Nỗ lực kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

Vẫn còn tư tưởng "trọng nam, khinh nữ"

Đồng Nai là tỉnh có số dân đông với gần 3,2 triệu người, đứng thứ 5 của cả nước. Tỷ số giới tính khi sinh hiện nay của tỉnh đang ở mức cho phép nhưng đã có xu hướng tăng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất cân bằng giới tính khi sinh.

Chị H.T.P. (Khu phố 4C, phường Trảng Dài, TP. Biên Hòa) có 2 cô con gái 13 tuổi và 10 tuổi. Tuy nhiên, do chồng chị là con trai trưởng nên luôn tâm niệm phải có con trai, vì vậy, dù không muốn sinh thêm nhưng để gia đình yên ấm chị P. cũng đành xuôi theo ý chồng mang thai cháu thứ 3. Nhưng khi siêu âm biết là bé gái, chồng chị không muốn sinh ra nhưng chị không đồng tình.

BS.CKII Lê Phương Lan, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Đồng Nai cho biết: Thực tế có những gia đình ở các huyện vùng sâu, vùng xa trong tỉnh, thậm chí nhiều gia đình công chức, viên chức, là đảng viên vẫn còn nặng nề vấn đề sinh con trai để nối dõi tông đường nên chấp nhận kỷ luật để "kiếm" cho bằng được con trai. Đồng thời, sự phát triển mạnh mẽ của y học cả về phương tiện kỹ thuật lẫn trình độ chuyên môn của nhân viên y tế là điều kiện để nhiều gia đình tìm cách lựa chọn giới tính thai nhi.

Bên cạnh đó, công tác truyền thông, giáo dục về dân số tại một số địa phương, đơn vị còn bị xem nhẹ, chưa thật sự đổi mới theo hướng dân số phát triển. Việc duy trì hoạt động các mô hình truyền thông tại cộng đồng còn mang tính hình thức.

Việc quản lý các dịch vụ y tế tư nhân cung cấp dịch vụ sức khỏe sinh sản cho vị thành niên thanh niên còn lỏng lẻo, chưa có quy định trong việc thống kê, báo cáo số liệu nạo phá thai. Tình trạng quan hệ tình dục không an toàn, có thai tuổi vị thành niên, phá thai không an toàn để lại những hậu quả, làm giảm chất lượng dân số trong tương lai; Các can thiệp giảm lây truyền qua đường tình dục và chủ động phòng ngừa vô sinh chưa được chú trọng; Việc triển khai một số dịch vụ kế hoạch hóa gia đình/chăm sóc sức khỏe sinh sản cơ bản thiết yếu tại cơ sở còn gặp nhiều khó khăn do vướng quy chế khám chữa bệnh…

Chính vì vậy, nếu vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh kéo dài, sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai. Chất lượng về dân số, cụ thể là tình trạng dư thừa nam giới trong xã hội…

Tăng cường thực hiện các giải pháp

BS.CKII Lê Phương Lan cho biết, trong 10 năm qua từ năm 2011 - 2020 ngành dân số Đồng Nai luôn cố gắng thực hiện các biện pháp nhằm đảm bảo chất lượng cũng như ổn định dân số và điều đó đã được chứng minh qua các con số biết nói. Cụ thể, tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại tăng từ 71,6% lên 73,95% vào năm 2020. Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên từ 7,29% giảm xuống còn 6,64%. Tỷ lệ phá thai ngoài ý muốn từ 16,3% giảm xuống còn 10,8%. Tỷ suất chết mẹ còn 4,4/100.000 trẻ đẻ sống vào năm 2020.

Ngoài ra, các tỷ số được đánh từ năm 2019 như: Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân năm 2010 là 12,4% đến năm 2019 giảm xuống còn 6,7%; Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp còi là 28,9% giảm xuống còn 23,3%. Tỷ lệ trẻ em gái thừa cân béo phì năm 2019 là 7,5%.. Tỷ lệ chết trẻ dưới 1 tuổi từ 3,3‰ giảm xuống còn 0,2‰ ; Tỷ suất chết trẻ dưới 5 tuổi từ 3,3‰ giảm xuống còn 0,32‰.

Tuy nhiên, tỷ số giới tính khi sinh hiện nay đang ở mức 107,5 bé trai/100 bé gái, mặc dù đang ở mức cho phép tuy nhiên đây cũng là mức tiệm cận với nguy cơ mất cân bằng giới tính khi sinh và đang tiếp tục có xu hướng tăng, điều này cho thấy nguy cơ tiềm ẩn trong việc lựa chọn giới tính thai nhi đang cao. Chính vì vậy, trong giai đoạn 2021 - 2025, Đồng Nai sẽ tăng cường triển khai nhiều hoạt động để kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!