trung bình khoảng 4 năm, thậm chí có những kỳ hạn lên đến 8 năm.
Ngân hàng chính là những tổ chức mua, bán trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng cao nhất
Chậm thanh toán lãi và gốc trái phiếu doanh nghiệp
Phát hành trái phiếu kỳ hạn dài không chỉ giúp doanh nghiệp ổn định được chi phí vốn mà còn giúp các kế hoạch kinh doanh trong trung và dài hạn. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, tình hình thanh toán nghĩa vụ tài chính với trái chủ của các doanh nghiệp vẫn chưa khả quan, áp lực thanh toán vẫn đang hiện hữu.
Chỉ có hơn 60.000 tỷ đồng trái phiếu được mua lại trong nửa đầu năm, giảm gần 40% so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ chậm trả trung bình là gần 18%. Trước áp lực trả nợ, nhiều doanh nghiệp tích cực đàm phán với trái chủ để xin gia hạn nợ, giảm lãi suất, kéo dài thêm kỳ hạn trả lãi từ 12 - 24 tháng. Chỉ tính riêng tuần đầu tháng 7, đã có 9 doanh nghiệp thông báo chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu và thay đổi điều kiện, điều khoản trái phiếu. Với một số doanh nghiệp bất động sản, chọn giải pháp hoán đổi trái phiếu sang trả bằng bất động sản.
Tăng minh bạch trong mua, bán trái phiếu doanh nghiệp
Ngân hàng chính là những tổ chức mua, bán trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng cao nhất, lên đến hơn 60%. Để bảo vệ người mua, bảo vệ tổ chức và cá nhân, kể từ ngày 12/8 sẽ có những quy định mới, yêu cầu các doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải thông tin chi tiết, công khai hơn, dòng tiền mua bán phải được minh bạch hơn.
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải gửi cho tổ chức tín dụng tất cả thông tin chi tiết về người có liên quan, dù là tổ chức hoặc cá nhân có mối quan hệ với doanh nghiệp. Theo các thành viên thị trường, điều này sẽ hạn chế những đợt phát hành sai phạm như trước.
Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định: "Qua đó ngăn chặn được lợi dụng, hành vi tẩu tán, hành vi chuyển các dòng vốn không đi đúng mục đích, lợi dụng các hệ thống xung quanh, bên ngoài để làm trái các quy định".
Cùng với đó, tổ chức tín dụng không dùng tiền mặt khi thực hiện thanh toán trong hoạt động mua, bán trái phiếu doanh nghiệp. Số tiền mua trái phiếu của tổ chức được tính vào tổng dư nợ cấp tín dụng của doanh nghiệp và người có liên quan
Ông Trần Minh Hoàng - Giám đốc Nghiên cứu phân tích Vietcombank Securities cho biết: "Dòng tiền để mua trái phiếu cần phải được chứng minh tính trong sạch, thể hiện dòng tiền có liên quan tổ chức phát hành hay không. Cũng có thể sẽ tính toán được lượng dư nợ thực tế đối với tổ chức phát hành".
Cũng đã có hơn 30 tổ chức phát hành thu thực hiện xếp hạng tín nhiệm theo thang đo 21 bậc, giúp đánh giá doanh nghiệp ở các mức như tốt, trung bình, rủi ro một cách độc lập. Đồng thời giúp người mua trái phiếu thêm thông tin minh bạch và cập nhật.
Ông Nguyễn Đình Duy - Giám đốc phân tích cao cấp VIS Rating đưa ra ý kiến: "Theo dõi định kỳ và liên tục đối với tình hình tài chính cũng như hoạt động của doanh nghiệp, đưa ra những cảnh báo kịp thời khi có những thay đổi về chất lượng tín dụng và khả năng trả nợ của doanh nghiệp".
Những quy định mới về giao dịch trái phiếu doanh nghiệp giúp thị trường minh bạch hơn, chuyên nghiệp hơn, từ đó giúp gia tăng tỷ lệ tham gia của các tổ chức như nhiều nước trong khu vực.
Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết thêm: "Tăng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư và tổ chức, giúp thị trường ổn định hơn, đảm bảo việc tăng vốn cũng như phát hành huy động vốn trên thị trường chứng khoán đối với các doanh nghiệp khi họ niêm yết".
Khi nhà đầu tư nắm giữ dài hạn, cũng là lúc kênh huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế là trái phiếu doanh nghiệp được phát huy tác dụng, cùng với kênh tín dụng của ngân hàng sẽ gia tăng nguồn vốn cung ứng cho người dân và doanh nghiệp.
Theo thống kê của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, nửa cuối năm 2024, ước tính sẽ có khoảng gần 140.000 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn, trong đó bất động sản chiếm tỷ trọng khoảng 42%. Những chính sách mới đã và đang góp phần tăng tính thanh khoản cho thị trường và tạo niềm tin của nhà đầu tư vào kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!