Câu thơ, đoạn trích thơ của tác giả nhưng theo thời gian và sự lan tỏa trên mạng xã hội, nhiều độc giả gần như quên mất, thậm chí không hề biết đến tác giả là ai. Văn thơ lan tỏa trên mạng xã hội là một hiện tượng tốt nhưng liệu có rủi ro đối với quyền tác giả của những đoạn trích thơ văn này?
Uống nhầm một ánh mắt, cơn say theo cả đời - Tựa đề quyển sách dịch của tác giả nước ngoài này sẽ thu hút nhiều người bởi đây là dòng trạng thái được không ít người chia sẻ trên mạng xã hội. Sau trang bìa quyển sách còn có cả phần giải thích tựa sách là "sưu tầm". Đây là câu ngôn tình nổi tiếng rất được các bạn trẻ yêu thích.
Tuy nhiên, không lâu sau khi ra mắt, nhà thơ Thục Linh đã lên tiếng phản ánh mình là tác giả gốc của 2 câu thơ trên. Hai câu thơ có trong bài thơ "Treo tình" do anh sáng tác và đăng báo từ năm 2004.
Sau nhiều năm, dù 2 câu thơ của anh được nhiều người nhắc đến không kèm bút danh và cũng phát sinh nhiều dị bản khác nhau. Nhưng với anh, đó là một điều thú vị cho đến khi có đơn vị khai thác thương mại câu thơ của mình mà chưa xin phép.
Câu chuyện liên quan đến 2 câu thơ của nhà thơ Thục Linh đang cho thấy một góc khuất của đời sống thơ văn trên mạng xã hội. Giới trẻ thích thú, trích dẫn thơ văn trên trang cá nhân là một thói quen phổ biến. Tuy nhiên, song song với việc mang đến một đời sống mới cho tác phẩm lại là sự khó kiểm soát nơi tác giả.
Trên thực tế, việc thiếu trích dẫn nguồn của những đoạn trích thơ văn nói riêng và các tác phẩm nói chung là điều không hiếm gặp. Khoảng cách từ thiếu trích dẫn trên mạng xã hội đến vi phạm quyền tác giả là một khoảng cách không xa.
Luật sư Phan Vũ Tuấn - Phó Chủ tịch Hội sở hữu trí tuệ TP.HCM cho rằng: "Mọi người thường ghi chữ là sưu tầm hay Internet. Tuy nhiên, không có một tác giả nào tên như vậy. Pháp luật quy định là phải ghi rõ tên tác giả, tác phẩm. Nếu trong những trường hợp sử dụng với mục đích cá nhân, chia sẻ với bạn bè thì có thể sức ảnh hưởng không lớn. Nhưng khi đã khai thác thương mại, phổ biến đến rộng rãi công chúng thì nó ảnh hưởng rất lớn đến tác giả và đó là một hành vi vi phạm".
Sự phổ biến của câu thơ khuyết danh trên mạng xã hội lại trở thành một nhầm lẫn lớn trong việc xuất bản dù cả tác giả và nhà xuất bản đã giải quyết sự việc trong êm đẹp. Trong lần tái bản sau, thông tin về tác giả câu thơ sẽ được đính chính nhưng đây cũng là một kinh nghiệm cần thiết cho cả độc giả yêu thích văn thơ và các đơn vị khai thác sản phẩm văn hóa khi trích dẫn thơ văn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!