Tình trạng sách giả, sách lậu là căn bệnh trầm kha mà ngành xuất bản chưa tìm được thuốc triệt để. Diễn ra có thể im ắng, lặng lẽ, không gây hậu quả tức thì như thuốc giả hay thực phẩm nhưng sách giả, sách lậu thực sự là hiểm họa với người viết, người làm sách chân chính và người đọc. Đã có hàng trăm cuộc truy quét sách giả, sách lậu nhưng nấm dại vẫn mọc sau mưa tại các con phố sách.
Bên cạnh sách bày bán tại cửa hàng, người đọc chỉ cần vào các trang mạng xã hội và gõ cụm từ "xả kho sách giá rẻ" hay "sách giảm giá" có thể tìm thấy hàng ngàn kết quả, với mức rao bán giảm giá lên tới 50% hay 70%. Tri thức khi mang đi in lậu bán với giá rẻ sẽ khiến nảy sinh tâm lý coi thường chất xám, coi thường công sức và trí tuệ của người viết sách, làm sách. Nó còn có nguy cơ độc giả dễ dàng tiếp nhận tri thức bị khiếm khuyết một cách mặc nhiên.
"Đây là hành vi không chỉ vi phạm pháp luật về hành chính mà còn vi phạm pháp luật hình sự, vi phạm quyền tác giả và quyền liên quan. Mức xử phạt tối thiểu là 1 triệu đồng, tối đa có thể lên tới 70 triệu đồng. Đối với pháp nhân thương mại, mức xử phạt tối đa có thể lên tới 3 tỷ đồng. Theo tôi, mức xử phạt hiện nay chưa phù hợp, vì nhiều chủ cửa hàng bán sách lậu có thể thu được lợi nhuận rất lớn nên xử phạt 1 – 3 triệu đồng hay tối đa 70 triệu đồng thì họ hoàn toàn có thể thu lợi nhiều hơn số đó", luật sư Nguyễn Danh Huế chia sẻ.
Số tiền phạt chỉ bằng một phần rất nhỏ so với lợi nhuận mà các cơ sở in lậu sách thu được, do đó các cơ sở in lậu sẵn sàng nộp phạt rồi hoạt động trở lại với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi hơn, thách thức các cơ quan chức năng. Số lượng sách giả, sách lậu bị phát hiện chỉ chiếm 04 – 05% số lượng sách thật được in. Theo các cơ quan chức năng, con số thực tế còn lớn hơn rất nhiều. Nhiều giải pháp cũng đã được triển khai để xử lý.
Theo nghiên cứu của công ty cổ phần sách điện tử Waka, chỉ có từ 2 – 3% lượng khách hàng quan tâm đến sản phẩm mình mua là thật hay giả. Ngoài các biện pháp mạnh tay từ cơ quan chức năng, nhân tố quyết định thành bại trong việc chống sách lậu là bạn đọc, những người bỏ tiền ra mua sách. Chỉ khi bạn đọc ý thức được việc mua và đọc sách thật là hành vi văn hóa, tôn trọng pháp luật, bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình thì tình trạng này mới thực sự được giải quyết, như vậy cũng thực sự là tôn trọng người viết, người làm sách và cho ra đời những tác phẩm giá trị.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!