"Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa". Nắng hạn, với nông dân, không cây trồng nào thích hợp hơn là dưa hấu. Trên cánh đồng xã Vạn Phước, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa, nhiều nông dân đã chuyển từ trồng lúa sang trồng dưa.

50 ngày nữa, ruộng dưa nhà bà Đinh Thị Đại mới cho thu hoạch. Nhưng, ngay từ bây giờ, bà Đại đã canh cánh nỗi lo. Không ai có thể biết, lúc thu hoạch, dưa có bán được giá hay không. Trong khi cứ trồng 1 sào dưa 500 m2, chi phí bỏ ra không dưới 4 triệu đồng. Đó là số tiền không nhỏ đối với nông dân giữa mùa nắng hạn.

Ngay từ năm 2016, tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt đề án chuyển đổi cây trồng giai đoạn 2016 - 2020. 48 tỷ đồng được dành để hỗ trợ nông dân chuyển đổi cây trồng ứng phó nắng hạn. Riêng vụ Hè Thu năm nay, dự kiến không dưới 10 ngàn ha lúa ở tỉnh Khánh Hòa buộc phải ngưng sản xuất do nắng hạn nên nhiều nông dân tập trung chuyển sang các cây trồng cạn.

Phương án chuyển đổi cây trồng cạn được các địa phương tính toán trên cơ sở nguồn nước tưới. Trong khi đó, bài toán thị trường thì gần như không thể tính được. Chỉ mới tháng trước, hàng loạt tỉnh Nam Trung Bộ rơi vào tình cảnh ứ đọng dưa hấu, buộc phải giải cứu. Bởi vậy, lúc này, khi có nhiều nông dân trồng dưa, nguy cơ việc giải cứu dưa hấu sẽ lặp lại trong những tháng tới.

Chuyển đổi cây trồng cạn phải có sự gắn kết với thị trường. Biết là vậy, nhưng cho đến lúc này, nông dân chỉ tập trung tìm cách để có thể canh tác trong nắng hạn. Còn đầu ra cho nông sản, họ đành trông chờ vào thị trường như một sự may rủi.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!