Ảnh minh họa
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, tài nguyên suy giảm và áp lực cạnh tranh toàn cầu gia tăng, nông nghiệp Việt Nam đối mặt với yêu cầu phải tái cấu trúc mạnh mẽ. Không thể tiếp tục dựa vào mô hình sản xuất truyền thống, manh mún và phụ thuộc kinh nghiệm, ngành nông nghiệp cần một cú hích đủ lớn để tạo ra đột phá về năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng.
Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ra đời đang trở thành trụ cột then chốt, mở ra con đường phát triển nông nghiệp xanh, bền vững và có giá trị gia tăng cao. Phóng viên Thời báo VTV đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
TS. Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
PV: Xin ông đánh giá về vai trò của khoa học - công nghệ trong phát triển nông nghiệp xanh theo định hướng của Nghị quyết 57?
Vụ trưởng Nguyễn Văn Long: Trong chiến lược phát triển nông nghiệp và môi trường đã được thể hiện ở nhiều các văn bản của Đảng và Nhà nước, trong đó xác định khoa học công nghệ là động lực then chốt, là yếu tố quan trọng quyết định thúc đẩy tăng trưởng của nông nghiệp và môi trường. Dưới tinh thần của Nghị quyết 57, khoa học – công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà trở thành nền tảng để tái cấu trúc toàn bộ ngành nông nghiệp, chuyển đổi từ tư duy sản xuất truyền thống sang tư duy kinh tế nông nghiệp, phát triển bền vững và có trách nhiệm với môi trường.
PV: Vậy xin ông cho biết vậy đâu là những yêu cầu cấp thiết đặt ra cho ngành nông nghiệp khi chuyển đổi sang mô hình nông nghiệp xanh - kinh tế tuần hoàn?
Vụ trưởng Nguyễn Văn Long: Việc chuyển đổi từ nông nghiệp sản xuất theo phương thức truyền thống sang mô hình nông nghiệp xanh theo hướng sản xuất thông minh là một quá trình có lộ trình rõ ràng. Do đó yêu cầu cấp thiết đầu tiên đặt ra cho ngành nông nghiệp đó là có một cơ sở pháp lý hoàn thiện, bao gồm hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn đáp ứng yêu cầu của phương thức sản xuất thông minh. Song song với đó, nếu muốn ứng dụng được các phương thức sản xuất thông minh thì yêu cầu cấp thiết cần làm là phải xây dựng hoàn thiện được cơ sở hạ tầng và cơ sở dữ liệu đồng bộ cho ngành nông nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Môi trường hiện nay đang phấn đấu hoàn thành cơ sở dữ liệu ngành nông nghiệp và môi trường trong năm 2025. Khi có đầy đủ dữ liệu, hạ tầng và hành lang pháp lý, chúng ta mới có thể chuyển giao các công nghệ hiện đại vào phục vụ sản xuất một cách hiệu quả.
PV: Dưới góc nhìn của Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, hiện nay ngành nông nghiệp đã có những mô hình nào đang ứng dụng phương thức sản xuất thông minh vào triển khai và đã đạt được những kết quả để người sản xuất gắn bó bền vững với những phương thức sản xuất mới này không thưa ông? Và khoa học công nghệ có thể hỗ trợ ngành nông nghiệp trong việc ứng phó và thích ứng với những biến đổi khí hậu đang diễn biến ngày càng phức tạp không?
Vụ trưởng Nguyễn Văn Long: Hiện nay, tại nhiều địa phương trên cả nước đã có rất nhiều mô hình áp dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất và đem lại những thành công, mang lại lợi ích lớn cho người nông dân. Có thể kể đến các mô hình sản xuất lúa công nghệ cao, hay đề án 1 triệu ha lúa giảm phát thải trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật; hay có thể kể đến các mô hình sản xuất mía đường tại Tây Ninh, trồng dừa tại Bến Tre; các nông trại trồng hoa ứng dụng công nghệ cao tại Hà Nội...
Không dừng lại ở lĩnh vực trồng trọt, các lĩnh vực khác của ngành nông nghiệp cũng đã có nhiều mô hình được ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất như chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp cũng đã và đang triển khai mang lại hiệu quả rõ rệt. Những mô hình này góp phần thúc đẩy phát triển các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu tới hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Nông nghiệp cũng chịu sự chi phối lớn từ môi trường và khí hậu. Muốn ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, trước hết việc ứng dụng khoa học công nghệ sẽ dự báo và cảnh báo được các hiện tượng khí hậu, bên cạnh đó là các công cụ và giải pháp để dự phòng, triển khai các biện pháp ứng phó kịp thời. Và quan trọng hơn cả, mọi giải pháp phải xuất phát từ thực tiễn sản xuất. Biến đổi khí hậu diễn ra khác nhau ở từng vùng miền khác nhau. Do đó, mỗi khu vực cần có công nghệ phù hợp để ứng dụng hiệu quả, từ phòng chống mưa lũ, hạn hán đến xâm nhập mặn. Khoa học – công nghệ chính là nền tảng để nông nghiệp Việt Nam thích ứng chủ động, thay vì chỉ phản ứng thụ động trước thiên tai.
PV: Xin ông cho biết, những mô hình ứng dụng khoa học công nghệ đã mang lại những kết quả rất tích cực, vậy đâu sẽ là những bước đi chiến lược để mô hình sản xuất thông minh có thể nhân rộng ra trên cả nước?
Vụ trưởng Nguyễn Văn Long: Hiện nay, Đảng và Nhà Nước,Ban Chỉ đạo Trung ương về thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW đã yêu cầu ngành Nông nghiệp và Môi trường tập trung tiên quyết là phải xây dựng được cơ sở dữ liệu của ngành Nông nghiệp và môi trường do yêu cầu cấp thiết từ thực tế muốn chuyển đổi số thành công phải có cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng phải được xây dựng đáp ứng cho từng đơn vị từ người trực tiếp sản xuất đến các doanh nghiệp. Phải xuất phát từ yêu cầu lợi ích của người dân và doanh nghiệp trong việc cần phải chuyển đổi số ứng dụng công nghệ cao, minh bạch trong quản lý thông tin từ khâu sản xuất, chế biến... hay tiêu thụ sản phẩm một cách minh bạch theo truy xuất.
PV: Xin cảm ơn ông!
Bình luận (0)