Trong khi phe Cộng hoà chắc chắn tiếp tục kiểm soát Hạ viện, lúc này hầu như mọi sự chú ý đều đổ dồn về cuộc chạy đua giành quyền kiểm soát Thượng viện. Phóng viên Đài THVN tại Hà Nội đã có cuộc trao đổi với phóng viên Trường Sơn, thường trú Đài THVN tại Mỹ.
Xin chào anh Trường Sơn, anh đã theo dõi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ, vậy xin anh cho biết kết quả sơ bộ trong cuộc đua tại Thượng viện đến thời điểm này như thế nào?
Phóng viên Trường Sơn: Đến thời điểm này, chưa có nhiều kết quả được công bố. Do nước Mỹ trải dài trên nhiều múi giờ nên trong khi nhiều bang đã đóng hòm phiếu thì tại một số bang cử tri vẫn đang tiếp tục đi bầu. Alaska sẽ là bang cuối cùng đóng cửa bỏ phiếu vào lúc 1h ngày 5/11 theo giờ Việt Nam.
Theo kết quả sơ bộ đến lúc này, tại Thượng viện, phe Cộng hoà đã chắc chắn giành được 10 ghế. Trong khi đó Đảng Dân chủ của Tổng thống Obama chỉ giành được 4 ghế trong tổng số 36 ghế Thượng nghị sỹ, mà hai bên đang tranh giành trong cuộc bầu cử lần này. Như vậy, nếu tính cả các ghế không phải bầu lại thì tương quan giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà là 36/40.
Đảng Dân chủ của Tổng thống Obama đang bị dẫn điểm. Đáng chú ý là Đảng Cộng hoà đã giành một ghế từ tay Dân chủ tại bang West Virginia - nơi vốn là căn cứ địa của Đảng Dân chủ trong suốt gần 30 năm qua. Và trong cuộc chạy đua lần này, Đảng Cộng hoà nếu giành được 6 ghế từ phía Đảng Dân chủ sẽ nắm quyền kiểm soát Thượng viện. 22 ghế còn lại vẫn chưa có kết quả. Nhưng theo dự kiến, phe Cộng hoà sẽ tiếp tục giành thắng lợi ở nhiều bang khác nữa khi kết quả ở các bang lần lượt được công bố.
Được biết, trước khi bầu cử diễn ra đã có nhiều dự đoán rằng phe Cộng hoà sẽ giành quyền kiểm soát Thượng viện từ tay Đảng Dân chủ của Tổng thống Obama. Theo anh, tại sao Đảng Cộng hoà lại chiếm ưu thế trong cuộc đua tại Thượng viện?
Phóng viên Trường Sơn: Đầu tiên là do phần lớn các ghế nghị sỹ tại Thượng viện được bầu lại là do Đảng Dân chủ nắm giữ. 21 ghế của Dân chủ phải bầu lại trong khi Đảng Cộng hoà chỉ có 15 ghế phải bỏ phiếu chọn lại. Trong cuộc đua này, các tính toán cho thấy Đảng Cộng hoà chắc chắn sẽ giữ được 14/15 ghế phải bầu lại, còn Dân chủ chỉ chắc chắn giữ được 7/21 ghế. Và ít nhất 3 ghế Thượng Nghị sỹ do Đảng Dân chủ đang nắm giữ đã chắc chắn sẽ rơi vào tay Đảng Cộng hoà trong lần này.
Yếu tố thứ hai đến từ sự xuất hiện nhiều hơn của các ứng cử viên độc lập. Những ứng cử viên này không theo Đảng Dân chủ cũng chẳng thuộc Đảng Cộng hoà, nhưng đa số có đường lối tranh cử gần giống với phe Dân chủ nên những người này sẽ lấy bớt lượng phiếu của các ứng viên Đảng Dân chủ. Một nguyên nhân nữa, có thể không phải là quyết định nhưng không thể không nói tới đó là do số tiền mỗi bên bỏ ra. Theo đó, đây là kỳ thứ 3 liên tiếp mà phe Cộng hoà đã chi nhiều tiền hơn phe Dân chủ trong vận động tranh cử.
Một ví dụ điển hình là tại bang Kentucky, theo thăm dò ứng cử viên của Đảng Cộng hoà lúc đầu tưởng đã thất bại. Nhưng sau khi đổ hàng trăm triệu vào vận động tranh cử, đến giờ này Mc Connell đang dẫn trước ứng cử viên Đảng Dân chủ với tỉ lệ phiếu bầu 56%/40% và gần như đã chắc thắng.