"Hoàn cảnh nhà cụ Nhị ở đây ai cũng thương cảm, bao nhiêu năm qua nghèo đói vẫn nghèo đói, đến miếng cơm manh áo bà con cũng phải quyên góp ủng hộ cho gia đình. Mẹ già gần 90 tuổi đến đi còn chẳng nổi, mà vẫn phải chăm nom 2 đứa con tâm thần, thật tội…!". Đó là đôi lời chia sẻ của bác Lê Văn Đắc, trưởng thôn Đọi Nhì, xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam khi dẫn chúng tôi vào thăm nhà cụ Lê Thị Nhị (sn 1931).
Cụ Lê Thị Nhị đã 86 tuổi, thay vì được nghỉ ngơi thì cụ lại đang là chỗ dựa cho 2 người con tâm thần.
Chị Bùi Thị Nụ (57 tuổi), mắc bệnh tâm thần từ nhỏ.
Người em Bùi Văn Thắng (46 tuổi), cũng mắc bệnh tâm thần từ nhỏ.
Đang cặm cụi nhặt mấy dải khoai ngứa vừa kiếm được cho bữa ăn trưa, thấy nhà có khách, cụ Nhị lấy cái ghế nhựa thay làm gậy run rẩy đứng lên. Chỉ mấy cái ghế gỗ cũ đã lung lay, và bám đầy bụi bẩn cho khách ngồi, cụ giãi bày: "Các bác ngồi tạm ở đây ạ, các bác thông cảm nhà em chẳng mấy khi có khách, nên chén uống nước cũng chẳng có…". Nói rồi với cái lưng đã còng rạp, cụ khó nhọc lê từng bước sang cái giường cũ kĩ, ọp ẹp bừa bộn đủ thứ linh tinh.
Mấy dải khoai ngứa mới kiếm được vừa kiếm được cho bữa ăn trưa
Hai người con hầu như không tự lo được bản thân, tất cả do một tay người mẹ già chăm sóc.
Nắm chặt 2 bàn tay, hướng mắt về phía người phụ nữ trung niên đang bần thần ngồi nép mình vào góc nhà, cụ Nhị buồn rầu: "Nó là con Nụ con tôi, năm nay cũng 57 tuổi rồi, em nó bị như thế từ nhỏ, chẳng nói chẳng rằng, chẳng biết làm gì cả…". Rồi chỉ tay về phía người đàn ông đang lảm nhảm nói cười một mình, cụ ứa nước mắt: "Đây là thằng Thắng, cũng 46 tuổi rồi, nó cũng bị bệnh từ bé, suốt ngày nói nhảm rồi đi lang thang, đói thì về, trông nom nó cực lắm. Đấy, các bác xem, lạnh thế này tôi mặc cho nó cái quần dài mà nó cứ kéo lên quá đầu gối…".
Ngôi nhà của 3 mẹ con đang ở đã quá cũ nát, nguy cơ có thể sập bất cứ lúc nào.
Bếp thì đã đổ sập, cụ Nhị phải nấu ăn tạm trong nhà
Nhớ về cuộc đời cơ cực của mình, cụ già đã gần 90 tuổi đưa bàn tay nhăn nheo quệt nước mắt, rồi tiếp tục câu chuyện. Hai cụ sinh hạ 7 người con, vì nhà đông con nên thường xuyên thiếu đói, các con lại chẳng được học hành đầy đủ. Hai người thì mắc bệnh tâm thần từ nhỏ, 5 người con khác cũng nghèo khó chẳng thể đỡ đần cha mẹ. Năm 2015, người con trai cả của cụ là Bùi Văn Đáng cũng phát bệnh tâm thần nặng, hiện giờ vợ con phải nhốt trong nhà.
Hiện tại, cuộc sống của 3 mẹ con chỉ trông cậy vào khoản tiền trợ cấp hàng tháng. Khi đau ốm, bệnh tật không biết xoay sở ở đâu!?
Hơn nửa thế kỷ chăm sóc cho 2 đứa con tội nghiệp, ông nhà đồng hành với cụ đến năm 2004 thì bỏ mẹ con cụ "ra đi". Giờ đây chỉ còn mình cụ, mắt đã mờ, lưng thì còng rạp, chân đau mỏi nhưng cụ chẳng thể nghỉ ngơi. Bởi "Bọn nó chẳng chịu ai, chỉ tôi mới chăm được chúng thôi! Tôi còn sống ngày nào thì lo cho chúng nó ngày đấy…".
Dù biết sống trong căn nhà mục nát, rất nguy hiểm nhưng cụ Nhị cũng chẳng còn cách nào khác.
Trời đông càng thêm lạnh giá bởi ngồi trong nhà cụ Nhị mà gió cứ hun hút. Đưa mắt nhìn khắp ngôi nhà trống hoác, siêu vẹo, tôi không khỏi lo ngại cho mẹ con cụ. Như hiểu ý chúng tôi, cụ Nhị bảo: "Căn nhà này đã mục nát lắm rồi, trời mưa là trong nhà cũng như ngoài sân, năm kia cái bếp cũng đã sập nên phải mang luôn vào trong nhà để nấu. Cái buồng thì bị sập một bức bao năm qua chưa xây được mà chỉ kê gạch tạm để đó. Những lúc trời mưa bão là phải nhờ người bắt hai đứa kia đi nơi khác, vì sợ nhà sập lúc nào không biết được…".
Không còn nghĩ đến bản thân nữa, cụ chỉ lo sau này khi cụ "ra đi", thì 2 người con bất hạnh của cụ sẽ ra sao!?
Anh Thắng bỗng hoa chân múa tay kêu đói… Mớ dải khoai ngứa vẫn chưa nhặt xong, cụ Nhị vội vàng xúc tạm bát cơm nguội, rắc lên vài hạt muối trắng. Nhìn các con ăn, từ trong hốc mắt sâu thẳm của người mẹ già, chắt ra 2 giọt nước lăn nhanh trên đôi gò má teo tóp. Cụ đã khóc, nhưng không còn nước mắt để rơi bởi lẽ cuộc đời quá ư bất hạnh đã lấy đi hết mọi thứ của cụ, đến cả những giọt nước mắt cuối cùng…!