Khí thiên nhiên hóa lỏng (Liquefied Natural Gas - LNG), có thành phần chủ yếu là CH4 - methane (chiếm khoảng 85-95%), trong suốt, không mùi và không màu, được sản xuất bằng cách làm lạnh sâu khí thiên nhiên ở nhiệt độ khoảng -162 độ C để chuyển sang thể lỏng. Khi chuyển sang trạng thái lỏng, thể tích của LNG giảm khoảng 600 lần so với dạng khí và có khối lượng riêng chỉ bằng 1/2 tỷ trọng của nước.
LNG khi đốt cháy tạo ra ít hơn 40% lượng khí thải CO2 so với than đá và ít hơn 30% so với dầu mỏ; không thải ra muội, bụi và chỉ sinh ra một lượng không đáng kể khí SO2. Điều này khiến LNG trở thành nhiên liệu hóa thạch sạch nhất.
Ưu điểm của nhiệt điện chạy bằng LNG là phát thải thấp hơn các nhiên liệu hóa thạch khác, có thể sản xuất điện ở quy mô công nghiệp lớn, nguồn điện ổn định, giá thành không quá đắt như các nhiên liệu như dầu hay tái tạo. Do đó, đây là nhiên liệu được nhiều quốc gia lựa chọn trong quá trình chuyển đổi năng lượng.
Nhu cầu năng lượng tăng nhanh khắp châu Á đang khiến LNG trở thành nhiên liệu được lựa chọn. Các quốc gia đều đang thúc đẩy việc gia tăng dân số, nâng cao mức sống và mở rộng đô thị hóa, do vậy nhu cầu dành cho năng lượng sẽ chỉ tiếp tục tăng.
Ngành công nghiệp LNG Mỹ cũng cho rằng tương lai của LNG không phải ở châu Âu, mà là ở châu Á, nơi một nửa nhân loại sinh sống và nhu cầu năng lượng sẽ tiếp tục tăng trong tương lai gần.
Chuyên gia Kenneth III tại Đại học Rice ở Houston cho biết: "Khí thiên nhiên có thể sẽ tiếp tục tồn tại trong hệ thống năng lượng trong nhiều thập kỷ".
Với việc sản xuất và vận chuyển LNG ở mức cao nhất mọi thời đại, châu Á đang nhìn thấy những cơ hội mới cho cả cảng nhập khẩu trên đất liền cũng như kho chứa nổi và các cơ sở tái chế khí.
Xu hướng này đang diễn ra nhanh chóng, với dự đoán tăng trưởng năng lượng cho châu Á cao hơn nhiều so với phần còn lại của thế giới. Nhật Bản và Hàn Quốc từ lâu đã dựa vào LNG để đảm bảo an ninh năng lượng và sản xuất điện, nhưng giờ đây chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi trên khắp châu Á. Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Việt Nam và Bangladesh gần đây đã đặt ra chiến lược đưa khí đốt vào thị trường nhập khẩu, và đang giúp thúc đẩy nhu cầu trên toàn khu vực. Khi nhu cầu tăng lên, cần nhanh chóng tìm ra những cách thức mới để nhanh chóng đưa hệ thống phát điện quy mô lớn lên mạng để đáp ứng những nhu cầu này.
Tuy nhiên, nhu cầu về công suất phát điện quy mô lớn của châu Á là cấp thiết. LNG có quy mô và tốc độ phát triển hiện không thể thực hiện được với năng lượng tái tạo, than đá hoặc hạt nhân; các nhà máy đốt than mất tới mười năm để đi từ kế hoạch đến vận hành và hạt nhân có thể mất tới 20 năm.
LNG phù hợp với các khu vực địa lý cụ thể. Indonesia là quốc gia đông dân thứ tư trên thế giới, với người dân sống rải rác trên nhiều hòn đảo và nhu cầu năng lượng tăng nhanh (mức tiêu thụ điện bình quân đầu người ở Indonesia ước tính tăng hơn 25% từ năm 2015 đến năm 2020).
Vậy làm thế nào người ta có thể cung cấp điện hiệu quả tại một quốc gia như thế này? Các cơ sở nhập khẩu LNG trong khu vực được liên kết với các nhà máy điện khí cung cấp một giải pháp lý tưởng và ở những nơi khoảng cách ngắn, các đường ống từ các nhà ga tiếp nhận đến các nhà máy điện khí khác nằm gần các cụm dân cư. Trong bối cảnh đó, không có gì ngạc nhiên khi nhiều công ty đang xem xét lắp đặt các cơ sở nhập khẩu LNG. Khi LNG trở thành nhiên liệu được lựa chọn trên khắp châu Á, khu vực này đang chứng kiến sự thay đổi trong cách thức vận chuyển và lưu trữ khí đốt.
Cho đến gần đây, cách tiếp cận truyền thống là sử dụng các thiết bị đầu cuối trên đất liền. Tuy nhiên, các hệ thống nổi đã trở nên phổ biến hơn trong thập kỷ qua. Giá của chúng so với các hệ thống trên đất liền đã giảm và chúng cũng có thể được triển khai nhanh hơn nhiều so với các thiết bị đầu cuối trên đất liền đối với những người phải đối mặt với nhu cầu tức thời.
Việc xác định địa điểm cho một nhà ga trên đất liền, xin giấy phép và phê duyệt, sau đó xây dựng cơ sở vật chất đều cần có thời gian thường là 5 năm hoặc hơn. Các thiết bị đầu cuối nổi mang lại những lợi ích khác, chẳng hạn như vận hành an toàn và linh hoạt đặc biệt là ở những khu vực có tiềm năng phát triển khí đốt trong tương lai ít chắc chắn hơn.
Trong khi năng lượng LNG vẫn là nhu cầu quan trọng nhất ở khu vực châu Á, Singapore đang tìm cách trở thành một trung tâm khu vực về giao dịch LNG bằng cách sử dụng các bể tiếp nhận trên bờ. Bằng cách chia nhỏ các lô hàng lớn, trung tâm có thể hưởng lợi từ lợi thế kinh tế theo quy mô cung cấp trong khi tính phí bảo hiểm cho người dùng trong khu vực đối với các lô hàng nhỏ hơn.
Nhìn chung, chính các thị trường mới - chẳng hạn như Philippines và Indonesia - sẽ thúc đẩy tăng trưởng LNG trong tương lai. Tăng trưởng tại các thị trường truyền thống như Nhật Bản đã bị đình trệ nhưng khi nhiều cơ sở nhập khẩu LNG trong khu vực được xây dựng và đưa vào vận hành ở khu vực châu Á, nhu cầu gia tăng này sẽ bắt đầu bù đắp cho tình trạng thặng dư ngắn hạn hiện đang ảnh hưởng đến thị trường. Điều đó đặt ra câu hỏi làm thế nào để đảm bảo nhu cầu dài hạn.
Thay vì chỉ cung cấp LNG, các nhà sản xuất làm việc với các đối tác để xây dựng một nhà ga tiếp nhận hoặc FSRU (đơn vị lưu trữ và tái hóa khí nổi) cùng với một nhà máy sản xuất điện từ khí đốt trên bờ, sau đó sẽ cung cấp cho họ nhu cầu về LNG trong nhiều thập kỷ.
Hiện Mỹ và Qatar chiếm 40% nguồn cung LNG toàn cầu. Công ty chuyên về năng lượng tái tạo Wood Mackenzie dự báo với nguồn cung dồi dào, cơ sở hạ tầng và quan hệ đối tác thương mại, thị phần của cả 2 quốc gia này sẽ vượt quá 60% vào năm 2040. Mỹ sẽ tiếp tục củng cố vị trí là nhà cung cấp LNG lớn nhất thế giới, dựa trên đà phá kỷ lục từ năm 2022.
Trong đó, xuất khẩu LNG của Mỹ đến châu Á đã tăng lên 1,34 triệu tấn trong tháng 6, từ 1,21 triệu tấn trong tháng 5 và là mốc cao nhất kể từ tháng 2. Nhà sản xuất LNG lớn nhất Mỹ, Cheniere Energy, đã ký một thỏa thuận mua bán LNG dài hạn với ENN Energy Holdings của Trung Quốc. Theo đó, ENN sẽ mua khoảng 1,8 triệu tấn LNG/năm theo giá của Henry Hub trong thời hạn 20 năm. Việc giao hàng sẽ bắt đầu vào giữa năm 2026 và khối lượng sẽ tăng lên 0,9 triệu tấn mỗi năm trong năm 2027.
Với nhu cầu LNG tăng trưởng mạnh mẽ, Wood Mackenzie dự đoán rằng sẽ cần thêm 100 triệu tấn công suất LNG nữa để đáp ứng nhu cầu vào giữa những năm 2030, tăng 25% so với nguồn cung hiện tại và bổ sung cho các dự án hiện đang được xây dựng. Phần lớn nhu cầu này sẽ diễn ra ở châu Á, nơi Trung Quốc và một số nền kinh tế mới nổi khác đang muốn chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, khi ngừng sử dụng than.
Ông Dulles Wang, Giám đốc Khí đốt & LNG Châu Mỹ tại Wood Mackenzie tại hội nghị LNG2023 (Vancouver) cho biết: "Canada có nhiều lợi thế và có thể đóng vai trò lớn hơn trong việc đáp ứng nhu cầu toàn cầu trong tương lai gần, đặc biệt là ở châu Á".
"Canada có thể sản xuất LNG với cường độ phát thải thấp nhất thế giới, nhờ khả năng tiếp cận thủy điện, các quy định và mục tiêu phát thải. Các quốc gia đang tìm kiếm nguồn tài nguyên phát thải thấp để đáp ứng các mục tiêu khí hậu của riêng họ sẽ bị thu hút bởi nguồn cung cấp này", ông Wang cho biết thêm.
"Với vị trí chiến lược, gần các thị trường Bắc Á, Canada có lợi thế xuất khẩu, tránh được những hạn chế của Kênh đào Panama và cắt giảm chi phí vận chuyển hơn 2 đô la Mỹ/MMBtu so với các dự án quanh duyên hải Vịnh Mexico của Mỹ".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!