Tỷ lệ tử vong COVID-19 tương đối thấp ở Ấn Độ, cả trên phần trăm tổng số ca nhiễm và quy mô dân số, được xem là một bí ẩn. Hiện tỷ lệ này là 2,4% so với mức 3,7% ở Mỹ và 3,8% ở Brazil. Chính phủ Ấn Độ đã nhiều lần công bố con số này để trấn an những người dân lo lắng, nói rằng thống kê cho thấy Ấn Độ đang kiểm soát dịch bệnh tốt hơn nhiều so với các nước khác.
Tuy nhiên, sự lạc quan này có thể đã sai. Các chuyên gia cho rằng dữ liệu chính phủ về số ca tử vong là không đầy đủ ở những vùng nông thôn nơi có nhiều người dân tử vong mà không được chăm sóc y tế, khiến họ ít có khả năng được xét nghiệm hay chẩn đoán. Có nhiều dấu hiệu cho thấy có những ca tử vong do COVID-19 bị bỏ sót hoặc báo cáo nhầm. Tỷ lệ xét nghiệm trên đầu người ở Ấn Độ hiện vẫn ở mức thấp.
Ngoài ra, số ca tử vong thực sự do COVID-19 có thể cao hơn các con số thống kê còn do nhiều ca tử vong có thể không có triệu chứng và không được phát hiện.
Xe cứu thương chở thi thể bệnh nhân COVID-19 tại thành phố New Delhi, Ấn Độ (Nguồn: Reuters)
Ấn Độ không phải quốc gia duy nhất có số ca mắc COVID-19 cao nhưng tỷ lệ tử vong lại tương đối thấp. Một quốc gia khác là Nga ghi nhận hơn 782.000 ca mắc, trong đó chỉ hơn 12.500 ca tử vong, tỷ lệ là 1,6%, cũng làm dấy lên nhiều nghi ngờ về phương pháp thống kê.
Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình CNN hồi đầu tháng, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã lên tiếng bảo vệ cho số liệu tử vong thấp tại nước này. "Mọi người đã từng nghĩ đến khả năng hệ thống chăm sóc sức khỏe của Nga đang ngày càng hiệu quả hơn chưa?" Ông Pekskov đặt câu hỏi ngược lại trước các nghi vấn.
Ở Nga, số ca mắc COVID-19 cao nhưng tỷ lệ tử vong thấp (Nguồn: Reuters)
Trở lại với Ấn Độ, để tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này, tờ Bưu điện Washington đã liên lạc với giới chức bốn thành phố lớn nhất nước là Mumbai, Delhi, Chennai và Kolkata để thu thập dữ liệu về tổng số ca tử vong của hai giai đoạn: từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2019 và 2020. Chỉ có Mumbai cung cấp dữ liệu đầy đủ và cập nhật. (Kolkota không cung cấp dữ liệu nào.)
Tại Mumbai, thành phố đầu tiên của Ấn Độ bị làn sóng dịch COVID-19 ập tới, tổng số ca tử vong trong tháng 3/2020 thực tế còn thấp hơn cùng kỳ năm ngoái. Giới chức cho biết có thể là do các biện pháp đóng cửa nghiêm ngặt được áp dụng trên toàn quốc, giúp làm giảm số ca tử vong do những nguyên nhân khác như tai nạn. Nhưng đến tháng 5, tổng số ca tử vong lại tăng gấp đôi so với tháng 5 năm ngoái. Giới chức lý giải rằng thống kê số ca tử vong do COVID-19 có thể dồn lại vào một thời điểm nào đó, dẫn đến tăng đột biến đồng thời khẳng định Ấn Độ hoàn toàn minh bạch trong công tác này.
Về việc thống kê, ông Raul Rabadan, Giáo sư tại Đại học Columbia, Mỹ cũng lên tiếng cho rằng "Tỷ lệ tử vong do COVID-19 thấp tại Ấn Độ có vẻ là một nghịch lý. Tuy nhiên, các số liệu cần được đánh giá một cách thận trọng".
Giới chức Ấn Độ khẳng định thống kê minh bạch (Nguồn: Reuters)
Bên cạnh những hoài nghi về cách thức thống kê của Ấn Độ thì cũng có những ý kiến cho rằng có một số lý do nhất định giúp Ấn Độ không phải đối mặt với thảm kịch số ca tử vong cao do COVID-19. Một trong những lý do đó là lực lượng dân số trẻ đông đảo. Các nghiên cứu cho thấy người già có nhiều nguy cơ mắc COVID-19 và tử vong hơn. Tại Ấn Độ, chỉ có 5% dân số ở độ tuổi từ 65 trở lên, trong khi hơn một nửa dân số là dưới 25 tuổi. Ngoài ra, đa số dân số sống ở vùng nông thôn, nơi mật độ dân thưa hơn, khiến virus ít có cơ hội lây lan hơn.
Một lý do khác được đưa ra là việc tiêm vaccine ngừa lao phổi trên quy mô rộng khắp tại Ấn Độ có thể kích thích hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng nào củng cố cho luận điểm này.
Trong khi đó, dịch COVID-19 bùng phát tại Ấn Độ chưa cho thấy dấu hiệu dừng lại, khiến một số bang và thành phố phải tái áp đặt các biện pháp đóng cửa được dỡ bỏ vài tuần trước. Số ca mắc mới và tử vong trong ngày liên tục tăng và lập những kỷ lục mới. Ấn Độ có thể phải đối mặt với một "quả bom thời gian nổ chậm" khi virus tiếp tục lây lan, nhà dịch tễ học Prabhat Jha tại Đại học Toronto, Canada cho biết.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!