Thừa cân béo phì dễ gây ung thư

Những bệnh có thể mắc

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng: những người béo phì phải đối mặt với nguy cơ ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư thực quản, ung thư tiền liệt tuyến... Vì vậy, nhận thức đúng về tác hại của béo phì và mối liên hệ với các bệnh ung thư có vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát ung thư hiện nay.

Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, Khoa Xạ trị - Xạ phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: béo phì là tình trạng tích lũy mỡ quá mức và không bình thường tại một vùng cơ thể hay toàn thân đến mức ảnh hưởng tới sức khỏe.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây béo phì như lối sống, thói quen ăn uống, bệnh lý rối loạn hormone, yếu tố di truyền.

Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một người trưởng thành có chỉ số BMI trong khoảng 25 - 29,9 được xem là thừa cân, và một người trưởng thành có chỉ số BMI lớn hơn 30 được xem là béo phì.

Béo phì là nguyên nhân thứ 2 gây ung thư sau hút thuốc lá và được các chuyên gia dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân hàng đầu trong thập kỷ tới.

Theo thống kê của Tổ chức nghiên cứu ung thư Anh (Cancer Research UK), béo phì là nguyên nhân gây ra 18.100 ca ung thư mỗi năm và có xu hướng tăng lên 670.000 ca trong 20 năm tới. Điều đáng nói là kết quả khảo sát của Tổ chức Phòng chống Ung thư Anh (PRCP) cho thấy: người dân chưa quan tâm và chưa có nhận thức đúng về mối liên hệ giữa béo phì và ung thư: có đến 75% trong 3.293 người tham gia không nghĩ rằng béo phì có thể gây ung thư.

Vì sao béo phì gây ung thư

Theo bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, bình thường các chất béo trong cơ thể có hai chức năng chính: dự trữ năng lượng và liên tục lan truyền thông tin và chỉ dẫn đến phần còn lại của cơ thể. Những thông tin này có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng tế bào, phản ứng hóa học trong tế bào và chu kỳ sinh sản của cơ thể. Khi có quá nhiều chất béo trong cơ thể, những tín hiệu được truyền đi xung quanh cơ thể có thể gây ra các rối loạn, là nguồn gốc gây ung thư. Trong đó có ba cơ chế chính đã được các nghiên cứu công bố.

Thứ nhất là quá trình viêm, khi có nhiều tế bào mỡ trong cơ thể, các tế bào miễn dịch chuyên biệt tăng tiết cytokine, từ đó thúc đẩy quá trình viêm mạn tính, làm cho các tế bào phân chia nhanh hơn, khi xảy ra trong một thời gian dài có thể gây ra tổn thương DNA dẫn đến ung thư. Ví dụ: viêm cục bộ mạn tính gây ra bởi bệnh trào ngược dạ dày thực quản có khả năng gây ung thư biểu mô tuyến thực quản. Béo phì là một yếu tố nguy cơ sỏi mật, đặc trưng bởi tình trạng viêm túi mật mãn tính, có nguy cơ gây ung thư túi mật.

Thứ hai: hormone tăng trưởng, quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể làm tăng lượng insulin và các yếu tố tăng trưởng khác giống như insulin-1 (IGF-1). Mức độ cao insulin và IGF-1 làm cho các tế bào phân chia thường xuyên hơn. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư đại tràng, thận, tuyến tiền liệt và nội mạc tử cung.

Thứ ba: hormone giới tính. Sau thời kỳ mãn kinh, mô mỡ trong cơ thể tạo ra lượng estrogen dư thừa. Estrogen do tế bào mỡ tạo ra có thể làm cho tế bào phân chia nhanh hơn ở vú và nội mạc tử cung (hai loại ung thư liên quan chặt chẽ nhất với béo phì), làm tăng nguy cơ gây đột biến các tế bào và ung thư.

Ngoài ra, các tế bào mỡ tạo ra Adipokine, hormone có thể kích thích hoặc ức chế sự phát triển tế bào. Tế bào mỡ cũng có thể có tác động trực tiếp và gián tiếp lên các chất điều hòa tăng trưởng tế bào khác, bao gồm mTOR và AMP-activated protein kinase.

Chính vì thế, bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn khuyến cáo: ngay từ hôm nay phòng bệnh chính là phòng béo phì bằng cách hãy ăn nhiều rau, trái cây, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm và đồ uống có nhiều đường, bỏ thuốc lá, uống ít rượu bia. Tăng cường vận động, tập thể dục ít nhất 3 lần mỗi tuần, mỗi lần ít nhất 30 phút.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!