Đội tuần tra Biên giới Hoa Kỳ bắt giữ những người di cư bất hợp pháp ở biên giới phía Nam giáp Mexico. (Ảnh: CNA)
Gian nan con đường đến Mỹ
Theo thống kê của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP), số người di cư Trung Quốc vào Mỹ bất hợp pháp đã tăng vọt vào năm 2023, với khoảng hơn 37.000 công dân Trung Quốc bị giam giữ ở biên giới với Mexico vào năm ngoái. Con số này lớn gấp 10 lần so với những năm trước đại dịch.
Trong khi người Trung và Nam Mỹ chiếm phần lớn trong số 2,54 triệu người nhập cư bất hợp pháp qua phía nam biên giới Mỹ - Mexico vào năm 2023, người Trung Quốc là nhóm di cư tăng nhanh nhất mà Lực lượng Tuần tra Biên giới Hoa Kỳ bắt giữ.
Phần lớn những người di cư Trung Quốc đi theo tuyến đường bắt đầu từ Ecuador - quốc gia gần Hoa Kỳ nhất, cho phép người mang hộ chiếu Trung Quốc nhập cảnh miễn thị thực. Điều đó cũng có nghĩa là họ phải đi một con đường vòng, dài và gian khổ mới có thể đến biên giới Mỹ - Mexico.
Người đàn ông Trung Quốc cầu nguyện tại một nhà thờ ở Quito, Ecuador, trước khi dấn thân vào hành trình đầy nguy hiểm để thực hiện "giấc mơ Mỹ" (Ảnh: CNA)
Trên hành trình đầy gian nan ấy, những người di cư Trung Quốc phải đi xuyên qua những khu rừng rậm rạp, vốn là lãnh thổ của nhiều băng đảng ma túy, những nhóm cướp và tống tiền.
Ra đi vì tuyệt vọng
Hoa Kỳ đã dựng gần 1.250 km rào chắn chính và phụ dọc theo đường biên giới dài 3.140 km với Mexico kể từ năm 2021. Nhưng điều đó vẫn không đủ để ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp.
Một trong những lỗ hở trên bức tường biên giới nằm gần khu đất của ông Jerry Shuster (75 tuổi) ở Jacumba, California. Nhiều người di cư, bao gồm cả người Trung Quốc, vẫn cắm trại trên khu đất của nhà ông. Một người di cư trong những trại tạm đó đã nói ngắn gọn với phóng viên Wei Du của CNA: "Chúng tôi không thể kiếm đủ sống ở Trung Quốc. Nếu cuộc sống sung túc thì đã không có ai đứng ở đây".
Một người di cư Trung Quốc khác kể rằng anh ta đã phải bán đi căn hộ và ô tô của mình do gánh khoản nợ khổng lồ.
Những người di cư trái phép lập trại tạm ở biên giới Mỹ - Mexico (Ảnh: CNA)
Sau 3 năm Trung Quốc thực hiện chính sách "zezo-COVID" và thị trường bất động sản sụp đổ, các chủ doanh nghiệp và nhân viên công ty đang phải vật lộn để tồn tại.
Tình trạng bất ổn kinh tế, nợ nần và tuyệt vọng đẩy nhiều gia đình trung lưu Trung Quốc phải vượt rừng đến biên giới Mexico.
Mỹ siết chặt nhập cư
Trong một phiên điều trần trước Hạ viện Mỹ hồi giữa tháng 5, lãnh đạo Tiểu ban Giám sát, Điều tra và Giải trình của Ủy ban An ninh Nội địa Mỹ đã đưa ra cảnh báo về tình trạng người Trung Quốc vượt biên trái phép vào Mỹ đang tăng kỷ lục dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Trong bài phát biểu tại phiên điều trần này, thành viên đảng Cộng hòa Mỹ Dan Bishop chỉ ra đây là "mối lo ngại nghiêm trọng về an ninh quốc gia", đặc biệt khi số công dân Trung Quốc vượt qua biên giới phía Nam nước Mỹ trong 7 tháng qua đã cao kỷ lục vượt 27.000 người, nhiều hơn trong tổng cả năm 2023. Nếu tiếp tục tăng với tốc độ này, số người nhập cư bất hợp pháp từ Trung Quốc trong năm nay sẽ tăng 23 lần so với 2 năm trước.
Người di cư bắc thang vượt qua hàng rào biên giới Mỹ - Mexico (Ảnh: AP)
Vấn đề nhập cư đã một lần nữa trở thành trọng tâm đối đầu giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024.
Hiện nay, chính quyền Mỹ đang thực hiện nhiều giải pháp ở khu vực biên giới để hạn chế và ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp. Thời gian gần đây, nhiều người nhập cư trái phép đã bị trục xuất. Không chỉ có Mỹ, Mexico cũng đang đẩy mạnh kiểm soát dòng người nhập cư trái phép từ biên giới giáp với Mỹ.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!