Cà rốt – vị thuốc bổ ích

Theo Dược sĩ CKII Đỗ Huy Bích và các đồng nghiệp trong cuốn "Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam" (NXB Khoa học và Kỹ thuật), củ cà rốt (thực chất là rễ cà rốt) có vị ngọt, cay, mùi hăng, tính bình, vào các kinh tỳ, vị, đại tràng có tác dụng hạ khí, bổ trung, yên ngũ tạng, tăng tiêu hóa, bổ huyết. Hạt cà rốt có vị đắng, ấm, có tác dụng lợi tiểu, sát trùng. Hạt cà rốt được dùng làm thuốc lợi tiểu, điều kinh, sát trùng, trị giun sán, tiêu chảy, lỵ mãn tính với liều dùng từ 12 đến 18g một ngày.

Ngoài công dụng làm thức ăn, củ cà rốt được dùng cho người gầy còm, thiếu máu, ăn uống chậm tiêu, chữa lỵ mãn tính, trẻ em tiêu chảy, chậm lớn hay răng mọc chậm với liều dùng từ 20 đến 50g, có thể đến 100g bột rễ phơi khô một ngày. Củ cà rốt còn được dùng làm nguyên liệu chế caroten (tiền chất của vitamin A, giúp cơ thể phòng tránh được tình trạng thiếu hụt vitamin A, ngăn chặn mù lòa, làm lành mạnh hóa hệ miễn dịch…)

Ở Ấn Độ, nước ép củ cà rốt là nguồn nguyên liệu giàu caroten, được dùng để nhuộm bơ và những thực phẩm khác. Nước sắc cà rốt là một thuốc dân gian để trị giun. Củ cà rốt nạo sợi nhỏ được dùng làm thuốc kích thích tại chỗ đối với những vết thương lâu lành. Để chữa chứng đau nhức nửa đầu, dùng lá cà rốt hơ nóng, giã nát và ép lấy nước rồi trộn với bơ lỏng (hoặc dầu thực vật) với tỷ lệ 2:1 và nhỏ từ 2 đến 3 giọt vào lỗ mũi bệnh nhân.

Hạt cà rốt (Hình minh họa: lebermuth.com)

Trong y học Trung Quốc, quả cà rốt chín phơi khô được dùng làm thuốc trừ giun. Y học dân gian vùng Nam Italia lại dùng nước sắc củ cà rốt uống để chữa khản giọng, mất tiếng. Trong liệu pháp thực vật ở một số vùng ở Hy Lạp, người ta dùng cụm hoa cà rốt phơi khô, trộn với mật ong và chế biến thành một chất nhừ nghiền nhuyễn cho trẻ em uống để làm dịu cơn ho. Nước sắc hạt cà rốt được dùng trong điều trị các bệnh tiết niệu, nước sắc lá làm thuốc chống co thắt và củ cà rốt làm thuốc chống tiêu chảy, trừ giun. Ở Ucraina, cà rốt là nguyên liệu trong chế thuốc điều trị chứng đau thắt ngực.

Một số bài thuốc có cà rốt:

- Chữa tiêu chảy ở trẻ em: bột cà rốt khô 50g (hay cà rốt tươi 500g) đun sôi với 1 lít nước thành súp. Trong những ngày đầu, cho trẻ ăn súp cà rốt từ 100 đến 150ml/ngày, chia làm 6 lần ăn. Khi có truyền dịch hoặc cho uống nước thì bớt lượng súp cà rốt tương đương. Những ngày sau, cho ăn kèm với sữa mẹ hay sữa bò với lượng sữa tăng dần và lượng súp cà rốt giảm dần tương ứng.

- Chữa kém ăn, ít ngủ, mỏi mệt sau khi ốm dậy: củ cà rốt khô thái miếng 30g; cây vú bò khô thái miếng và hoài sơn sao, mỗi vị 24g; mạch môn chẻ đôi, bỏ lõi sao, ngưu tất, thổ tam thất mỗi vị 12g. Tất cả sắc uống.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!