Hai thành phố lớn là TP.HCM và Hà Nội, mỗi ngày thải ra khoảng 14.000 tấn rác các loại nhưng phần lớn được xử lý bằng công nghệ chôn lắp, gây ô nhiễm môi trường cao. Điều đáng lo ngại là con số này đã và đang ngày càng tăng, tỉ lệ nghịch với việc thu gom và xử lý chúng. Trong khi tỷ lệ rác được phân loại ngay tại nguồn còn rất thấp, thậm chí có thể nói là hiện rác không được phân loại trước khi đưa đi xử lý.
Theo Quyết định 44 của UBND TP.HCM, tháng 11/2018 quy định về việc phân loại rác thải tại nguồn có hiệu lực và đã được thực hiện hơn 8 tháng nay với mục tiêu hai năm nữa có thể hoàn thành việc phân loại rác ngay tại nguồn. Đồng thời sẽ xử phạt hành chính nếu người dân không thực hiện phân loại rác, mức phạt có thể lên đến 20 triệu đồng. Thành phố này đã tích cực truyền thông và triển khai đến các hộ dân thực hiện. Tuy nhiên, đánh giá từ các chuyên gia, cho đến thời điểm này, việc thu gom, phân loại rác chưa thực sự hiệu quả.
Tại Hà Nội, Dự án phân loại rác tại nguồn ở Hà Nội thực hiện thí điểm năm 2006 với mức đầu tư gần 49,5 tỉ đồng. Mục tiêu của dự án nhằm giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế rác thải bảo vệ môi trường. Con số được kỳ vọng sau khi thực hiện thí điểm tại 4 phường là Phan Chu Trinh, Thành Công, Nguyễn Du và Láng Hạ là sẽ giảm khoảng 30% lượng rác đưa đi chôn lấp, tiết kiệm chi phí xử lý rác, kéo dài tuổi thọ các bãi chôn lấp.
Ngay từ các hộ dân, rác thải được phân thành 3 loại: Rác hữu cơ, rác vô cơ và rác tái chế. Lượng rác này được đem tới Nhà máy Chế biến phân hữu cơ Cầu Diễn để chế biến thành phân bón. Tuy nhiên, kết quả không được như mong đợi.
TP.HCM mới đây cũng đã khởi công xây dựng Nhà máy đốt rác thành điện đầu tiên tại Khu liên hợp xử lý chất thải Tây Bắc, huyện Củ Chi. Đây là 1 trong chuỗi 3 nhà máy hứa hẹn sẽ xử lý được hơn 80% lượng rác thải hàng ngày của thành phố này. Với công suất 2.000 tấn/ngày, dự kiến rác sẽ được xử lý, tái chế thành phân bón và hạt nhựa, toàn bộ rác đã phân loại và không có khả năng tái chế sẽ được đốt để sản xuất điện. Tuy nhiên, theo ý kiến của các chuyên gia, việc giải quyết tận gốc vấn đề rác thải sinh hoạt vẫn là phải phân loại tại nguồn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!