Đó là những dòng nhận xét ưu ái của Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer về người Việt Nam trong cuốn hồi ký duy nhất của đời mình.
Đông Dương thuộc Pháp: Hồi ký là cuốn sách của Paul Doume, người từng là Toàn quyền Đông Dương trong 5 năm (từ 1897 đến 1902). Sau khi trở về Pháp, Paul Doumer đã lần lượt giữ nhiều vị trí quan trọng trên chính trường như Chủ tịch Hạ viện, Thượng viện rồi Tổng thống Pháp. Tuy nhiên trong suốt sự nghiệp chính trị của mình, ông chỉ viết duy nhất cuốn sách trên.
Mới đây, bản dịch cuốn sách này đã được Công ty cổ phần sách Alpha giới thiệu ra công chúng, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về một giai đoạn lịch sử khi Việt Nam là thuộc địa của Pháp. Ngoài con người, dưới ngòi bút của ông, nhiều khía cạnh khác của Toàn xứ Đông Dương vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỉ 20 cũng hiện lên rõ nét.
Ông Nguyễn Cảnh Bình, Giám đốc Công ty cổ phần sách Alphabooks cho biết: “Nội dung của cuốn sách chỉ gồm hai phần chính. Phần thứ nhất, Paul Doumer kể về toàn bộ cảm nhận, suy nghĩ, đánh giá về Bắc, Trung, Nam Kỳ, Lào, Miên. Về con người, phong thủy, về đặc điểm của khu vực này... Phần thứ 2, ông kể về quá trình phát triển xứ Đông Dương như thế nào. Ông phân tích tương đối kỹ xem thuế năm 1897, 1898, 1899 như thế nào, việc chi tiêu ra sao. Đó là những con số mà tôi cho là rất thú vị, bởi từ trước đến nay chúng ta ít có những con số như thế”.
Không chỉ dừng lại ở việc ghi chép về người thật, việc thật, tác giả còn thể hiện rõ tầm nhìn xây dựng và phát triển nhằm biến Đông Dương thành nước Pháp thu nhỏ tại Viễn Đông như thế nào.
Dịch giả Lê Đình Chi nhìn nhận: “Ông là người đầu tiên nhìn ra tầm quan trọng của việc phát triển hệ thống cầu đường bộ và đường sắt trong việc phát triển kinh tế của Việt Nam. Ông nhấn mạnh, xứ Đông Dương này tiềm năng rất lớn, nhưng cản trở lớn nhất đó là giao thông vận tải”.
Đối với các sử gia, ngoài giá trị thông tin lịch sử, cuốn hồi ký còn lôi cuốn bởi lối tường thuật lịch sử một cách khách quan của chính trị gia - học giả Paul Doumer.
Độc giả Vương Thái Duy nói: “Em ấn tượng với sự nhận định của Paul Doumer về những nhân vật lịch sử của Việt Nam, như cụ Phan Thanh Giản, Hoàng Cao Khải. Đó là những người muốn cống hiến cho công cuộc Duy tân của Việt Nam lúc bấy giờ”.
Bản dịch cuốn Đông Dương thuộc Pháp: Hồi ký do Công ty cổ phần sách Alpha và Nhà Xuất bản Thế giới ấn hành gồm hơn 600 trang với khổ in thông thường. Cuốn sách được xuất bản theo hình thức gây quỹ thử nghiệm việc bán sách, trước khi tiến hành in với số lượng lớn.
Mời quý độc giả theo dõi Truyền hình trực tuyến các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam!