Trung Quốc vốn luôn đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng căng thẳng thương mại với Mỹ, cộng với dịch bệnh hoành hành từ đầu năm đã khiến vị thế này của quốc gia tỷ dân đang bị đe dọa. Các công ty Nhật Bản là những đối tác đầu tiên cân nhắc việc "rút lui" khỏi Trung Quốc.
Đại dịch đã tàn phá các chuỗi cung ứng toàn cầu. Cuộc khủng hoảng này càng khiến các công ty và nhà máy nhận ra một điều là họ đang quá phụ thuộc vào Trung Quốc.
Gần đây, Nhật Bản quyết định trợ cấp 653 triệu USD cho một nhóm 87 công ty để mở rộng sản xuất tại quê nhà và Đông Nam Á. Dù không phải tất cả các doanh nghiệp trong làn sóng này đều có hoạt động tại Trung Quốc và các công ty liên quan được ước tính chỉ chiếm ít hơn 1% tổng vốn đầu tư của Nhật vào Trung Quốc, nhưng động thái của chính phủ Nhật vẫn làm Trung Quốc lo ngại.
Làn sóng doanh nghiệp Nhật Bản rút lui khỏi Trung Quốc đang khiến nhiều địa phương cảm thấy lo ngại. (Ảnh minh họa: caixinglobal)
Trước đó, vào tháng 4, Chính phủ Nhật Bản cũng đã chi tới 2,2 tỷ USD hỗ trợ các công ty nước này rời khỏi Trung Quốc.
"Thay vì cắt bỏ mọi quan hệ, mục đích của Tokyo là nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, bớt phụ thuộc vào Trung Quốc, đồng thời cổ vũ cho việc sản xuất rộng rãi quy mô hơn ở chính Nhật Bản, để vực dậy nền kinh tế đang suy thoái" - ông Scott Kennedy, chuyên gia về Trung Quốc của Viện Chiến lược quốc tế tại Washington cho biết.
Về phía Trung Quốc, làn sóng này đang khiến nhiều địa phương cảm thấy lo ngại. Thậm chí theo tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, nhiều địa phương nước này cảm thấy "mất mặt". Một số địa phương đã tìm cách để thu hút đối tác Nhật Bản.
Các công ty Nhật Bản là những đối tác đầu tiên cân nhắc việc "rút lui" khỏi Trung Quốc. (Ảnh minh họa: Reuters)
Tại tỉnh Sơn Đông, nơi có hơn 1.300 nhà sản xuất Nhật Bản, chính quyền đang tổ chức một sự kiện kéo dài đến cuối tháng 9 để tăng cường hợp tác trong sản xuất thiết bị cao cấp, chăm sóc y tế với Nhật Bản. Tuy nhiên, với tình hình dịch bệnh nổi lên tại nhiều địa phương như hiện tại, rất có thể những nỗ lực này là chưa đủ.
Tháng trước, Sách Trắng thương mại hàng năm của Nhật Bản chỉ ra các công ty ở thượng nguồn dễ bị ảnh hưởng khi hoạt động sản xuất bị gián đoạn tại Trung Quốc. Vì vậy, xây dựng lại chuỗi cung ứng để chuẩn bị và đối phó với một cuộc khủng hoảng khác có thể xảy ra trong tương lai là một mục tiêu của Tokyo lúc này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!