Bộ trưởng Trần Tuấn Anh lý giải vì sao các vụ Khải Silk, Asanzo tồn tại trong thời gian dài

Trong phiên chất vấn của Quốc hội về lĩnh vực công thương, một trong những vấn đề mà các đại biểu và cử tri quan tâm là vấn đề lỗ hổng pháp lý về gắn nhãn mác xuất xứ dẫn đến những vụ việc như Asanzo, Khải Silk....

Sáng nay, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã có những giải trình chi tiết về vấn đề này. Theo đó, hiện nay đã có rất nhiều quy định của luật pháp rất quan trọng liên quan đến vấn đề tiêu thụ tại thị trường trong nước cũng như thực thi trong hoạt động xuất, nhập khẩu như Luật Quản lý ngoại thương, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Hải quan và các Nghị định hướng dẫn phạm vi quản lý địa bàn hải quan cũng như các hàng hoá nhập khẩu liên quan đến Luật Hải quan này, Luật Quản lý thuế, Pháp lệnh Quản lý thị trường, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá và Nghị định 43…

Nghị định 71 cũng có vai trò quan trọng, quy định chi tiết của Luật Quản lý ngoại thương, hướng dẫn cho các doanh nghiệp và các cơ quan quản lý về thương mại quốc tế và cấp cấp giấy chứng nhận xuất xứ có cơ sở cấp xuất xứ của Việt Nam cho các sản phẩm của chúng ta xuất khẩu đi các thị trường mà Việt Nam được hưởng ưu đãi thương mại về thuế quan trong Hiệp định đó. Bộ Công Thương cũng đã có những hướng dẫn và thông tư cụ thể để cụ thể hóa những việc tổ chức triển khai thực hiện cũng như tăng cường kiểm soát việc cấp CO chứng nhận xuất xứ này.

Bộ Công Thương cũng đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến tới cộng đồng doanh nghiệp để phòng tránh ngăn chặn về hành vi chuyển tải hàng hoá và gian lận thương mại.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh: "Đặc biệt để chủ động hơn nữa trong bối cảnh mới khi chúng ta đang phải đối mặt nhiều nguy cơ gian lận hàng hóa của nước ngoài đối với xuất xứ của Việt Nam trong thương mại quốc tế, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 824 ngày 4/7/2019 là Đề án để tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ với mục tiêu là tăng cường quản lý nhà nước đối với tất cả các khâu trong liên quan đến xuất khẩu, nhập khẩu và đầu tư của nước ngoài để ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại. Đồng thời, Bộ Công Thương cũng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật để quy định cụ thể về xuất xứ hàng hoá lưu thông trong nước".

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh nước ta đang phải đối mặt nhiều nguy cơ gian lận hàng hóa của nước ngoài đối với xuất xứ của Việt Nam (Ảnh:TTXVN)

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, ngoài các văn bản và Nghị định 31 hướng dẫn Luật quản lý ngoại thương thì còn có Nghị định 43 để quy định những nội dung điều chỉnh trong việc chứng nhận nhãn mác cũng như các hàng hóa sản phẩm lưu thông trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế, Nghị định 43 giao trách nhiệm cho các doanh nghiệp, các nhà sản xuất tự kê khai và ghi nhãn mác hàng hóa cũng như xuất xứ hàng hoá và để phục vụ cho lưu thông trong nước, thị trường trong nước.

Bộ trưởng Bộ Công Thương đánh giá đây là nguyên nhân khiến các vụ việc gian lận xuất xảy ra nhiều năm qua: "Trong một thời gian dài đã diễn ra bước đầu những hành vi có dấu hiệu gian lận thương mại và gian lận xuất xứ lừa dối người tiêu dùng. Chúng ta đã từng chứng kiến vụ Khải Silk trong một thời gian trước kia cũng như sau này có những câu chuyện chưa rõ ràng trong hướng dẫn về ghi xuất xứ với hàm lượng như thế nào trong phần giá trị gia tăng của sản xuất nội địa dẫn đến có vướng mắc cho một số doanh nghiệp mà trong đó đã chứng kiến câu chuyện như của Asanzo. Chính vì vậy, ngay từ năm 2018, Bộ Công Thương đã chủ động báo cáo với Thủ tướng Chính phủ để đề xuất việc xây dựng một văn bản pháp quy để hướng dẫn cụ thể hơn nữa việc ghi chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm hàng hoá sản xuất tại Việt Nam và lưu thông tại thị trường trong nước".

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh: "Đây xác định là một việc khó nên Bộ Công Thương cũng đã báo cáo và xin ý kiến các bộ, ngành để tổ chức xây dựng Thông tư dưới hình thức mở và có sự tham gia đóng góp ý kiến của các bộ, ngành về cơ sở pháp lý cũng như cả về nội dung điều chỉnh trong các chủ thể của hoạt động này. Sau gần 1 năm, chúng tôi đã hoàn thành dự thảo Thông tư hướng dẫn chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho sản phẩm lưu thông tại thị trường trong nước và đang tổ chức lấy ý kiến đăng tải công khai trên các phương tiện truyền thông và tổ chức lấy ý kiến phản biện của xã hội, của doanh nghiệp, của người dân, của các tổ chức. Hiện nay đã qua 2 vòng và có thể nói những ý kiến đóng góp đa dạng và đầy đủ".

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh trao đổi với đại biểu bên hành lang Quốc hội (Ảnh:TTXVN)

"Tuy nhiên cũng có một số ý kiến cho thấy phạm vi điều chỉnh của dự thảo Thông tư phải nghiên cứu kỹ hơn nữa để tránh tình trạng có thể ảnh hưởng đến các lợi ích của chúng ta trong các hoạt động thương mại quốc tế bởi Thông tư này và các Thông tư hướng dẫn Nghị định 31 sẽ đều có chung nền tảng dựa trên bộ quy tắc xuất xứ và của tổ chức thương mại thế giới và hải quan đã hướng dẫn. Nếu như các tổ chức nước ngoài và chúng ta có thể căn cứ vào việc này để siết chặt hoặc gây khó khăn trong việc được chứng nhận ưu đãi các sản phẩm xuất khẩu đi nước ngoài có xuất xứ Việt Nam" - tư lệnh ngành công thương cho biết.

Bên cạnh đó, tùy trong từng lĩnh vực trong từng ngành sản xuất các sản phẩm hàng hóa lại có những đặc thù có tính chất khác nhau nên cơ sở như thế nào để tạo ra giá trị gia tăng thực sự hữu ích và cần thiết để đảm bảo quá trình hội nhập và phát triển trong giai đoạn tới đây sẽ bền vững và đạt được yêu cầu là yêu cầu được đặt ra với văn bản pháp quy mới đang xây dựng.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!