Cần xử lý nghiêm gian lận thi cử, "tín dụng đen", tội phạm ma túy, xâm hại trẻ em

Sáng nay (20/5), Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo tóm tắt thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2018; tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2019.

Tăng trưởng kinh tế đạt 7,08% năm 2018 là mức cao nhất trong 11 năm gần đây

Về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2018, Chính phủ đã hoàn thành 12/12 chỉ tiêu Quốc hội giao, tăng thêm 1 chỉ tiêu vượt kế hoạch, 6 chỉ tiêu thực hiện tốt hơn so với kết quả đã báo cáo Quốc hội.

Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với các kết quả đạt được, trong đó nhấn mạnh: Năm 2018 là năm đạt được nhiều kết quả tích cực, kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, tăng trưởng kinh tế đạt 7,08% là mức cao nhất trong 11 năm gần đây, với động lực chính là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực.

Các cân đối lớn của nền kinh tế được cải thiện. Niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội được củng cố. Quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng đạt được một số kết quả bước đầu. Thu ngân sách trung ương vượt dự toán sau 3 năm liên tiếp hụt thu; bội chi NSNN giảm so với dự toán. Lạm phát được kiểm soát, mặt bằng lãi suất ổn định,niềm tin vào đồng Việt Nam được củng cố, dự trữ ngoại hối nhà nước tăng.

Môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục có chuyển biến. Chất lượng và hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tư nhân có bước phát triển. Một số công trình hạ tầng giao thông mang tính kết nối được hoàn thành, đưa vào khai thác, sử dụng; hạ tầng nông thôn từng bước được cải thiện, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, gắn liền với kết quả tích cực từ việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Các giải pháp giảm quá tải, nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh được thực hiện đồng bộ, mạng lưới bệnh viện vệ tinh được mở rộng. Nhiều vi phạm pháp luật và tội phạm đã được phát hiện, xử lý nghiêm; một số vụ án tham nhũng, kinh tế lớn nghiêm trọng, phức tạp, gây thất thoát tài sản của Nhà nước liên quan đến một số cán bộ cấp cao được phát hiện và đưa ra xử lý.

Hoạt động đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Các lĩnh vực xã hội khác đạt một số kết quả nhất định. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Các kết quả này là nhờ sự chỉ đạo và việc thực hiện linh hoạt, quyết liệt các biện pháp điều hành của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương; sự giám sát thường xuyên của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.

Ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục là trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành trong năm 2019

Về tình hình triển khai thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh mạnh, tình hình khu vực và thế giới tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, kinh tế thế giới được dự báo tăng trưởng chậm lại. Trong nước, ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục là trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành; các định hướng lớn về thực hiện 3 đột phá chiến lược, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng tiếp tục được triển khai.

Tuy nhiên, vẫn còn tiềm ẩn rủi ro ảnh hưởng bất lợi đến ổn định và tăng trưởng của nền kinh tế, như việc tăng giá điện, giá xăng dầu, giá dịch vụ y tế… ảnh hưởng đến lạm phát, tăng trưởng chậm lại trong lĩnh vực sản xuất... Vì vậy, cần tiếp tục quan tâm tăng cường công tác dự báo và phân tích các diễn biến, thường xuyên đánh giá đầy đủ các rủi ro bên ngoài, các hạn chế nội tại của nền kinh tế, từ đó cảnh báo và đưa ra các phương án dự phòng để điều chỉnh phù hợp, linh hoạt, tránh gây bất ổn cho nền kinh tế.

Về tình hình triển khai thực hiện trong các tháng đầu năm 2019, trên cơ sở các Nghị quyết của Quốc hội, ngay từ đầu năm Chính phủ đã tích cực triển khai cụ thể hóa thành các nhiệm vụ, đề án cụ thể, nhờ đó 4 tháng đầu năm vẫn giữ được xu thế tích cực từ cuối năm 2018, tốc độ tăng trưởng đạt khá, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát... Thu NSNN đạt kết quả tích cực, chi NSNN cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra.

Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với các kết quả đạt được và nhấn mạnh một số nội dung cụ thể. Tình hình sản xuất ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có dấu hiệu chững lại, một số ý kiến băn khoăn về khả năng duy trì các động lực sản xuất của ngành này; việc thiếu các sản phẩm công nghiệp mang thương hiệu quốc gia; việc tham gia của doanh nghiệp cơ khí, hỗ trợ vào sản xuất của một số tổ hợp sản xuất mới còn rất thấp.

Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản còn nhiều khó khăn; tình hình dịch bệnh vẫn có khả năng tác động xấu đến chăn nuôi; thời tiết không thuận lợi, hạn hán xuất hiện sớm ở một số khu vực cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và đời sống; công tác dự báo cung, cầu còn bất cập.

Về chỉ số giá tiêu dùng, giá dịch vụ công tiếp tục được điều chỉnh và giá thực phẩm có khả năng tăng. Đề nghị Chính phủ đánh giá, báo cáo đầy đủ về cơ sở của việc tăng giá bán xăng, điện và tác động đối với CPI và các mặt kinh tế, xã hội.

Hoạt động "tín dụng đen" vẫn diễn biến rất phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân, làm mất trật tự an ninh xã hội trong khi công tác quản lý hoạt động này còn bất cập.

Về hoạt động doanh nghiệp, tình hình đăng ký doanh nghiệp có dấu hiệu chậm lại, Chính phủ cần tăng cường kiểm tra các Bộ, ngành để bảo đảm tính thực chất của việc cắt giảm các điều kiện kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính. Quá trình cơ cấu lại và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chậm được cải thiện và chưa đạt kết quả như yêu cầu; Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp mới hoạt động, công tác phối hợp và phân công trách nhiệm với các Bộ, ngành chưa rõ ràng, nhất là trong quản lý nguồn vốn đầu tư cho doanh nghiệp.

Về phát triển cơ sở hạ tầng, kết cấu hạ tầng giao thông tiếp tục có một số cải thiện, tuy nhiên các công trình trọng điểm chưa tạo ra "cú hích" cho nền kinh tế trong ngắn hạn và gia tăng năng lực sản xuất trong dài hạn, đặc biệt là một số dự án giao thông quan trọng quốc gia vẫn chậm trong khâu giải ngân, triển khai thực địa; hệ thống giao thông kết nối TP Hồ Chí Minh với các tỉnh lân cận chậm được cải thiện, gây tắc nghẽn giao thông, giảm tác động lan tỏa trong phát triển; tiến độ xử lý các vướng mắc liên quan đến các dự án BOT, minh bạch trong quản lý thu phí, thay đổi phương thức quản lý trong bối cảnh ứng dụng công nghệ hiện đại, việc thu phí tự động không dừng… triển khai còn chậm.

Về giáo dục, có nhiều vấn đề mà người dân hết sức quan tâm, đòi hỏi cơ quan quản lý nhà nước phải rà soát và có giải pháp khắc phục, xử lý dứt điểm như gian lận trong thi cử, chất lượng và đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận nhà giáo, tính minh bạch và hiệu quả trong công tác tuyển sinh các bậc học, chế độ đãi ngộ cho giáo viên, tình hình bạo lực học đường...

Về công tác xây dựng luật và triển khai thực hiện, còn xảy ra tình trạng một số dự án luật phải rút khỏi Chương trình, lùi thời hạn trình; việc ban hành nghị định hướng dẫn thực hiện một số luật còn chậm. Đề nghị Chính phủ báo cáo thêm về việc triển khai thi hành các luật.

Bên cạnh đó, hoạt động đối ngoại tiếp tục đạt được một số kết quả tích cực; tuy vậy cần quan tâm đẩy nhanh hoàn thiện hệ thống pháp luật theo các cam kết trong Hiệp định CPTPP. Tình hình bảo đảm an toàn về phòng chống cháy nổ còn nhiều bất cập, đề nghị làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức liên quan trong việc không bảo đảm hoạt động của hệ thống phòng cháy chữa cháy tại các chung cư cao tầng, các khu chợ, nhà xưởng...

Tình hình an ninh, trật tự còn diễn biến phức tạp, trong đó có một số vụ án giết người nghiêm trọng, lợi dụng tôn giáo, mạng xã hội để lừa đảo, trục lợi, một số vụ việc quấy rối, xâm hại phụ nữ, trẻ em, tình trạng lái xe sử dụng rượu, bia, ma túy gây tai nạn nghiêm trọng... gây bức xúc trong dư luận xã hội. Một số vấn đề xã hội bức xúc như tội phạm tàng trữ, buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy với khối lượng lớn, quy mô rộng; vệ sinh an toàn thực phẩm; ô nhiễm môi trường (đặc biệt là rác thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt); hoạt động khai thác cát, sỏi, bến bãi trái phép... cũng cần được làm rõ.

Cần xử lý nghiêm gian lận thi cử, "tín dụng đen", tội phạm ma túy, xâm hại trẻ em

Về một số nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, năm 2019 có ý nghĩa quan trọng trong việc "bứt phá" để hoàn thành các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020. Bên cạnh các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trong Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Kinh tế cơ bản đồng tình với các nhóm giải pháp nêu trong báo cáo của Chính phủ và đề nghị quan tâm thêm một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể sau:

(1) Kịp thời hoàn chỉnh hồ sơ các dự án luật trình Quốc hội theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Sớm ban hành văn bản hướng dẫn và tổ chức thực hiện có hiệu quả các luật, trường hợp có vướng mắc, khó khăn liên quan đến việc thực hiện các luật, sớm báo cáo để Quốc hội xem xét.

(2) Giảm bớt thủ tục hành chính một cách thực chất, mạnh mẽ hơn, xử lý nghiêm các sai phạm trong tất cả các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực đầu tư, xây dựng và giao thông. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, phối hợp giữa các Bộ, ngành và các cơ quan quản lý. Khuyến khích sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân để đầu tư, xây dựng các dự án quan trọng quốc gia. Đồng bộ hóa các giải pháp thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển.

(3) Tập trung thực hiện các giải pháp, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm quốc gia. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, tránh để xảy ra tình trạng thất thu; kiểm soát chuyển giá, trốn thuế đối với doanh nghiệp; có giải pháp quản lý thuế thực sự hiệu quả đối với hoạt động kinh doanh qua mạng. Triển khai thanh toán không dùng tiền mặt; kiểm soát, phòng ngừa các hoạt động thanh toán có dấu hiệu đánh bạc, rửa tiền, trốn thuế. Quản lý tồn ngân Kho bạc Nhà nước và có cơ chế sử dụng số vốn nhàn rỗi này. Rà soát, sắp xếp lại các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Ưu tiên vốn ngân sách nhà nước cho chương trình giảm nghèo và thực hiện chính sách hỗ trợ đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa và hải đảo. Đẩy nhanh việc thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

(4) Tăng cường sự chủ động và phối hợp của các Bộ, ngành và địa phương trong xử lý nợ xấu; nghiên cứu, đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc để tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước. Triển khai quyết liệt, đồng bộ để xử lý tình trạng "tín dụng đen" trong đó sớm hoàn thiện chế tài xử phạt, chú trọng các giải pháp phát triển nền tài chính toàn diện tập trung vào tài chính vi mô và tài chính tiêu dùng, đơn giản hóa thủ tục vay vốn. Kiểm soát tín dụng vào lĩnh vực rủi ro cao.

(5) Tăng cường sự phối hợp giữa Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ quản lý ngành. Có giải pháp thực hiện mục tiêu cổ phần hóa trong năm 2019, giám sát chặt chẽ hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi triển khai các dự án điện,phát triển các nguồn năng lượng tái tạo.

(6) Quyết liệt thực hiện các giải pháp kiểm soát dịch bệnh ở gia súc, gia cầm, ổn định sản xuất; tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm về tình hình thời tiết, khí hậu, chủ động xây dựng phương án ứng phó.

(7) Tiếp tục xử lý nghiêm các sai phạm trong công tác tổ chức thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 bảo đảm công khai, minh bạch; tập trung chỉ đạo và tổ chức tốt kỳ thi trung học phổ thông và đại học năm 2019. Thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về văn hóa giáo dục, quan tâm giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách.

(8) Chấn chỉnh công tác quản lý và tăng cường thanh tra, kiểm tra về đất đai và khai thác khoáng sản; bảo đảm an toàn cháy, nổ và kiên quyết xử lý các sai phạm. Xử lý nghiêm các trường hợp lái xe sử dụng rượu, bia, ma túy khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông; sớm hoàn thành và triển khai đồng bộ thu phí tự động không dừng. Xử lý nghiêm các hành vi quấy rối tình dục, xâm hại trẻ em. Triệt phá các nhóm tội phạm, phòng ngừa tội phạm về ma túy có tổ chức, quy mô lớn.

(9) Tiếp tục rà soát nội dung cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA) "thế hệ mới" và điều ước quốc tế. Sớm điều chỉnh chính sách thu hút đầu tư phù hợp nhằm thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Tranh thủ sự ủng hộ của các nước trong việc Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021.

Bên cạnh các vấn đề nêu trên, trong các tháng đầu năm 2019, các cơ quan của Quốc hội đã tổ chức nhiều phiên giải trình, đề nghị Chính phủ và các cơ quan hữu quan quan tâm, nghiên cứu và triển khai các kiến nghị, đề xuất tại các phiên giải trình.

Báo cáo tóm tắt thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2018, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2019 sẽ được Quốc hội xem xét, cho ý kiến và tập trung đánh giá về các nội dung trên trong quá trình thảo luận tại tổ và hội trường của Kỳ họp thứ 7.