Thưa Bộ trưởng, nhiều người băn khoăn đến thời điểm này tiến độ cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu đang ở giai đoạn nào?
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Đến nay, cả nước đã cấp được 39 triệu sổ đỏ lần đầu, đạt tỷ lệ gần 90% diện tích cần phải cấp lần đầu.
Thời gian qua, nhiều địa phương dù khó khăn về nhân lực, kinh phí nhưng cũng đã vượt lên so với kết quả đạt được 2 năm trước đây.
Có 39/63 tỉnh, TP đã đạt chỉ tiêu trên 85%, có tỉnh đạt trên 90% như TPHCM, Quảng Ninh, Bắc Giang, Nghệ An, Bà Rịa-Vũng Tàu. Vừa qua, tôi có gặp và được đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang chia sẻ cách làm rất hay, rất sáng tạo của Tuyên Quang trong việc sử dụng lực lượng thanh niên để giúp người dân đo, vẽ diện tích đất thay cho đo máy trong điều kiện kinh phí hạn hẹp. TP Hà Nội cũng đã dành 180 tỷ đồng cho công tác cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu để công việc này có thể kết thúc trong thời gian tới.
Thời gian gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị đôn đốc các địa phương, các bộ ngành tập trung cho công tác này. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng thường xuyên làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành liên quan để giải quyết các vướng mắc, nhất là đối với 22 tỉnh khó khăn nhất trong công tác này. Chính phủ cũng đã dành trên 1.000 tỷ đồng hỗ trợ các tỉnh khó khăn nhất để phục vụ công tác đo vẽ hồ sơ địa chính.
Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ… cũng có rất nhiều cố gắng thúc đẩy tiến độ công việc.
Tuy nhiên, cũng có một số tỉnh tiến độ còn chậm, như Yên Bái, Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi, nên cần phải chỉ đạo quyết liệt hơn để đạt kế hoạch đề ra.
Nhiều người dân phản ánh việc cấp sổ đỏ lần đầu còn nhiều vướng mắc. Cụ thể, một khán giả ở Hải Phòng gửi thư cho biết: “Khu dân cư chúng tôi ở (440 phố Chùa Hàng, phường Dư hàng Kênh, quận Lê Chân) có nguồn gốc đất nông nghiệp nhưng dân cư đã sinh sống ổn định hàng chục năm nay, có đường lớn mở vào. Cách đây mấy năm, theo chỉ đạo của phường, các hộ dân đã nộp hồ sơ xin cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu nhưng mãi không thấy hồi âm và có tin đồn là có dự án nên không được làm sổ đỏ. Nhưng có người hàng xóm nhà tôi đã bỏ ra hơn 100 triệu đồng và đã được làm sổ đỏ cách đây mấy tháng. Liệu có hay không việc các cán bộ chức năng trục lợi từ chính sách và có thể khiến cho chủ trương lớn của Nhà nước bị ách tắc phần nào”, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Về trường hợp này tôi sẽ giao cơ quan chức năng của Bộ Tài nguyên và Môi trường làm việc, kiểm tra tại địa phương để giải quyết, xử lý. Nhưng tôi cho rằng trường hợp cán bộ giải quyết các thủ tục chậm, nhũng nhiễu hay trục lợi từ việc Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu có thể có ở một số nơi nhưng không phải là phổ biến, không phải là nhiều. Kết quả cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu như tôi đã nói ở trên, chứng tỏ đội ngũ cán bộ địa chính đã có rất nhiều cố gắng.
Khán giả Đặng Ngọc Thạch, trú tại ấp 2, xã An Hữu, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, phản ánh: “Giữa năm 2012, cán bộ địa chính xã An Hữu đã tiến hành đo đạc lại toàn bộ đất đai trong xã nhằm mục đích cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân. Nhưng hơn 1 năm trôi qua, người dân vẫn chưa nhận được sổ đỏ. UBND xã An Hữu trả lời rằng chờ đến đầu năm sau, mà chưa biết đến năm nào. Điều này đã gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân vì không thể mua bán, trao đổi, cho tặng đất được và đặc biệt còn xảy ra những vụ tranh chấp đất cục bộ”. Thưa Bộ trưởng, ai sẽ là những người chịu trách nhiệm chính trong những trường hợp như thế này và chịu trách nhiệm như thế nào?
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Có hai lý do dẫn đến tình trạng này. Thứ nhất là xã An Hữu trước dây đã cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân nhưng dựa trên số liệu chưa chính xác và theo chỉ đạo ở trên thì xã đã tổ chức đo đạc lại hồ sơ địa chính, tiến hành cấp sổ đỏ lại. Với một xã thì khối lượng công việc như vậy là khá nhiều và cũng cần thời gian nhất định.
Thứ hai là liên quan đến thời hạn sử dụng đất nông nghiệp. Theo quy định của Luật Đất đai 2003 thì đến 15/10/2013 là hết thời hạn sử dụng đất nông nghiệp, có thể xã đang chờ hướng dẫn cụ thể đối với việc kéo dài thời hạn sử dụng đất nông nghiệp (theo Nghị quyết 49 của Quốc hội và Nghị định hướng dẫn của Chính phủ) để ghi lại thời hạn sử dụng trên Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tôi được biết hiện UBND huyện Cái Bè đang tiếp tục kiểm tra, làm thủ tục cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất đối với người dân ở xã An Hữu. Thời hạn chậm nhất không quá tháng 1/2014.
Trong chương trình “Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời hồi tháng 6/2013, Bộ trưởng đã bày tỏ sự kiên quyết đối với các địa phương chậm trễ trong cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu. Đến thời điểm này thì thời gian để hoàn thành cam kết cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu trong năm 2013 không còn nhiều. Vậy Bộ trưởng có giải pháp gì để hỗ trợ, thúc đẩy, tăng tỷ lệ cấp giấy chứng nhận tại 24 địa phương chưa đạt mốc 85% theo Nghị quyết của Quốc hội?
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Chúng ta cần phải tập trung vào một số việc. Thứ nhất là phải tiếp tục bám sát Chỉ thị 05 của Thủ tướng Chính phủ và bảo đảm tiến độ từ nay đến hết năm 2013. Thứ hai là những địa phương làm chậm phải tăng cường lực lượng, huy động nhân lực, dành kinh phí để triển khai quyết liệt công tác đo vẽ hồ sơ địa chính. Thứ ba, các cơ quan chuyên môn cần xử lý phần điều chỉnh việc thu tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ. Đồng thời tiếp tục giải quyết tình trạng có sổ đỏ nhưng hộ dân không nhận do điều kiện kinh tế khó khăn.
Tôi muốn lưu ý với các địa phương là kết thúc năm 2013 sẽ là một mốc rất quan trọng nhưng chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm sau khi cấp sổ đỏ như tiến hành lưu trữ các hồ sơ, quản lý theo hệ thống nhất định.