Trong hơn 1 năm qua, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng chip và linh kiện, khi đại dịch COVID-19 làm đình trệ chuỗi cung ứng.
Điều này đã khiến hoạt động sản xuất bị thu hẹp, tiến độ giao hàng chậm lại và giá xe tăng mạnh, vượt ngoài tầm với của hàng triệu người tiêu dùng.
Hiện cuộc khủng hoảng thậm chí còn đang trở nên trầm trọng hơn do tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine và làn sóng dịch bệnh COVID-19 mới tại Trung Quốc.
BMW phải ngừng sản xuất tại hai nhà máy ở Đức. Mercedes phải giảm công suất lắp ráp xe, trong khi Volkswagen cảnh báo về nguy cơ ngừng sản xuất do không đảm bảo đủ nguồn cung linh kiện. Đó là một vài ví dụ cho thấy áp lực ngành công nghiệp ô tô đang phải gánh chịu từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Lượng xe mới sẵn có ở các thị trường được dự báo sẽ tiếp tục khan hiếm. (Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images)
Ukraine hiện là nơi sản xuất hệ thống dẫn điện quan trọng cho ô tô, chiếm khoảng 10 - 15% nguồn cung cho châu Âu, trong khi Nga là nước cung cấp 10% lượng niken cho thế giới, một thành phần thiết yếu để sản xuất pin xe điện. Cả hai cũng là những nhà xuất khẩu quan trọng các nguyên vật liệu nhôm và thép cho ngành sản xuất ô tô.
"Bạn chỉ cần bị thiếu một bộ phận là sẽ không thể chế tạo được ô tô. Bất kỳ sự cố nào cũng có thể gây ra những gián đoạn thực sự đối với hoạt động sản xuất, hoặc làm cho chi phí gia tăng quá lớn so với kế hoạch ban đầu", ông Mark Wakefield, Công ty tư vấn AlixPartners, cho biết.
Trước khi xung đột bùng phát, S&P Global đã dự đoán rằng các nhà sản xuất ô tô toàn cầu sẽ sản xuất 84 triệu xe trong năm nay và 91 triệu xe trong năm tới. Tuy nhiên, mức dự báo này hiện đã hạ xuống 82 triệu xe vào năm 2022 và 88 triệu xe vào năm 2023.
"Có rất ít khả năng cho một sự phục hồi. Cuộc khủng hoảng chất bán dẫn đã khiến mọi thứ đi chệch hướng và giờ đây, cuộc khủng hoảng tại Ukraine khiến tình hình trở nên trầm trọng hơn", ông Mark Fulthorpe, Giám đốc điều hành công ty S&P Global, đánh giá.
Mức độ sụt giảm thậm chí có thể còn gia tăng hơn, với làn sóng dịch COVID-19 đang bùng phát tại Trung Quốc. Toyota, Volkswagen và Tesla đều đã phải đình chỉ hoặc cắt giảm hoạt động sản xuất của các nhà máy tại đây, do các biện pháp phong tỏa hoặc tình trạng hỗn loạn nguồn cung.
"Sự bùng phát của dịch COVID-19 có thể khiến doanh số bán xe tại Trung Quốc giảm xuống mức rất thấp trong quý 1. Các đợt phong tỏa tại Thâm Quyến, Thượng Hải, Trường Xuân và các thành phố khác đang làm gián đoạn hoạt động của các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp", ông Steve Man, chuyên gia phân tích ngành công nghiệp ô tô, Bloomberg Intelligence, nhận định.
Các nhà phân tích hiện chưa thể khẳng định khi nào hoạt động sản xuất ô tô và chuỗi cung ứng nguyên liệu thô, linh kiện sẽ trở lại vận hành bình thường.
Lượng xe mới sẵn có ở các thị trường được dự báo sẽ tiếp tục khan hiếm, đặc biệt là tại châu Âu và Bắc Mỹ, trong khi giá xe vẫn sẽ ở mức cao trong cả năm nay và năm 2023.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!